Przejdź do treści
15:23 Warszawa: Adam Bodnar ściga opozycję, tym razem posła i byłego ministra Antoniego Macierewicza - skierował do Sejmu wniosek o uchylenie immunitetu w związku z podkomisją ds. zbadania katastrofy smoleńskiej
14:40 Niemcy: 23 osoby zostały ranne w wypadku autokaru na autostradzie około 100 km na północ od Berlina. Na pokładzie znajdowały się co najmniej trzy osoby z obywatelstwem Polski
14:15 Dwaj dziennikarze TVN oskarżeni o gwałt. Do sądu w Katowicach trafił akt oskarżenia przeciwko dwóm znanym dziennikarzom TVN Turbo. Poszkodowane są dwie kobiety w wieku 26 i 34 lata
14:10 Czechy: Nastąpiła poważna awaria energetyczna. Prądu nie ma duża część Pragi, ale kłopoty występują też w innych miejscowościach. Straż pożarna informuje o ludziach, którzy zostali uwięzieni w windzie
13:38 Włochy: Do 40 wzrosła liczba rannych w wyniku piątkowego wybuchu w punkcie dystrybucji benzyny i gazu płynnego w Rzymie. Silną eksplozję słychać było w całym mieście
13:15 Francja: Około tysiąca połączeń zostało odwołanych na lotniskach we Francji w piątek, w drugim dniu strajku kontrolerów lotów. Wśród anulowanych rejsów są niektóre połączenia z Polską z lotnisk w Paryżu
12:45 WAŻNE: 82 lata temu, 4 lipca 1943 roku, podczas powrotu z inspekcji Armii Polskiej na Wschodzie, w katastrofie lotniczej na Gibraltarze zginął Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier Rządu na Uchodźstwie gen. Władysław Sikorski
Klub „Gazety Polskiej” w Elblągu II, zaprasza na spotkanie z posłem Andrzejem Śliwką oraz europosłem Maciejem Wąsikiem. Wydarzenie odbędzie się dziś (piątek) o godz. 17.00 w Hotelu Focus na Starym Mieście
Wydarzenie Klub Gazety Polskiej w Piotrkowie Trybunalskim Zaprasza 6.07 (niedziela) o godz. 19.00 na Rynek Trybunalski na plenerowe spotkanie z europosłem Dominikiem Tarczynskim! 
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!

81.rocznica powstania Polskiego Państwa Podziemnego i „Szarych Szeregów”

Źródło: Polska Zbrojna

Polskie Państwo Podziemne, działając w latach 1939 -1945 na terenach okupowanych przez Niemców i Sowietów, było fenomenem w ogarniętej wojną Europie. Jego początkiem było utworzenie 27 września 1939 r. Służby Zwycięstwu Polski, przekształconej w Związek Walki Zbrojnej - następnie w AK.

Kierownictwo i początki

Polskie Państwo Podziemne kierowane było przez władze RP na uchodźstwie w składzie: prezydent, rząd i Naczelny Wódz oraz ich krajowi przedstawiciele.

Podziemnym parlamentem był w latach 1940-1943 Polityczny Komitet Porozumiewawczy, od 1943 do 1944 r. Krajowa Rada Polityczna, a od 1944 r. do końca wojny - Rada Jedności Narodowej.

Delegat Rządu na Kraj, od maja 1944 r. w randze wicepremiera, kierował zakonspirowanym aparatem administracji cywilnej - Delegaturą Rządu na szczeblu centralnym, w województwach i powiatach. Delegatura składała się z 18 departamentów, m.in. Spraw Wewnętrznych, Informacji i Prasy, Pracy i Opieki Społecznej oraz Oświaty i Kultury.

Wymiarem sprawiedliwości zajmowało się Kierownictwo Walki Cywilnej (oddzielny organ Delegatury) wraz z Cywilnymi Sądami Specjalnymi i Państwowym Korpusem Bezpieczeństwa (podziemna policja). Sądzono za kolaborację z okupantem i wymierzano kary, aż po wyroki śmierci.

