Wybór Polaka, Karola Wojtyły na papieża, a następnie jego pontyfikat, przyczyniły się do obalenia komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej i powrotu wolności i demokracji w tym regionie świata.
Karol Wojtyła urodził się w Wadowicach. W 1929 r. zmarła jego matka Emilia z Kaczorowskich. W 1938 r., po uzyskaniu świadectwa dojrzałości w wadowickim gimnazjum, wraz z ojcem, Karolem, przeniósł się do Krakowa, gdzie rozpoczął studia polonistyczne na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Po wybuchu II wojny światowej i zamknięciu uczelni pracował jako robotnik w kamieniołomach na Zakrzówku w Krakowie, a następnie w zakładach chemicznych pod Krakowem.
2 IV 2005 r. Ojciec Święty Jan Paweł II powrócił do Domu Ojca pic.twitter.com/sVYW9BebVK
— Dzieje Sejmu (@DziejeSejmu) April 2, 2021
Podczas okupacji razem z Mieczysławem Kotlarczykiem, zorganizował w Krakowie konspiracyjny Teatr Rapsodyczny; był jednym z pierwszych jego aktorów i reżyserów.
W 1942 r. wstąpił do konspiracyjnego Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Krakowie. Równolegle studiował filozofię na tajnym Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1 sierpnia 1944 do 18 stycznia 1945 r., ukrywał się wraz z kolegami w pałacu metropolity krakowskiego kard. Adama Stefana Sapiehy.
1 listopada 1946 r. otrzymał święcenia kapłańskie.
Od biskupa do papieża
W lipcu 1958 r. papież Pius XII mianował go biskupem tytularnym – biskupem pomocniczym abp. archidiecezji krakowskiej, Eugeniusza Baziaka. Sakrę biskupią Karol Wojtyła otrzymał 28 września w bazylice na Wawelu. W wieku 38 lat został najmłodszym członkiem Episkopatu Polski.
W marcu 1976 r. został zaproszony specjalnie przez Pawła VI, aby prowadzić w Watykanie doroczne rekolekcje. We wrześniu 1978 r. wchodził w skład delegacji Episkopatu Polski rewizytującej Episkopat RFN.
2 kwietnia 2005 roku do domu Ojca odszedł św. Jan Paweł II ????️ Polecajmy Bogu, za wstawiennictwem Świętego Papieża, wszystkie nasze radości i problemy???? pic.twitter.com/yXo89yFUTQ
— Archidiecezja Krakowska (@ArchKrakowska) April 2, 2021
16 października 1978 r. konklawe wybrało arcybiskupa i metropolitę Krakowa, 58-letniego kard. Karola Wojtyłę na papieża – 264. z kolei zwierzchnika Kościoła katolickiego. Przybrał imię Jan Paweł II na znak symbolicznej kontynuacji przerwanego nagłą śmiercią 33-dniowego pontyfikatu swego poprzednika, Jana Pawła I.
Wybór krakowskiego metropolity na papieża był zaskoczeniem dla całego świata, ponieważ po raz pierwszy od 455 lat na Stolicy Apostolskiej zasiadł biskup nie-Włoch. Zaskoczenie było tym większe, że nowy biskup Rzymu pochodził ze słowiańskiego kraju, który w tamtym czasie należał do bloku sowieckiego.
Pierwsza pielgrzymka i zamach
W pierwszą pielgrzymkę zagraniczną Jan Paweł II wyruszył do Meksyku. Z kolei pierwszą pielgrzymkę do ojczyzny odbył w dniach 2–10 czerwca 1979 r. Miała ona znaczenie nie tylko dla wolności Kościoła w zniewolonym kraju, lecz również pośrednio przyczyniła się do odzyskania przez Polskę swobód demokratycznych. Zdaniem wielu analityków to, co papież wówczas mówił, miało wpływ na powstanie „Solidarności”. Podczas mszy na pl. Zwycięstwa w Warszawie (2 czerwca) padły historyczne dziś słowa: „I wołam, ja, syn polskiej ziemi, a zarazem ja, Jan Paweł II, papież, wołam z całej głębi tego tysiąclecia, wołam w przeddzień święta Zesłania, wołam wraz z wami wszystkimi: niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!”.
