Przejdź do treści
19:30 Prezydent Andrzej Duda ogłosił wydanie swojej książki „To ja, Andrzej Duda” - publikacja ma trafić do sprzedaży 6 sierpnia po zakończeniu jego kadencji
17:30 Prokuratura poinformowała o postawieniu nowego zarzutu wobec Mieszka R., studenta podejrzanego o brutalne zabójstwo na terenie Uniwersytetu Warszawskiego
16:30 Sąd Najwyższy uznał w piątek za zasadne dwa protesty wyborcze - uznał jednocześnie, że sprawy te nie miały wpływu na ogólny wynik wyborów
15:48 Policja udostępniła wizerunek poszukiwanego sprawcy dzisiejszej strzelaniny w okolicy Limanowej - mężczyzna porzucił samochód i prawdopodobnie porusza się pieszo. Zalecana ostrożność!
15:10 Sport: Hubert Hurkacz z powodów zdrowotnych wycofał się z wielkoszlemowego Wimbledonu
14:42 Małopolskie: obława za sprawcą strzelaniny w Limanowej; policja odnalazła auto poszukiwanego
14:06 Po wypadku spowodowanym w czwartek na trasie S3, marszałek lubuski Marcin Jabłoński zawiesił członkostwo w Platformie Obywatelskiej. Ma również stracić fotel marszałka
13:22 Holandia: ponad połowa mieszkańców jeździ rowerami pod wpływem alkoholu lub narkotyków
Wydarzenie W niedzielę 29 czerwca o godz. 14 przed ratuszem w Zamościu odbędzie się obywatelski protest przeciw lokowaniu nielegalnych imigrantów
Wydarzenie Klub Gazety Polskiej w Głogowie informuje o zbieraniu podpisów ws. referendum w powiecie głogowskim - STOP nielegalnej imigracji! Punkty: plac przy Ratuszu, Plac 1000-lecia, tężnia Piastów, targowisko oś. Kopernika: 30.06–02.07, godz. 10:00–17:00
NBP NBP informuje: Było 509 ton, a jest już ponad 515 ton złota! Mamy więcej złota niż Europejski Bank Centralny, a Narodowy Bank Polski pod kierownictwem prof. Adama Glapińskiego, nadal zwiększa zasoby złota Polaków!
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!

81.rocznica powstania Polskiego Państwa Podziemnego i „Szarych Szeregów”

Źródło: Polska Zbrojna

Polskie Państwo Podziemne, działając w latach 1939 -1945 na terenach okupowanych przez Niemców i Sowietów, było fenomenem w ogarniętej wojną Europie. Jego początkiem było utworzenie 27 września 1939 r. Służby Zwycięstwu Polski, przekształconej w Związek Walki Zbrojnej - następnie w AK.

Kierownictwo i początki

Polskie Państwo Podziemne kierowane było przez władze RP na uchodźstwie w składzie: prezydent, rząd i Naczelny Wódz oraz ich krajowi przedstawiciele.

Podziemnym parlamentem był w latach 1940-1943 Polityczny Komitet Porozumiewawczy, od 1943 do 1944 r. Krajowa Rada Polityczna, a od 1944 r. do końca wojny - Rada Jedności Narodowej.

Delegat Rządu na Kraj, od maja 1944 r. w randze wicepremiera, kierował zakonspirowanym aparatem administracji cywilnej - Delegaturą Rządu na szczeblu centralnym, w województwach i powiatach. Delegatura składała się z 18 departamentów, m.in. Spraw Wewnętrznych, Informacji i Prasy, Pracy i Opieki Społecznej oraz Oświaty i Kultury.

Wymiarem sprawiedliwości zajmowało się Kierownictwo Walki Cywilnej (oddzielny organ Delegatury) wraz z Cywilnymi Sądami Specjalnymi i Państwowym Korpusem Bezpieczeństwa (podziemna policja). Sądzono za kolaborację z okupantem i wymierzano kary, aż po wyroki śmierci.

