Przejdź do treści
Polska 21 maja – co wydarzyło się tego dnia
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia Jan Sobieski wybrany został królem Polski; początek zaciętych walk o Górę Św. Anny; prymas Stefan Wyszyński wysłał do Bolesława Bieruta memoriał „Non possumus”; wiceprzewodnicząca PO Zyta Gilowska wystąpiła z ugrupowania; w Białymstoku, Lublinie i Rzeszowie odbyły się pierwsze przysięgi żołnierzy WOT. Urodzili się m. in. Gustaw Gizewiusz, Nikifor - Epifaniusz Drowniak; Zdzisław Mrożewski, Sylwester Chęciński, Jerzy Skowronek, Juliusz Zulauf, Jerzy Teleszyński. Zmarli natomiast: Mikołaj Kopernik, Jan Stanisław Zbąski, Julian Ursyn Niemcewicz, Leonid Teliga oraz Ida Kamińska.

1363 - W Krakowie odbył się ślub króla Czech i cesarza rzymskiego Karola IV Luksemburskiego z Elżbietą Pomorską, wnuczką króla Kazimierza III Wielkiego, córką księcia słupskiego Bogusława V i Elżbiety Kazimierzówny.

1543 – Po długiej chorobie, przeżywszy 70 lat 3 miesiące i 5 dni, we Fromborku umarł Mikołaj Kopernik, astronom, twórca teorii heliocentrycznej, kanonik, prawnik, matematyk, lekarz, ekonomista.

1543 – Przyjmuje się, że 21 maja 1543 r., w dniu śmierci Mikołaja Kopernika, do Fromborka dotarł pierwszy egzemplarz wydrukowanego w Norymberdze dzieła astronoma De revolutionibus orbium coelestium.

1607 – W Lidzbarku umarł biskup warmiński (1688–97) Jan Stanisław Zbąski. Pogrzebany został we Fromborku.

1674 - Na sejmie elekcyjnym hetman wielki koronny Jan Sobieski wybrany został królem Polski.

1810 - W Piszu urodził się Gustaw Gizewiusz, duchowny ewangelicki, etnograf, mazurski działacz oświatowy, walczący o język polski w szkolnictwie; wybrany do parlamentu w Berlinie (1848); w 1946 r. na jego cześć Łuczany na Mazurach (niem. Loetzen) nazwano Giżyckiem.

1841 - W Paryżu zmarł Julian Ursyn Niemcewicz, dramaturg, powieściopisarz, poeta, pamiętnikarz, działacz polityczny.

1895 - W Krynicy urodził się Nikifor, właściwie Epifaniusz Drowniak - polski malarz łemkowskiego pochodzenia, przedstawiciel prymitywizmu (naiwizmu); twórca obrazów, na których uwieczniał m.in. autoportrety, widoki krynickich willi i cerkwie.

1909 - We Włocławku urodził się Zdzisław Mrożewski, aktor, związany z Teatrem Polskim w Warszawie, Teatrem Narodowym oraz Teatrem Współczesnym; wystąpił m.in. w filmach „Śmierć prezydenta” i „Polonia Restituta”.

1918 - W okolicach Mińska pod naciskiem Niemców rozformowany został I Korpus Polski dowodzony przez gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego.

1921 - III Powstanie Śląskie: Początek zaciętych walk o Górę Św. Anny.

1921 - Ukazał się pierwszy numer „Przeglądu Sportowego”, najstarszej polskiej gazety sportowej, założonej jako tygodnik.

1928 - Rozpoczęto budowę gmachu Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie.

1930 - We wsi Susiec koło Tomaszowa Lubelskiego urodził się Sylwester Chęciński, reżyser, scenarzysta; autor komediowej trylogii: „Sami swoi”, „Nie ma mocnych” i „Kochaj albo rzuć”, a także filmów „Wielki Szu” i „Rozmowy kontrolowane” oraz serialu „Droga”.

1937 - W Radomiu urodził się Jerzy Skowronek, historyk, badacz dziejów Polski i krajów bałkańskich w XVIII i XIX w.; autor publikacji varsavianistycznych oraz prac z dziejów wojskowości, szczególnie dotyczących powstań narodowych.

1939 - W meczu piłkarskim pomiędzy Ruchem Chorzów i Unionem Touring Łódź Ernest Wilimowski strzelił dziesięć bramek - do dziś jest to rekord polskiej ligi. Mecz zakończył się wynikiem 12:1.

1941 - W nocy z 21 na 22 maja władze sowieckie rozpoczęły czwartą masową deportację ludności polskiej w głąb Związku Sowieckiego z zagarniętych ziem wschodnich Rzeczypospolitej.

1943 - Niemcy zlikwidowali getto w Brodach; około 3,5 tys. Żydów wywieziono do obozu na Majdanku, kilkuset zostało zabitych na miejscu.

1943 - W oflagu VIIA Murnau zmarł gen. Juliusz Zulauf, żołnierz Legionów Polskich, obrońca Lwowa w 1918 r. i uczestnik wojny polsko-bolszewickiej; w kampanii 1939 r. dowódca 5. Dywizji Piechoty w składzie Armii „Pomorze”; wziął udział w bitwie nad Bzurą, następnie jako dowódca GO przebił się do Warszawy, gdzie dowodził obroną odcinka „Praga”.