16 lat temu, 2 kwietnia 2005 roku, o godz. 21.37, odszedł do Domu Ojca papież Jan Paweł II. Była to pierwsza sobota miesiąca i wigilia Święta Miłosierdzia Bożego. pic.twitter.com/c5TP3LmKzO
— EpiskopatNews (@EpiskopatNews) April 2, 2021
Po niespełna trzech pierwszych, niezwykle intensywnych latach pontyfikatu 13 maja 1981 r. papież został ciężko ranny w zamachu na placu św. Piotra, gdzie strzały do niego oddał turecki zamachowiec Mehmet Ali Ağca. Jan Paweł II trafił do kliniki Gemelli w stanie krytycznym. Został uratowany, mimo że lekarze wątpili, czy przeżyje. W grudniu 1983 r. papież odwiedził Ağcę w więzieniu w Rzymie.
Człowiek pierwszą i podstawową drogą Kościoła
Podczas swej ponad-26-letniej posługi Jan Paweł II ogłosił 14 encyklik. „Redemptor hominis” („Odkupiciel człowieka”) jest pierwszą, programową encykliką, ogłoszoną w marcu 1979 r. Program pontyfikatu papież streścił w zdaniu: „Człowiek jest pierwszą i podstawową drogą Kościoła”. W tym dokumencie podkreślił „niezbywalną godność i wartość każdej osoby ludzkiej bez względu na jej wyznanie czy kulturę”.
Pontyfikat Jana Pawła II w liczbach
Jan Paweł II ogłosił 14 adhortacji, 11 konstytucji apostolskich, 43 listy apostolskie. Kanonizował 482 błogosławionych (w tym 10 Polaków), beatyfikował 1318 osób (w tym 154 Polaków). Przyjął ok. 1400 osobistości politycznych oraz wygłosił ok. 4 tys. przemówień (w tym 2,5 tys. za granicą).
Odbył 104 apostolskie podróże do 132 krajów, a w ich trakcie odwiedził 900 miast i miejscowości.
Jako pierwszy papież w dziejach Jan Paweł II odwiedził kościół luterański (1983), synagogę (1986) i meczet (2000). W 1986 r. mimo sprzeciwu i zastrzeżeń niektórych kościelnych dostojników zaprosił przedstawicieli wszystkich wyznań i religii do Asyżu na wspólną modlitwę o pokój. Za nieocenione uważa się jego zasługi dla dialogu katolicko-żydowskiego; dokonał także ważnego otwarcia wobec prawosławia.
Dziedzictwo Jana Pawła II
Choć przedmiotem niemijających dyskusji jest to, do jakiego stopnia „sojusz” polskiego papieża z prezydentem USA Ronaldem Reaganem doprowadził do obalenia komunizmu, nie ulega wątpliwości to, że jego słowa oraz gesty stanowiły inspirację dla demokratycznej opozycji w Polsce i innych krajach bloku wschodniego. Wydarzeniem przełomowym w kontaktach z Moskwą było pierwsze spotkanie Jana Pawła II z ówczesnym sowieckim przywódcą Michaiłem Gorbaczowem 1 grudnia 1989 r. w Watykanie. Niezwykle ważną polityczną wymowę miała papieska pielgrzymka na Kubę w 1998 r., choć nie przyniosła ona takich zmian, jakich oczekiwano.
Jan Paweł II zgromadził wokół siebie miliony młodych katolików, ustanawiając w 1985 r. Światowe Dni Młodzieży, które stały się największymi masowymi, regularnymi uroczystościami z jego udziałem.
Do historii przeszło też jego przemówienie, które wygłosił w Agrigento na Sycylii, gdy wezwał członków mafii, by się nawrócili. 12 marca 2000 r. wykonał jako pierwszy papież w dziejach gest „mea culpa”, określany wręcz jako „niesłychany”. Prosił o wybaczenie krzywd wyrządzonych przez synów i córki Kościoła przedstawicielom innych religii.
Jan Paweł II zmarł 2 kwietnia 2005 r. 1 maja 2011 został beatyfikowany przez Benedykta XVI, a 27 kwietnia 2014 r. kanonizowany przez papieża Franciszka.