KWC organizowało powszechny opór społeczeństwa i pomagało Polakom przetrwać lata okupacji. Działając pod przewodnictwem Stefana Korbońskiego opublikowało "Dziesięć Przykazań Walki Cywilnej", które głosiły, że podstawowym nakazem i obowiązkiem każdego obywatela polskiego jest poszanowanie prawowitych władz polskich na emigracji, posłuch wobec zarządzeń czynników miarodajnych w Kraju, a w stosunku do okupanta bojkot jego zarządzeń i wezwań oraz absolutne zerwanie z nim stosunków handlowych, kulturalnych i towarzyskich.

Przy Delegaturze Rządu na Kraj, działała Rada Pomocy Żydom "Żegota" - jedyna w okupowanej przez Niemców Europie instytucja państwowa ratująca ludność żydowską od zagłady. KWC wydało ostrzeżenie, że szantaż wobec Żydów i ich denuncjowanie będą karane z całą surowością.

Tajne nauczanie

Jednym z największych osiągnięć Polskiego Państwa Podziemnego było zorganizowanie tajnego nauczania, przykładowo w roku szkolnym 1943/1944 na terenie Generalnego Gubernatorstwa tajnym nauczaniem na poziomie szkoły średniej objętych było 83,8 tys. uczniów. Największym ośrodkiem tajnego nauczania akademickiego była Warszawa, gdzie na kompletach kształciło się 4,5 tys. studentów. Tajne nauczanie akademickie odbywało się też m.in. w Krakowie, Wilnie, Lwowie, Częstochowie i Kielcach. Dyplomy tajnych studiów uzyskało 6,5 tys. osób.

W podziemnych drukarniach wydawano prasę informacyjno-polityczną, publicystykę, dzieła literackie oraz podręczniki. Organizowano także konspiracyjne koncerty, przedstawienia teatralne, wieczory autorskie i wykłady naukowe.

W działalności opiekuńczej (stypendia, zapomogi, organizowanie posiłków dla potrzebujących, zwłaszcza dzieci i młodzieży) częściowo korzystano z pomocy jawnie działających organizacji, takich jak Czerwony Krzyż i Rada Główna Opiekuńcza.

W ramach struktur Podziemnego Państwa podejmowano działania wybiegające poza czas wojny, prowadząc m.in. studia dotyczące rozwoju i rozbudowy Polski po odzyskaniu niepodległości.

Usunięto obraz.

Harcerstwo pod okupacją, fot. wikipedia

Siły zbrojne

Polskie Państwo Podziemne miało własne siły zbrojne. Na czele utworzonej 27 września 1939 r. Służby Zwycięstwu Polski stanął gen. Michał Karaszewicz - Tokarzewski. SZP została przekształcona najpierw w 1940 r. w Związek Walki Zbrojnej, a następnie rozkazem Naczelnego Wodza z 14 lutego 1942 r. w Armię Krajową, w skład której weszło ok. 200 organizacji wojskowych, zarówno spod okupacji niemieckiej jak i sowieckiej.

AK od początku była organizacją masową. Liczba jej zaprzysiężonych żołnierzy wynosiła na początku 1942 r. ok. 100 tys., zaś w lecie 1944 r. już ok. 380 tys., w tym ok. 10,8 tys. oficerów, 7,5 tys. podchorążych i 87,9 tys. podoficerów.

Kadra AK rekrutowała się z przedwojennych oficerów i podoficerów Wojska Polskiego, absolwentów tajnych Zastępczych Kursów Szkoły Podchorążych Rezerwy i Zastępczych Kursów Podoficerów Piechoty, a także z tzw. cichociemnych, czyli żołnierzy polskich szkolonych w Wielkiej Brytanii do zadań specjalnych (dywersji, sabotażu, wywiadu, łączności, prowadzenia działań partyzanckich) i przerzucanych drogą lotniczą do okupowanej Polski.

Kulminacją wysiłku zbrojnego AK było Powstanie Warszawskie stanowiące kluczowy element akcji "Burza". Przez 63 dni powstańcy prowadzili z wojskami niemieckimi heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej. Ogromne straty poniesione przez stronę polską w wyniku powstania powodują, iż decyzja o jego rozpoczęciu do dziś wywołuje kontrowersje.

