Przejdź do treści
Polska 8 października – co wydarzyło się tego dnia
TV Republika

Tego dnia Sopot uzyskał prawa miejskie; okręt podwodny ORP „Orzeł”, jako ostatnia jednostka polskiej floty, opuścił Bałtyk; Niemcy utworzyli w Piotrkowie Trybunalskim pierwsze na ziemiach polskich getto; w Nowym Jorku ulicami przeszło 45 tys. Polaków z polskimi sztandarami, okrytymi krepą w związku z upadkiem Powstania Warszawskiego; oddano do użytku „gierkówkę” – drogę łączącą Warszawę z Katowicami; zakończył się proces przywódców KPN; w wyborach prezydenckich zwyciężył Aleksander Kwaśniewski. Urodzili się m. in. Jan Fryling, Piotr Jaroszewicz, Stefania Woytowicz, Krzysztof Skubiszewski, Maria Broniewska, Halina Winiarska, Bronisław Cieślak, Ewa Lipska, Zbigniew Siemiątkowski, Andrzej Wroński. Zmarli natomiast: Franciszek Bieliński, Maria Konopnicka, Jacek Malczewski, Josef František, Stanisław Hryniewiecki, Marian Falski, Emanuel Rostworowski, Edward Skórzewski, Henryk Bista, Zdzisław Peszkowski oraz Piotr Pawłowski.

1414 – Zawarto polsko-krzyżacki rozejm pod Brodnicą, który kończył tzw. wojnę głodową. 

1473 - W Krakowie zmarł arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Jan Gruszczyński

1656 - Pod Prostkami hetman Wincenty Gosiewski rozbił wojska brandenbursko-szwedzkie, biorąc do niewoli księcia Bogusława Radziwiłła

1715 - Szlacheckie oddziały antysaskiej konfederacji rozbiły w bitwie pod Radgoszczą regiment królewskich kirasjerów. 

1766 - W Warszawie zmarł Franciszek Bieliński, marszałek wielki koronny; od 1742 r. kierował Komisją Brukową, zajmującą się porządkowaniem i rozbudową Warszawy. 

1812 - W Paryżu zmarł gen. Józef Łazowski, generał armii francuskiej, uczestnik wojen napoleońskich. 

1834 - W Lochrist we Francji urodził się Bronisław Szwarce, działacz niepodległościowy, inżynier; członek Komitetu Centralnego Narodowego (1862); aresztowany przez władze rosyjskie w 1862 r.; w więzieniach i na zesłaniu spędził 30 lat. 

1858 - Urodził się Tadeusz Błotnicki, rzeźbiarz, kostiumolog, wykładowca. 

1869 - Zmarła pisarka i felietonistka Zofia Węgierska

1891 - We Lwowie urodził się Jan Fryling, pisarz, dyplomata, przedstawiciel rządu RP na uchodźstwie w Chinach i Indiach, współpracownik Radia Wolna Europa i londyńskich „Wiadomości”. 

1901 - Sopot uzyskał prawa miejskie. 

1909 - W Nieświeżu urodził się Piotr Jaroszewicz, działacz komunistyczny; oficer polityczny PSZ w ZSRS, gen. LWP, członek Biura Politycznego KC PZPR, premier PRL w latach 1970-80. 

1910 - We Lwowie zmarła Maria Konopnicka, poetka, autorka nowel, publicystka i krytyk literacki; angażowała się w konspiracyjne i jawne akcje społeczne, współorganizowała międzynarodowy protest przeciwko pruskim represjom i prześladowaniu dzieci polskich we Wrześni; propagowała walkę o prawa kobiet, organizowała pomoc dla więźniów politycznych. 

1919 - W Montreux w Szwajcarii zmarł Leandro Marconi, architekt, autor projektu Wielkiej Synagogi na Tłomackiem w Warszawie. 

1922 - W Oryninie koło Kamieńca Podolskiego urodziła się Stefania Woytowicz, sopranistka. 

1923 - W Buczaczu urodził się Jan Adamski, aktor teatralny i filmowy, związany w teatrami krakowskimi: Rapsodyczny, Starym i Słowackiego. 

1926 - W Poznaniu urodził się Krzysztof Skubiszewski, dyplomata, znawca prawa międzynarodowego; w latach 1989-93 minister spraw zagranicznych. 

1929 - W Krakowie zmarł Jacek Malczewski, malarz, rysownik, jego obrazy zainicjowały w młodopolskim malarstwie nurt symbolizmu. 

1931 - W Warszawie urodziła się Maria Broniewska, aktorka teatralna i filmowa, odtwórczyni m.in. roli Jadzi Białkówny w filmie Aleksandra Forda „Ulica graniczna”. 

1933 - W Chrzanowie urodziła się Halina Winiarska, aktorka. 

1935 - W Lublińcu urodził się Sławomir Kryska, pisarz, scenarzysta, redaktor miesięcznika „Poezja”. 

1937 - Premiera filmu „Skłamałam” w reżyserii Mieczysława Krawicza z Jadwigą Smosarską i Eugeniuszem Bodo w rolach głównych. 

