Polska 24 listopada – co wydarzyło się tego dnia

Dzisiaj imieniny obchodzą: Flora, Jan, Walenty oraz Aleksander, Andrzej, Biruta, Chryzogon, Dargorad, Dobrosław, Emilia, Felicjana, Felicjanna, Firmina, Franciszek, Jaśmina, Joachim, Pęcisław, Piotr, Protazy, Roman, Twardomir, Walentyn. 

Nietypowe święta: Katarzynki, Dzień Buraka. 

1227 - Podczas zjazdu w Gąsawie zamordowany został książę krakowski Leszek Biały. 

1320 - Odnowienie praw miejskich Fromborka według prawa lubeckiego po wykupieniu przez kapitułę wójtostwa miasta od Eberharda von Sankau i ponowne ustanowienie rady miejskiej z burmistrzem. Władze miasta i burmistrz zostali podporządkowani kapitule. Dokument ustalił także własność łąk i bagien wzdłuż drogi i fosy z Fromborka do Różańca tzw. Eichwald. 

1644 - W Warszawie uroczyście odsłonięto kolumnę króla Zygmunta III. Wazy. 

1838 - W Paryżu powstała Biblioteka Polska. 

1848 - Po ponad dwóch miesiącach w Poznaniu wygasła epidemia cholery, która zabiła 1008 osób na 2400. chorujących. 

1857 - W Warszawie założono wydawnictwo Gebethner i Wolff. 

1858 - W Warszawie zmarł Wincenty Krasiński, generał, uczestnik wojen napoleońskich, dowódca pułku szwoleżerów gwardii cesarskiej; w Królestwie Polskim senator-wojewoda, dowódca dywizji gwardii; przeciwnik Powstania Listopadowego; generał armii rosyjskiej, senator, członek Rady Państwa; w latach 1855-1856 p.o. namiestnika Królestwa Polskiego; ojciec Zygmunta Krasińskiego, poety, dramatopisarza, prozaika i filozofa. 

1861 - W Kamieńcu Podolskim urodził się Józef Kallenbach, historyk literatury. 

1875 - W Krakowie urodził się Xawery Dunikowski, rzeźbiarz, malarz. 

1891 - W Krakowie urodziła się Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, poetka, dramatopisarka; córka znanego malarza Wojciecha Kossaka i siostra satyryczki Magdaleny Samozwaniec; autorka zbiorów poezji „Niebieskie migdały”, „Różowa magia”, „Pocałunki”. 

1896 – Szachista Jan Taubenhaus rozegrał pierwszą w Warszawie symultanę z 23 przeciwnikami. 

1899 - W Chojnacie koło Skierniewic urodził się Jan Adam Maklakiewicz, kompozytor, pedagog; dyrektor filharmonii w Krakowie (1945-1947) oraz w Warszawie (1947-1948). 

1904 - W Warszawie przy ul. Rakowieckiej władze carskie uruchomiły więzienie karne; w okresie okupacji niemieckiej oraz w latach stalinizmu więziono, torturowano oraz mordowano w nim przywódców Polskiego Państwa Podziemnego i działaczy niepodległościowych. 

1906 - W Poznaniu zmarł Florian Stablewski, arcybiskup poznański i gnieźnieński, prymas Polski w latach 1891-1906. 

1908 - W Kijowie urodził się Aleksander Ford, reżyser, autor filmów „Krzyżacy”, „Ulica Graniczna”, „Pierwszy dzień wolności”, „Młodość Chopina” i „Ósmy dzień tygodnia”. 

1909 - W Charkowie urodził się Jerzy Toeplitz, krytyk filmowy, współtwórca szkolnictwa filmowego w Polsce i Australii, w latach 1956-68 rektor Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi; teoretyk kina, autor sześciotomowej „Historii sztuki filmowej”. 

1928 - W Poznaniu urodził się Lech Ordon, aktor. 

1932 - We Lwowie urodził się Andrzej Kurylewicz, kompozytor, pianista, trębacz, puzonista, dyrygent. 

1944 - Stanisław Mikołajczyk ustąpił z funkcji premiera rządu RP; jego następcą został Tomasz Arciszewski. 

1944 - W Barwałdzie Średnim koło Wadowic doszło do katastrofy kolejowej (zderzenia pociągu osobowego z transportem wojskowym), w wyniku której zginęło około 130 osób, a ponad 100 zostało rannych. 