KWC organizowało powszechny opór społeczeństwa i pomagało Polakom przetrwać lata okupacji. Działając pod przewodnictwem Stefana Korbońskiego opublikowało "Dziesięć Przykazań Walki Cywilnej", które głosiły, że podstawowym nakazem i obowiązkiem każdego obywatela polskiego jest poszanowanie prawowitych władz polskich na emigracji, posłuch wobec zarządzeń czynników miarodajnych w Kraju, a w stosunku do okupanta bojkot jego zarządzeń i wezwań oraz absolutne zerwanie z nim stosunków handlowych, kulturalnych i towarzyskich.

Przy Delegaturze Rządu na Kraj, działała Rada Pomocy Żydom "Żegota" - jedyna w okupowanej przez Niemców Europie instytucja państwowa ratująca ludność żydowską od zagłady. KWC wydało ostrzeżenie, że szantaż wobec Żydów i ich denuncjowanie będą karane z całą surowością.

Tajne nauczanie

Jednym z największych osiągnięć Polskiego Państwa Podziemnego było zorganizowanie tajnego nauczania, przykładowo w roku szkolnym 1943/1944 na terenie Generalnego Gubernatorstwa tajnym nauczaniem na poziomie szkoły średniej objętych było 83,8 tys. uczniów. Największym ośrodkiem tajnego nauczania akademickiego była Warszawa, gdzie na kompletach kształciło się 4,5 tys. studentów. Tajne nauczanie akademickie odbywało się też m.in. w Krakowie, Wilnie, Lwowie, Częstochowie i Kielcach. Dyplomy tajnych studiów uzyskało 6,5 tys. osób.

W podziemnych drukarniach wydawano prasę informacyjno-polityczną, publicystykę, dzieła literackie oraz podręczniki. Organizowano także konspiracyjne koncerty, przedstawienia teatralne, wieczory autorskie i wykłady naukowe.

W działalności opiekuńczej (stypendia, zapomogi, organizowanie posiłków dla potrzebujących, zwłaszcza dzieci i młodzieży) częściowo korzystano z pomocy jawnie działających organizacji, takich jak Czerwony Krzyż i Rada Główna Opiekuńcza.

W ramach struktur Podziemnego Państwa podejmowano działania wybiegające poza czas wojny, prowadząc m.in. studia dotyczące rozwoju i rozbudowy Polski po odzyskaniu niepodległości.

Usunięto obraz.

Harcerstwo pod okupacją, fot. wikipedia

Siły zbrojne

Polskie Państwo Podziemne miało własne siły zbrojne. Na czele utworzonej 27 września 1939 r. Służby Zwycięstwu Polski stanął gen. Michał Karaszewicz - Tokarzewski. SZP została przekształcona najpierw w 1940 r. w Związek Walki Zbrojnej, a następnie rozkazem Naczelnego Wodza z 14 lutego 1942 r. w Armię Krajową, w skład której weszło ok. 200 organizacji wojskowych, zarówno spod okupacji niemieckiej jak i sowieckiej.

AK od początku była organizacją masową. Liczba jej zaprzysiężonych żołnierzy wynosiła na początku 1942 r. ok. 100 tys., zaś w lecie 1944 r. już ok. 380 tys., w tym ok. 10,8 tys. oficerów, 7,5 tys. podchorążych i 87,9 tys. podoficerów.

Kadra AK rekrutowała się z przedwojennych oficerów i podoficerów Wojska Polskiego, absolwentów tajnych Zastępczych Kursów Szkoły Podchorążych Rezerwy i Zastępczych Kursów Podoficerów Piechoty, a także z tzw. cichociemnych, czyli żołnierzy polskich szkolonych w Wielkiej Brytanii do zadań specjalnych (dywersji, sabotażu, wywiadu, łączności, prowadzenia działań partyzanckich) i przerzucanych drogą lotniczą do okupowanej Polski.

Kulminacją wysiłku zbrojnego AK było Powstanie Warszawskie stanowiące kluczowy element akcji "Burza". Przez 63 dni powstańcy prowadzili z wojskami niemieckimi heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej. Ogromne straty poniesione przez stronę polską w wyniku powstania powodują, iż decyzja o jego rozpoczęciu do dziś wywołuje kontrowersje.

