Pomnik węgierskiego premiera, męża stanu - Pala Telekiego - został odsłonięty dzisiaj w Krakowie. Polityk zdecydował w lipcu 1920 r. o wsparciu walczącej z bolszewikami Polski, w efekcie czego do naszego kraju dotarło wyposażenie wojskowe i miliony sztuk amunicji. W 1939 r. rozwścieczył III Rzeszę listem, w którym odmówił Niemcom dokonania inwazji na Polskę z terytorium Węgier.
Ceremonię rozpoczęło odegranie hymnów Polski i Węgier. Zgromadzonych gości powitali dyrektor WBP w Krakowie, Jerzy Woźniakiewicz oraz Marszałek Województwa Małopolskiego, Witold Kozłowski.
W okolicznościowym wystąpieniu prof. dr hab. Tomasz Gąsowski, przewodniczący Komitetu Honorowego Budowy Pomnika Pala Telekiego, przypomniał postać węgierskiego premiera, zasłużonego dla odradzającej się w początkach XX wieku Rzeczypospolitej.
Uroczystego odsłonięcia pomnika dokonali: Witold Kozłowski, Renata Groyecka, wiceprezes Komitetu Społecznego Budowy Pomnika Pala Telekiego w Krakowie oraz Piotr Ossowski. Rzeźbę poświęcił metropolita krakowski, abp Marek Jędraszewski.
Ceremonii towarzyszy wystawa pt. Pal Teleki i Polska, przygotowana przez Węgierskie Archiwum Narodowe oraz Archiwum w Segedynie, udostępnionej w Polsce przez krakowski IPN. Uroczystości uświetnił występ Orkiestry Reprezentacyjnej Straży Granicznej w Nowym Sączu.
Rozpoczęła się uroczystość odsłonięcia pomnika Pala Telekiego premiera Węgier, który udzielił wydatnej pomocy Polsce w 1920 r pic.twitter.com/dWjvKmQf71
— Tomasz Sakiewicz (@TomaszSakiewicz) August 14, 2021
Pal Teleki, hrabia Szejk, jako premier Węgier w lipcu 1920 zdecydował o udzieleniu pomocy walczącej z bolszewikami Polsce. Na własny koszt dostarczył Polsce zaopatrzenie wojskowe, w tym ponad 60 mln sztuk amunicji karabinowej, amunicję artyleryjską, 30 tys. karabionów Mauser, kuchnie oraz piece polowe. Zaopatrzenie dotarło do naszego kraju w kluczowym momencie wojny polsko-bolszewickiej.
W 1939 r. Pal Teleki, ponownie jako szef węgierskiego rządu, napsuł krwi Niemcom. Odmówił bowiem III Rzeszy możliwości dokonania ataku na Polskę z terytorium Węgier.
- Prędzej wysadzę nasze linie kolejowe, niż wezmę udział w inwazji na Polskę. Ze strony Węgier jest sprawą honoru narodowego nie brać udziału w jakiejkolwiek akcji zbrojnej przeciw Polsce - powiedział Pal Teleki na krótko przed wybuchem II wojny światowej.
Po kampanii wrześniowej węgierski rząd zdecydował się otworzyć granice dla polskich uchodźców i zapewnił im niezbędną pomoc. Komitet udzielający wsparcia Polakom działał do marca 1944 r.
W 2001 r. Pal Teleki otrzymał pośmiertnie odznaczenie Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