1939 – Okręt podwodny ORPOrzeł”, jako ostatnia jednostka polskiej floty, opuścił Bałtyk, rozpoczynając rejs do Wielkiej Brytanii. 

1939 - W Berlinie Adolf Hitler podpisał dekret o włączeniu do III. Rzeszy polskich ziem zachodnich i północnych. 

1939 - Niemieckie władze okupacyjne utworzyły w Piotrkowie Trybunalskim pierwsze na zajętych ziemiach polskich getto. 

1939 - W USA amerykański korespondent wojenny Julien Bryan opublikował w prasie fotografie z oblężonej Warszawy. 

1940 - W Cuddington Way w Ewell w hrabstwie Surrey zginął Josef František, jeden z najlepszych lotników alianckich w czasie II. wojny światowej, pilot Dywizjonu 303

1941 - Niemcy rozpoczęli masakrę 16. tys. Żydów z Witebska na Białorusi. 

1942 - Brytyjczycy przekazali polskiej Marynarce Wojennej w użytkowanie nowo wybudowany niszczyciel HMSMyrmidon”. Okrętowi nadano nazwę „Orkan”. Polską banderę podniesiono na nim 18. listopada 1942 roku. Wszedł do służby w styczniu 1943 roku. Osłaniał konwoje do Murmańska, przez Atlantyk, do Algieru, pełnił służbę patrolową w Zatoce Biskajskiej, współpracując z samolotami w zwalczaniu U-bootów. W lipcu 1943 roku ORPOrkan” przewiózł do Wielkiej Brytanii trumnę z ciałem gen. Władysława Sikorskiego, który zginął w katastrofie lotniczej w Gibraltarze. 

1943 - Członkowie złożonego z Żydów „Sonderkommando 1005”, sformowanego w celu zatarcia śladów zbrodni niemieckich, wydobyli zwłoki zamordowanych 2 lata wcześniej profesorów lwowskich i zawieźli je na stos, gdzie następnego dnia zostały spalone. 

1943 - Na północnym Atlantyku zatonął trafiony niemiecką torpedą akustyczną niszczyciel ORPOrkan”; zginęło 178. polskich marynarzy (i około 20. brytyjskich), wśród nich dowódca okrętu kmdr. por. Stanisław Hryniewiecki. Była to największa jednorazowa strata polskiej Marynarki Wojennej. 

1943 - W Warszawie w kawiarni „Za kotarą” w akcji oddziału Armii Krajowej 993/W zginęli konfidenci gestapo Józef Staszauer i Jerzy Konarzewski oraz kilku volksdeutschów i Niemców powiązanych z konfidentami. Dokładna liczba ofiar jest nieznana; zginęły również przypadkowe osoby, wśród nich Maria Malanowicz-Niedzielska - aktorka pracująca tam jako kelnerka. 

1943 - W Krakowie urodził się Bronisław Cieślak, dziennikarz, aktor, odtwórca roli oficera MO Sławomira Borewicza w serialu telewizyjnym „07 zgłoś się”; w latach 1997-2005 poseł na Sejm z ramienia SLD. 

1944 - Ulicami Nowego Jorku przeszło 45 tys. Polaków z polskimi sztandarami, okrytymi krepą w związku z upadkiem Powstania Warszawskiego. Polską manifestację obserwowało na trasie ok. 250 tys. Amerykanów. 

1945 - W Krakowie urodziła się Ewa Lipska, poetka. 

1946 - Na podstawie wyroku Brytyjskiego Trybunału Wojskowego powieszony został Max Pauly, nazistowski zbrodniarz, komendant KL Stutthof (1939-42) i KL Neungamme (1942-45). 

1948 - Sowiecki pułkownik Antoni Skulbaszewski objął w Polsce stanowisko naczelnego prokuratora wojskowego. 

1950 - Uruchomiono wąskotorową Nasielską Kolej Dojazdową. 

1957 – W Ciechanowie urodził się Zbigniew Siemiątkowski – polski politolog, polityk, poseł na Sejm I, II, III i IV kadencji, były minister spraw wewnętrznych i koordynator służb specjalnych w rządzie SLD. 

1965 - W Kartuzach urodził się Andrzej Wroński, zapaśnik, mistrz olimpijski z Seulu (1988) i Atlanty (1996); wielokrotny medalista mistrzostw świata i Europy. 

1966 - W meczu przeciwko „Górnikowi” Zabrze w ekstraklasie zadebiutował Kazimierz Deyna; był to jego jedyny ligowy mecz w barwach Łódzkiego Klubu Sportowego. 

1967 - Premier Indii Indira Gandhi rozpoczęła wizytę w Polsce. 

1974 - W Warszawie zmarł Marian Falski, pedagog, działacz oświatowy, autor najpopularniejszego polskiego elementarza. 

1974 – I. sekretarz KC PZPR Edward Gierek rozpoczął oficjalną wizytę w USA (8-13 października). 

1979 - W Muzeum Narodowym w Krakowie otwarto wystawę „Polaków portret własny”. 

1979 - Oddano do użytku „gierkówkę” – drogę szybkiego ruchu łączącą Warszawę z Katowicami. 