1945 - W nocy z 20 na 21 maja oddział AK dowodzony przez ppor. Edwarda Wasilewskiego ps. „Wichura” rozbił obóz NKWD w Rembertowie, uwalniając ok. 500 więźniów.

1947 - W Krakowie urodził się Leszek Teleszyński, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Potop” i „Trędowata”, a także w serialu „Życie na gorąco”.

1950 - Gen. Grzegorz Korczyński, bliski współpracownik Władysława Gomułki, został aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

1953 - Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński wysłał do Bolesława Bieruta memoriał „Non possumus”, będący odpowiedzią Episkopatu na ataki wymierzone w Kościół katolicki oraz na próby jego podporządkowania komunistycznym władzom.

1961 - W rozegranym w Warszawie towarzyskim meczu piłkarskim Polska pokonała ZSRS 1:0.

1962 – Założono Polskie Towarzystwo Cybernetyczne.

1962 - W Muzeum Narodowym w Warszawie z okazji 100. rocznicy powołania tej placówki otwarto wystawę „Sztuka Warszawy i Mazowsza od średniowiecza do XX wieku”.

1970 - W Warszawie zmarł Leonid Teliga, żeglarz, lotnik; w czasie II wojny światowej walczył m.in. w 300 dywizjonie lotnictwa bombowego „Ziemi Mazowieckiej”; jako pierwszy Polak odbył samotny rejs dookoła świata na jachcie „Opty” (1967-1969).

1971 - Premiera komedii filmowej Dzięcioł w reżyserii Jerzego Gruzy.

1972 – Założono Warmińsko-Mazurskie Muzeum Pożarnictwa w Lidzbarku.

1980 - W Nowym Jorku zmarła Ida Kamińska, aktorka, reżyserka, pedagog, tłumaczka; w latach 1955-1968 dyrektor Państwowego Teatru Żydowskiego w Warszawie; w 1967 r. otrzymała nominację do Oscara w kategorii najlepszej roli kobiecej za rolę w filmie „Sklep przy głównej ulicy”; w 1968 r. wyemigrowała do USA.

1981 – W Teatrze Dramatycznym w Warszawie odbyła się prapremiera sztuki Pieszo Sławomira Mrożka.

1997 - Prezydenci Polski i Ukrainy Aleksander Kwaśniewski i Leonid Kuczma podpisali w Kijowie wspólne oświadczenie o porozumieniu i pojednaniu.

1999 - Sejm RP przyjął ustawę o broni i amunicji.

2002 - Rozpoczęły się Narodowy Spis Powszechny i Spis Rolny.

2005 - Dotychczasowa wiceprzewodnicząca PO Zyta Gilowska wystąpiła z ugrupowania.

 

2013 - W Lusławicach otwarto Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego.

2017 – W Białymstoku, Lublinie i Rzeszowie odbyły się pierwsze w historii przysięgi wojskowe żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej.

2019 – Odsłonięto pomnik trenera bokserskiego FeliksaPapyStamma w Warszawie.



PAP

Wiadomości

Zalewska: straty powodzi liczone są już w dziesiątkach miliardów złotych

TYLKO U NAS! Bocheński szczerze o aborcji [wideo]

Alerty IMGW dalej obowiązują. Jaka będzie pogoda tej nocy?

Uwaga! Poważne problemy z dostępem do gotówki na południu kraju

Ataki polityków na WOT i OSP

Mocne słowa Trumpa: to wina Harris i Bidena, że do mnie strzelają!

Republika: „W Punkt” o godz.21:10

Ludzie stracili dorobek życia, a Premier wrzuca zdjęcie, że je zupę!

Czarnek: rząd powinien bezwzględnie organizować pomoc dla powodzian!

Kolejny dowód na to, że rząd nie radzi sobie w ogóle z powodzią. ZOBACZ WIDEO

Szef BBN Jacek Siewiera: czeka nas bardzo trudny czas, to niestety nie koniec

Republika pomaga! Pomoc dla powodzian

Niż genueński powoli ustępuje, jednak sytuacja powodziowa jest nadal dramatyczna. Prognoza na najbliższe godziny

Jak dziś czuje się poseł KO Małgorzata Tracz, która występowała przeciwko wzmocnieniu Nysy Kłodzkiej

Straż Graniczna zatrzymała Azera za przemyt ludzi!

Najnowsze

Zalewska: straty powodzi liczone są już w dziesiątkach miliardów złotych

Ataki polityków na WOT i OSP

Mocne słowa Trumpa: to wina Harris i Bidena, że do mnie strzelają!

Republika: „W Punkt” o godz.21:10

Ludzie stracili dorobek życia, a Premier wrzuca zdjęcie, że je zupę!

TYLKO U NAS! Bocheński szczerze o aborcji [wideo]

Alerty IMGW dalej obowiązują. Jaka będzie pogoda tej nocy?

Uwaga! Poważne problemy z dostępem do gotówki na południu kraju