12 lat po wybuchu kryzysu finansowego zapoczątkowanego upadkiem Lehman Brothers, świat stanął u progu globalnego zagrożenia gospodarczego wywołanego pandemią wirusa SARS-CoV-2. Wówczas kryzys finansowy szybko przeniósł się do gospodarki realnej i kosztował samą tylko gospodarkę amerykańską ok. 10 bln dolarów. W ciągu pierwszych miesięcy (do lutego 2009 roku) rządy państw grupy G8 uruchomiły pakiety ratunkowe opiewające łącznie na ponad 3 bln USD. Mimo to kryzys spowodował najgłębszą globalną recesję od czasu Wielkiego Kryzysu w latach 30. ubiegłego stulecia. 

Wtedy kryzys nie dotknął tak mocno Polski jak inne kraje UE. Niestety obecne zagrożenie już zainfekowało polską gospodarkę od środka i ograniczenie skutków wymaga podjęcia zdecydowanych działań ze strony rządu. 

TARCZA ANTYKRYZYSOWA: 

• Polski rząd wprowadza Tarczę Antykryzysową – pakiet działań o szacowanej wartości 212 mld zł to prawie 10% PKB.
• To wydarzenie bez precedensu w polskiej historii,
• Pakiet został przygotowany w rekordowym tempie przez rząd Premiera Mateusza Morawieckiego, w ciąguzaledwie dwóch tygodni od momentu wykrycia w Polsce pierwszej osoby zarażonej wirusem SARS-CoV-2; 
• Celem pakietu jest niezwłoczne wprowadzenie rozwiązań, które ograniczą negatywne skutki pandemii i wywołanej przez nią recesji dla polskich pracowników i przedsiębiorstw 
• Pakiet skierowany do pracowników obejmuje także osoby zatrudnione na umowy zlecenie oraz prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. 

ZAŁOŻENIA TARCZY ANTYKRYZYSOWEJ W ZWIĄZKU Z PANDEMIĄ SARS-CoV-2:

• Celem polityki gospodarczej Rządu jest ochrona miejsc pracy i bezpieczeństwo finansowe oraz zdrowotne obywateli. Istotnym celem działań jest wsparcie sektora przedsiębiorstw i dbałość o bezpieczeństwo systemu finansowego. 
• W sytuacji nadzwyczajnych ryzyk i niepewności w otoczeniu gospodarczym ważne, aby wdrażane przez Rząd działania były adekwatne co do zakresu, skali i szybkości wdrożenia. 
• Istotnym celem antykryzysowej polityki społeczno-gospodarczej powinno być zachowanie i wzmocnienie zasady sprawiedliwości i solidarności w zakresie skutków kryzysu.
• Koszty związane z obecną sytuacją gospodarczą powinny być rozłożone pomiędzy sektor przedsiębiorstw, pracowników, system finansowy i sektor publiczny w sposób solidarny i adekwatny do możliwości z dbałością o bezpieczeństwo wszystkich sfer życia społecznego i gospodarczego w Polsce.

ANALIZA SYTUACJI EKONOMICZNEJ: 

• Pandemia SARS-CoV-2wywołała już najpoważniejszy kryzys na rynkach finansowych od Wielkiego Kryzysu w 2008-2009 roku. Jego skutkiem jest wzrost ryzyka, spadek cen aktywów i surowców, spadek dostępności finansowania i odpływ kapitału w skali niespotykanej w poprzednich kryzysach. 
• Gospodarka światowa oraz polska przechodzi szok podażowy i popytowy w związku z zerwaniem łańcuchów dostaw, spadkiem zaufania i ograniczoną dostępnością pracowników powoduje znaczące ryzyko dla gospodarki. 
• Rentowności obligacji i wzrost zmienności wskazuje na ryzyko globalnej recesji, w szczególności w strefie Euro. Bardzo wysokim czynnikiem ryzyka jest sytuacja Włoch, która może wywołać kryzys zadłużenia w Europie (dług do PKB ponad 130%).
• Szybsze i bardziej radykalne działania zapobiegające pandemii mają wyższy krótkoterminowy koszt gospodarczy, ale może on być znacząco niższy w dłuższym terminie, na co wskazuje przykład Korei Południowej i Chiny. 