19 stycznia 1945 r., wobec błyskawicznych postępów wielkiej ofensywy wojsk sowieckich, Dowódca Armii Krajowej gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek" wydał rozkaz o rozwiązaniu AK. Zwracając się do żołnierzy pisał: „Żołnierze Armii Krajowej! Daję Wam ostatni rozkaz. Dalszą swą pracę i działalność prowadźcie w duchu odzyskania pełnej niepodległości Państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą. Starajcie się być przewodnikami Narodu i realizatorami niepodległego Państwa Polskiego. W tym działaniu każdy z Was musi być dla siebie dowódcą”.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej na tereny Polski przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego zostali aresztowani przez NKWD. 21 czerwca 1945 r. Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRS w Moskwie skazało ich - jak głosiło uzasadnienie - za "działania przeciwko Armii Czerwonej i Związkowi Sowieckiemu oraz współpracę z Niemcami".

Trzech spośród skazanych w procesie zmarło w sowieckich więzieniach: ostatni dowódca AK gen. Leopold Okulicki, wicepremier i delegat Rządu na Kraj Jan Stanisław Jankowski oraz Stanisław Jasiukowicz, członek Rady Ministrów na Kraj ze Stronnictwa Narodowego.

1 lipca 1945 r. Rada Jedności Narodowej ogłosiła przesłanie Polskiego Państwa Podziemnego, nazywane Testamentem Polski Walczącej, mówiące o Polsce wolnej, sprawiedliwej i demokratycznej.

 Usunięto obraz.

Mural w Legionowie, fot. wikimedia

polskieradio24.pl, PAP

Wiadomości

Sławomir Peszko w zarządzie Wieczystej Kraków. Były reprezentant Polski nowym wiceprezesem

Prezydent Andrzej Duda ogłasza premierę swojej książki na koniec kadencji

Tusk kpi, a Republika ujawnia fakty. Sakiewicz: Bodnar miał domagać się siłowego wejścia do SN

Sąd Najwyższy USA stanął po stronie rodziców. Dzieci nie muszą uczestniczyć w lekcjach o LGBTQ+

„Republika Nocą” – nowy program tuż po północy!

582 tys. zł grantu z NCN i profil pełen antyPiS-u, a SGH zaprzecza, że u nich pracuje – kto stoi za dr. Kontkiem?

Wielkie hity 1/8 finału Klubowych Mistrzostw Świata 2025. Zobacz pary i terminarz!

„Brussels Signal”: Koalicja Tuska pęka po wyborach prezydenckich

Bartoszewicz: cały czas wmawia się społeczeństwu narrację TVNu, że coś jest nie tak

Kolejny zarzut dla Mieszka R. po tragedii na Uniwersytecie Warszawskim

Zielona transformacja? 45% budynków w Polsce bez kanalizacji

Kaczorowska z nowym partnerem na wakacjach?!

Lis bez litości dla Tuska po komentarzu ws. decyzji SN: „Kapitulacja”

Gdy nawet Onet mówi „stop” – medialny bastion liberalny demaskuje algorytm dr. Kontka

PILNE: Policja publikuje wizerunek sprawcy strzelaniny pod Limanową

Najnowsze

Sławomir Peszko w zarządzie Wieczystej Kraków. Były reprezentant Polski nowym wiceprezesem

„Republika Nocą” – nowy program tuż po północy!

582 tys. zł grantu z NCN i profil pełen antyPiS-u, a SGH zaprzecza, że u nich pracuje – kto stoi za dr. Kontkiem?

Wielkie hity 1/8 finału Klubowych Mistrzostw Świata 2025. Zobacz pary i terminarz!

„Brussels Signal”: Koalicja Tuska pęka po wyborach prezydenckich

Prezydent Andrzej Duda ogłasza premierę swojej książki na koniec kadencji

Tusk kpi, a Republika ujawnia fakty. Sakiewicz: Bodnar miał domagać się siłowego wejścia do SN

Sąd Najwyższy USA stanął po stronie rodziców. Dzieci nie muszą uczestniczyć w lekcjach o LGBTQ+