"Reguły w dyplomacji nie są łamane przypadkiem"

- Przez ostatnie dwa tygodnie bardzo dużo mówiło się na temat Turcji i Holandii i właściwie specjaliści od tych dwóch krajów bardzo się dziwili, że doszło do takiego zamieszania dyplomatycznego. Między tymi dwoma krajami od wieków panowały dobre stosunki kulturalne, dyplomatyczne i handlowe. Była harmonia i jak Turcja miała z różnymi krajami Europy w różnych okresach różne stosunki, to akurat z Holandią układały się one pomyślnie. Wydaje się, że Turcja ma rację, zdenerwowawszy się na to, co się stało w Holandii, gdyż wszelkie prawa międzynarodowe i konwencje zostały złamane, gdy dyplomaci tureccy nie mogli wjechać do Holandii, żeby spełnić wyznaczone im zadanie. Właściwie to kłóci się z wszelkimi przepisami, które obowiązują w świecie dyplomatycznym – powiedziała dr hab. Danuta Chmielowska, turkolog z Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego.

- Gdy w dyplomacji łamane są reguły, to zawsze po coś, nic nie dzieje się przypadkiem. Wydaje mi się, że Mark Rutte bardzo skutecznie wykorzystał sytuację po to, by pokazać zróżnicowanie między jego racją a racją Wildersa. To, że pani minister została pod eskorta odesłana do granicy niemieckiej, jak również zabroniono lądowania samolotu z szefem tureckiego MSZ, to było to dobrze wbudowane w kampanię wyborczą. Tu nie chodzi o stosunki między Holandią a Turcją, nie chodzi o to, co dzieje się w Ankarze i Hadze. Chodzi o to, co dzieje się między Brukselą a Ankarą i to jest sprawa poważniejsza, mająca charakter szerszy. Słuszne było określenie, że stosunki między UE a Turcją są najgorsze w historii – zauważył dr Diem.

- Chciałam zaprzeczyć stwierdzeniom, że Turcja nie chce być w Unii. Wprost przeciwnie. Od wielu lat, od 1963 r., Turcja dąży do tego, żeby być najpierw członkiem EWG, potem członkiem stałym UE, i pewne warunki stawiane przez Unię Turcja spełniła, ale są też warunki, które pozostają sporne. Niemniej Turcja cały czas dąży do tego i w 2015 r. nastąpił przełom między UE a Turcją, gdyż okazało się, że Turcja jest Europie potrzebna. W momencie, gdy fala migracyjna zdążała do Europy, to właśnie jedyna Turcja była w stanie poprzez porozumienia ją powstrzymać, wziąć na siebie wielki ciężar, wielką odpowiedzialność – stwierdziła Chmielowska.

Kluczowe w Turcji po referendum okażą się dekrety Erdogana 

- Turcja po referendum zmieni się na pewno. Jednym z głównych podmiotów jest zmiana ustroju parlamentarnego na system prezydencki i dzięki temu Erdogan będzie mógł przez wiele lat pełnić swój urząd. Będzie miał poza tym możliwość wydawania pewnych ustaw zgodnie ze swoimi zamierzeniami, planami – głównie dotyczących armii, życia politycznego, postępowania w życiu publicznym – wymienia turkolog.

- Erdogan z roku 2015, kiedy pokazywał swoją demokratyczną twarz, jest kim innym. Kiedy lądował w Ankarze po powrocie ze Szczytu w Warszawie, okazał się takim prezydentem, jakim jest teraz – prezydentem, który w sposób jasny i konsekwentny dąży do autorytaryzmu. Jego zarządzanie dekretami ma postawić kraj w innym układzie w oparciu o wszechpotężne siły zbrojne Turcji. Jest to wielka konsternacja ze strony UE, której na Turcji zależy – zaznacza dr Tadeusz Diem.