Sprawa dotyczyła wydarzeń sprzed trzech lat. Podczas pobytu w Bułgarii w dniach 2-4 marca 2018, z okazji 140. rocznicy jej wyzwolenia z niewoli tureckiej, patriarcha Cyryl spotkał się w Sofii m.in. z prezydentem tego kraju Rumenem Radewem, któremu towarzyszył zwierzchnik tamtejszego prawosławia patriarcha Neofit. Gość z Moskwy wyraził głębokie niezadowolenie z powodu pomniejszania wkładu Rosji do wyzwolenia i przypisywania także innym państwom i narodom współudziału w tym procesie.

Na niespełna 6-minutowym filmiku, zamieszczonym w internecie przez Patriarchat Moskiewski, można było zobaczyć, jak wzburzony Cyryl wspomina m.in., że Rosja po przegranej wojnie krymskiej była osłabiona i osamotniona w Europie i sama musiała stawiać czoło ówczesnym mocarstwom a jednak pospieszyła z pomocą bratniemu narodowi. – Jest to jedyny w swoim rodzaju przykład tego, jak solidarność religijna, duchowa i kulturalna bierze górę nad pragmatyzmem politycznym – oświadczył zwierzchnik RKP.

„Bułgarię wyzwoliła Rosja”

Podkreślił też, że „Bułgarię wyzwoliła Rosja, nie Polska, nie Litwa ani inne kraje”. – Chcę otwarcie powiedzieć, że trudno mi było słyszeć te powoływania się na udział innych państw w oswobodzeniu Bułgarii – stwierdził. Dodał, że „ani Sejm polski, ani litewski nie podejmowały decyzji o rozpoczęciu wojny z osmańską Turcją”. Wyraził przy tym nadzieję, że środki przekazu, które transmitowały to spotkanie, przekażą „jego rozczarowanie z powodu nieprawidłowej interpretacji wydarzeń historycznych, związanych z wyzwoleniem Bułgarii”.

Te właśnie krytyczne słowa wywołały ostrą replikę ze strony wicepremiera Simeonowa, który 7 marca 2018 m.in. wypomniał gościowi z Rosji jego agenturalną przeszłość, udział w aferach gospodarczych i nadmierne bogactwo.

– Człowiek ten nie spadł z nieba, nie wyszedł z raju i nie jest wysłańcem Jezusa Chrystusa, ale jest znany jako papierosowy metropolita Rosji – oświadczył polityk. Przypomniał, że od 1996 obecny zwierzchnik RKP sprowadził do swego kraju papierosy za 14 mld dolarów, nie płacąc za to akcyzy i za 4 mld dolarów wino „na potrzeby Kościoła”. Ma własny samolot, willę w Szwajcarii i zegarek na rękę za 30 tys. dolarów – wyliczał dalej Simeonow. Dodał, że Cyryl nie jest „kapelanem wschodnioeuropejskim”, ale był agentem Michajłowem II klasy w szeregach sowieckiego KGB. Podkreślił przy tym, że patriarcha powiedział kiedyś, iż „prawa człowieka to nowa herezja”.

Drugorzędny agent KGB

– I taki człowiek ma czelność wydawać oceny? – nie krył oburzenia wicepremier. – Wyobraźcie sobie, że patriarcha Neofit pojedzie do Putina i zacznie mu wyjaśniać, kim byli Cyryl i Metody – dodał. – Drugorzędny agent KGB nie będzie nam opowiadał, co jest słuszne a co nie; nic z tego nie będzie.

W dwa dni później, w odpowiedzi na krytykę w szeregach koalicji rządowej za zbyt mocne słowa, oświadczył, że nie zamierza przepraszać patriarchy za to, co powiedział, dodając przy tym, że i tak używał łagodnych słów, bo na temat „osobowości Władimira Gundiajewa [świeckie imię i nazwisko patriarchy] miałby dużo więcej do powiedzenia”.

Obecnie, w czasie rozprawy w sądzie, były wicepremier (od maja 2017 do listopada 2018) wyjaśnił, że jego ówczesne postępowanie nie mogło wyrządzić sprzecznych z prawem szkód, gdyż był to tylko komentarz do zachowania przedstawiciela obcego państwa, a nie przywódcy duchowego czy religijnego. Przy tym chodziło o krytyczną ocenę jego motywów i poglądów politycznych a on sam wypowiadał się jako przedstawiciel rządu Republiki Bułgarii.