W świetle tych faktów należy uznać, że dotychczasowe prognozy ekonomiczne na 2020 rok są całkowicie nieaktualne i pogarszają się w krótkim okresie czasu. 

W związku z pandemią SARS-CoV-2zagrożenie dla zdrowia powoduje ryzyko wystąpienia jednego znajwiększych w historii kryzysów makroekonomicznych w gospodarce światowej oraz pierwszej recesji w wolnej Polsce.

Szczególne negatywne konsekwencje to upadłość małych i średnich firm oraz

przedsiębiorstw bezpośrednio dotkniętych pandemią (spadek inwestycji), jak również utrata miejsc pracy, spadek dochodów obywateli, konsumpcji i PKB. 

OPIS DZIAŁAŃ PODJĘTYCH PRZEZ RZĄD PREMIERA MORAWIECKIEGO:

• Pakiet antykryzysowy zakłada znaczącą skalę wydatków fiskalnych, ale działania te nie powinny prowadzić do osłabienia dyscypliny finansów publicznych oraz powinny zapewniać krótko i długoterminową stabilność finansów.
• Większość regulacji prawnych związanych z Rządowym Pakietem Antykryzysowym wdrożonych zostanie w drodze specustawy gospodarczej przeciwdziałania skutkom gospodarczym pandemii SARS-CoV-2, opracowywanej przez Ministerstwo Rozwoju we współpracy z innymi ministerstwami i agendami rządowymi. 
• Rząd jest otwarty na stały dialog z partnerami społecznymi w zakresie nowych regulacji, ale w związku z nadzwyczajną sytuacją zakres konsultacji regulacji będzie ograniczony.
• Należy zakładać, że pakiet działań antykryzysowych będzie rozszerzany o kolejne instrumenty polityki gospodarczej, a praca nad pakietem, jego ewaluacja i modyfikacja w związku z najwyższym poziomem ryzyka, zmienności i niepewności w otoczeniu, będzie procesem ciągłym. 
• Koordynacja i ocena wdrożenia Rządowego Pakiety Antykryzysowego będzie wykonywana przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów.

STAN POLSKIEJ GOSPODARKI:

• W ostatnich czterech latach nastąpił istotny spadek zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych (general government) w stosunku do PKB aż o 5 pkt. proc. z 51,3% w 2015 r. do ok. 46,4% w 2019 r. (dług publiczny wynosi ok. 43,9% PKB), ponadto poprawiła się struktura zadłużenia Polski i zmniejszyła się nasza zależność od zagranicznych inwestorów.
• Budżet Państwa w ostatnich 3 latach notuje najniższy deficyt w historii dzięki uszczelnieniu systemu podatkowego, a budżet 2020 r. jest zrównoważony.
• Sfinansowanych jest blisko 80% potrzeb pożyczkowych na 2020 r. (15.03.2020)
• Wzrost gospodarczy jest blisko 3-krotnie szybszy w Polsce niż w strefie Euro w ostatnich 3 latach.
• Kurs złotego jest stabilny, a wartość rezerw walutowych to 128,4 mld USD na koniec 2019 r.
• Polska posiada wysoki rating kredytowy.
• Bezrobocie znajduje się na historycznie najniższym poziomie.
• W ostatnich latach przeprowadzona została reforma polskich instytucji rozwojowych

skupionych w Grupie PFR, których instrumenty są ważnym elementem działań

antykryzysowych (np. gwarancje deminimis BGK przy wykorzystaniu stworzonego Funduszu Gwarancji Kredytowych).