1947 - W Krakowie przed Najwyższym Trybunałem Narodowym rozpoczął się pierwszy proces oświęcimski; oskarżono w nim 40. członków załogi obozowej, w tym byłego komendanta KL Auschwitz Arthura Liebehenschela, szefa obozowego Gestapo Maksa Grabnera, jednego z zastępców komendanta Hansa Aumeiera, szefową obozu kobiecego w Birkenau Marię Mandl i kierownika krematoriów Ericha Muhsfeldta; zapadły 23 wyroki śmierci, dwa zostały zmienione na dożywocie, sześciu oskarżonych zostało skazanych na dożywotnie więzienie, jedna osoba została uniewinniona, pozostali otrzymali kary od 3. do 15. lat więzienia. 

1949 – Został oblatany prototyp samolotu pasażerskiego LWD „Miś”. 

1951 - Zainaugurował działalność Teatr Lubuski im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze. 

1960 - W Londynie zmarł Ferdynand Goetel, pisarz i publicysta; w 1943 r. w porozumieniu z Delegaturą Rządu RP na Kraj był członkiem delegacji zaproszonej przez władze niemieckie do Katynia. 

1961 - W Warszawie urodził się Kuba Sienkiewicz, muzyk, lider zespołu „Elektryczne gitary”. 

1961 – 9. górników zginęło w wyniku wybuchu w KWK „Polska” w Świętochłowicach. 

1978 - Sprowadzone z Ukrainy prochy Tadeusza Dołęgi-Mostowicza zostały pochowane w katakumbach na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. 

1982 - Stan wojenny: Sąd Wojewódzki we Wrocławiu skazał Władysława Frasyniuka, działacza podziemnej Solidarności, na sześć lat więzienia. 

1984 – W Bytomiu utworzono Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ), jego przewodniczącym został Alfred Miodowicz. 

1984 - Premiera serialu „Rycerze i rabusie” w reżyserii Tadeusza Junaka. 

1986 - Premiera filmu „Kronika wypadków miłosnych” w reżyserii Andrzeja Wajdy. 

1987 - W Krakowie zmarł Karol Bunsch, pisarz, autor książek historycznych, publicysta, tłumacz.

1989 - W Moskwie premier Tadeusz Mazowiecki spotkał się z sekretarzem generalnym KC KPZS Michaiłem Gorbaczowem. 

1993 - W Krakowie otwarto Centrum Kultury Żydowskiej. 

1994 - W swoim gabinecie został zastrzelony dyrektor KWK „Staszic” w Katowicach. 

1994 - Podczas koncertu zespołu „Golden Life” w hali Stoczni Gdańskiej wybuchł pożar, w wyniku którego zginęło 7 osób, a ponad 300 odniosło obrażenia. 

1998 – Z Biblioteki Naukowej PAN w Krakowie skradziono pierwodruk dzieła Mikołaja Kopernika „O obrotach sfer niebieskich” („De revolutionibus orbium coelestium”). 

2000 - Premiera komediodramatu „Bajland” w reżyserii Henryka Dederki. 

2004 - Akademia Medyczna w Bydgoszczy została włączona jako Collegium Medicum do Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. 

2007 - W Warszawie zmarł Jerzy Ofierski, aktor, pisarz i dziennikarz; twórca postaci sołtysa Kierdziołka. 

2008 - W Krakowie zmarł Jerzy Goliński, aktor, reżyser teatralny, pedagog; w latach 1990-1992 dyrektor naczelny i artystyczny Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. 

2011 – W Warszawie zmarł Andrzej Mandalian, poeta, prozaik, tłumacz, scenarzysta filmowy. W 1976 roku podpisał protest przeciwko zmianom w konstytucji. Publikował w wydawanym w drugim obiegu piśmie „Zapis”. Posługiwał się kryptonimem X-666. Tłumaczył z rosyjskiego m.in. poezje Maryny Cwietajewej, Osipa Mandelsztama, Bułata Okudżawy, Josifa Brodskiego. Dwukrotnie nominowany do Nagrody Literackiej Nike: w 2004 za „Strzęp całunu” i w 2008 za „Poemat odjazdu”. 

2014 - Zmarł długoletni proboszcz Parafii Katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku, ks. prał. kan. Tadeusz Graniczka; probostwo we Fromborku objął w roku 1981. 

2019 – Reprezentantka Polski Viki Gabor wygrała 17. Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci, który odbył się w Arenie Gliwice. 

Źródło: PAP 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.