19 stycznia 1945 r., wobec błyskawicznych postępów wielkiej ofensywy wojsk sowieckich, Dowódca Armii Krajowej gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek" wydał rozkaz o rozwiązaniu AK. Zwracając się do żołnierzy pisał: „Żołnierze Armii Krajowej! Daję Wam ostatni rozkaz. Dalszą swą pracę i działalność prowadźcie w duchu odzyskania pełnej niepodległości Państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą. Starajcie się być przewodnikami Narodu i realizatorami niepodległego Państwa Polskiego. W tym działaniu każdy z Was musi być dla siebie dowódcą”.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej na tereny Polski przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego zostali aresztowani przez NKWD. 21 czerwca 1945 r. Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRS w Moskwie skazało ich - jak głosiło uzasadnienie - za "działania przeciwko Armii Czerwonej i Związkowi Sowieckiemu oraz współpracę z Niemcami".

Trzech spośród skazanych w procesie zmarło w sowieckich więzieniach: ostatni dowódca AK gen. Leopold Okulicki, wicepremier i delegat Rządu na Kraj Jan Stanisław Jankowski oraz Stanisław Jasiukowicz, członek Rady Ministrów na Kraj ze Stronnictwa Narodowego.

1 lipca 1945 r. Rada Jedności Narodowej ogłosiła przesłanie Polskiego Państwa Podziemnego, nazywane Testamentem Polski Walczącej, mówiące o Polsce wolnej, sprawiedliwej i demokratycznej.

 Usunięto obraz.

Mural w Legionowie, fot. wikimedia

polskieradio24.pl, PAP

Wiadomości

Tak jak za komuny. Antoni Macierewicz atakowany przez reżim Tuska

Jakubiak przypomina Nawrockiemu, że obiecał ujawnienie tajnego aneksu WSI: musimy oczyścić szeregi prawej strony [WIDEO]

Grand Chess Tour w Zagrzebiu: Duda tuż za Gukeshem

Stanęło metro, nie działają bankomaty, ludzie utknęli w windach. Blackout sparaliżował Pragę

Bartoszewicz: państwo się zadłuża, a dla obywatele nie mają z tego żadnych korzyści

Wypadek autokaru pod Berlinem. Wśród podróżujących znajdowali się Polacy

Dziennikarze TVN oskarżeni o gwałt. Akt oskarżenia trafił już do sądu

Poboży: Tusk realizuje politykę z agendy niemieckiej, a nie polskiej

Górski: Niemcy wciskają nam nielegalnych migrantów. Powód? Reklamówka z Biedronki

Gwiazda reprezentacji Polski dołącza do Asseco Resovii!

82 lata temu zginął Naczelny Wódz Władysław Sikorski

Wrocław: Germanizacja w pełni. Nie będzie już Mostu Grunwaldzkiego. Wraca Kaiserbrücke

Marjan: Tusk i Giertych robią wszystko,aby Polacy stracili zaufanie do rządu

"Szymon gra na zmianę premiera". Tusk stanie się ofiarą własnej rekonstrukcji rządu?

Gareth Bale chce kupić Cardiff City za 40 mln funtów

Najnowsze

Tak jak za komuny. Antoni Macierewicz atakowany przez reżim Tuska

Bartoszewicz: państwo się zadłuża, a dla obywatele nie mają z tego żadnych korzyści

Wypadek autokaru pod Berlinem. Wśród podróżujących znajdowali się Polacy

Dziennikarze TVN oskarżeni o gwałt. Akt oskarżenia trafił już do sądu

Poboży: Tusk realizuje politykę z agendy niemieckiej, a nie polskiej

Jakubiak przypomina Nawrockiemu, że obiecał ujawnienie tajnego aneksu WSI: musimy oczyścić szeregi prawej strony [WIDEO]

Grand Chess Tour w Zagrzebiu: Duda tuż za Gukeshem

Stanęło metro, nie działają bankomaty, ludzie utknęli w windach. Blackout sparaliżował Pragę