1982 - Stan wojenny: Sejm przyjął ustawę o związkach zawodowych i organizacjach rolników, której istotą była likwidacja wszystkich central związkowych działających przed 13. grudnia 1981 r., w tym NSZZ „Solidarność”. 

1982 - Stan wojenny: Zakończył się proces przywódców Konfederacji Polski Niepodległej (KPN); Leszek Moczulski skazany został na siedem lat więzienia, pozostali członkowie kierownictwa KPN na kary od dwóch do pięciu lat więzienia. 

1984 - Premiera filmu Kazimierza KutzaNa straży swej stać będę”. 

1989 - W Krakowie zmarł prof. Emanuel Rostworowski, historyk. 

1991 - W Warszawie zmarł Edward Skórzewski, reżyser filmowy, współautor m.in. „Gangsterów i filantropów”, „Prawo i pięść”. 

1992 - W Niemczech zmarł Willy Brandt, były kanclerz RFN, uważany za symbol niemieckiej polityki odprężenia i pojednania z Polską i innymi krajami Europy Środkowo-Wschodniej; w pamięci Polaków Brandt jest tym niemieckim politykiem, który uklęknął przed pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie. 

1997 - W Warszawie zmarł Henryk Bista, aktor; przez 30 lat związany z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku, od 1992 r. występował w Teatrze Współczesnym w Warszawie; znany m.in. z roli Senatora w „Lawie. Opowieści o Dziadach Adama MickiewiczaTadeusza Konwickiego

1999 - Premiera komedii filmowej „O dwóch takich, co nic nie ukradli” w reżyserii Łukasza Wylężałka

2000 - W wyborach prezydenckich zwyciężył Aleksander Kwaśniewski, uzyskując w pierwszej turze 53,9 proc. głosów. Frekwencja: 61,12 proc. 

2004 - Premiera filmu „Pręgi” w reżyserii Magdaleny Piekorz

2005 - W Krakowie zmarł Andrzej Jakóbiec, trębacz jazzowy, animator ruchu muzycznego. 

2007 - W Warszawie zmarł ksiądz Zdzisław Peszkowski, kapelan Rodzin Katyńskich i Pomordowanych na Wschodzie, jeden z ocalałych więźniów obozu jenieckiego NKWD dla polskich oficerów w Kozielsku. 

2009 - Amerykański Kongres nadał pośmiertnie gen. Kazimierzowi Pułaskiemu, jako siódmej osobie w historii, tytuł Honorowego Obywatela Stanów Zjednoczonych. 

2010 - Rozpoczęto budowę Portu lotniczego Modlin. 

2017 – Na Stadionie Narodowym w Warszawie Polska pokonała Czarnogórę 4:2 i zapewniła sobie awans do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w Rosji. 

2018 – W Warszawie zmarł Piotr Pawłowski, twórca i prezes Fundacji Integracja i Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji, działacz społeczny, który pracował na rzecz likwidacji barier architektonicznych, cyfrowych, społecznych i prawnych dotyczących osób z niepełnosprawnościami. 

źródło: PAP 

Wiadomości

Premier za zawieszeniem uprawnień konstytucyjnych prezydenta

Odsłonli pomnik Prigożyna, założyciela zbrodniczej Grupy Wagnera

Rosja z odmową od Bośni i Hercegowiny. Nie wydadzą tej kobiety

4 mld pożyczki dla Polski na zakup sprzętu wojskowego

Poślizg misji kosmicznej. Za trzecim razem lądowanie na księżycu

Odwołali dyrektor muzeum bo... kupiła sztućce od rodziny

Nowelizacja ustawy o prawie autorskim. Duże zmiany od nowego roku

Witek: jeśli koalicja będzie majstrować przy wyborach prezydenckich, ludzie tego nie wytrzymają

Fogiel: to będzie brutalna kampania wyborcza, Platforma Obywatelska inaczej nie potrafi

Zdewastował samochód ministra. Działał na zlecenie GRU

Manny Pacquiao w Bokserskiej Galerii Sław

Miliarderzy powiększyli swoje fortuny ... dwukrotnie!

Bogucki: Tuskowi i Trzaskowskiemu strach zajrzał w oczy, stąd te ataki na Karola Nawrockiego

Trzęsienie ziemi wstrząsnęło obszarem Zatoki San Francisco. Ostrzeżenia przed tsunami

Ultimatum szefa MKOl w sprawie boksu

Najnowsze

Premier za zawieszeniem uprawnień konstytucyjnych prezydenta

Poślizg misji kosmicznej. Za trzecim razem lądowanie na księżycu

Odwołali dyrektor muzeum bo... kupiła sztućce od rodziny

Nowelizacja ustawy o prawie autorskim. Duże zmiany od nowego roku

Witek: jeśli koalicja będzie majstrować przy wyborach prezydenckich, ludzie tego nie wytrzymają

Odsłonli pomnik Prigożyna, założyciela zbrodniczej Grupy Wagnera

Rosja z odmową od Bośni i Hercegowiny. Nie wydadzą tej kobiety

4 mld pożyczki dla Polski na zakup sprzętu wojskowego