PAKIET ANTYKRYZYSOWY - O CZYM TRZEBA PAMIĘTAĆ TOP 17 INFORMACJI:

1. W firmach z problemami Państwo przejmie finansowanie 40% wynagrodzenia, a pracodawca może obniżyć koszty osobowe o 60% jeżeli nie będzie prowadził zwolnień pracowników.
2. Państwo pokryje firmie w kłopotach blisko połowę pensji pracownika na postojowym, a jego wynagrodzenie nie może być niższe niż płaca minimalna.
3. Samozatrudnieni, osoby na umowach zleceniach i o dzieło w sytuacji spadku dochodów otrzymają jednorazowe świadczenie ok. 2 tys. zł.
4. Pracownicy mogą skorzystać w wakacji kredytowych w bankach,
5. Polacy skorzystają z przesunięcia terminu deklaracji PIT do końca czerwca.
6. UOKIK będzie chronił przed nieuzasadnionym wzrostem cen i niedozwolonymi praktykami na rynku pożyczek gotówkowych. 
7. Małe i średnie firmy będą mogły uzyskać przedłużenie kredytów obrotowych oraz uzyskać nowe finansowanie zabezpieczone w 80% gwarancjami de minimis BGK. 
8. Firmy mogą uzyskać kapitał w Polskim Funduszu Rozwoju oraz ubezpieczenia obrotu w KUKE.
9. Firmy transportowe mogą skorzystać z leasingu ARP w odroczonymi o 3 miesiące ratami. 
10. Mikrofirmy zatrudniające do 9 osób mogą uzyskać niskooperocentowaną pożyczkę z Funduszu Pracy do 5 tys. zł na 12 miesięcy.
11. Przedsiębiorcy będą mogli uzyskać odroczenie lub rozłożenie na raty płatności składek na ubezpieczenie społeczne w ZUS bez żadnych opłat.
12. Przedsiębiorcy będą mogli otrzymać zwrot CIT poprzez korektę podatku z 2019 o wysokość strat w 2020 r.
13. Służba zdrowia otrzyma 7,5mld zł dodatkowych środków na walkę z epidemią SARS-CoV-2, rozwój infolinii dla Pacjenta oraz Lekarza, informatyzację oraz rozwój programu Domów Opieki Medycznej (DDOM) dla osób starszych.
14. Firmy nie będą narażone na skutki opóźnień i kar w zamówieniach publicznych. 
15. Premier powoła Fundusz Inwestycji Publicznych o wartości 30 mld zł celem pobudzenia gospodarki poprzez inwestycje publiczne w infrastrukturę, drogi, szpitale, szkoły, cyfryzację, energetykę, biotechnologię.
16. Nastąpi przesunięcie wielu obowiązków i terminów administracyjnych lub sądowych. 
17. Pracownicy z Ukrainy otrzymają automatyczne wydłużenie wiz i pozwoleń na prace. 

PAKIET ANTYKRYZYSOWY – KOMPENDIUM OBEJMUJĄCY PIĘĆ FILARÓW:

Szacowana całkowita wartość pakietu to 211 mld zł (blisko 10% PKB). W jego skład wchodzą:

• Gotówkowy komponent rządowy o wartości 66 mld (2,9% PKB), na który składają się wydatki budżetu państwa, ZUS i funduszy celowych. 
• płynnościowy komponent rządowy o wartości 74,5 mld zł (3,3% PKB) składający się wakacji kredytowych 
 i odroczonych danin oraz finansowania płynnościowe 
 w postaci kredytów i kapitału głowie z wykorzystaniem instrumentów finansowych Grupy Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR, BGK, KUKE, ARP).

• pakiet płynnościowy NBP o wartości 70 mld zł, który zapewni niezbędną płynność i warunki kredytowe. 

I.         Bezpieczeństwo Pracowników

Wartość: 30 mld zł, w tym 23,8 mld zł wydatki i 6,2 mld zł środki płynnościowe

• Dofinansowanie elastycznego zatrudnienia
• Przesunięcie płatności z media
• Finansowanie postojowego dla umów cywilnoprawnych i samozatrudnionych
• Dodatkowy zasiłek opiekuńczy dla osób, które opiekują się dzieckiem do 12 roku życia na okres 14 dni. 
• Wakacje kredytowe
• Wakacje od obowiązków administracyjnych
• Ochrona konsumentów i pożyczkobiorców
• Wydłużenie elastycznego czasu pracy 
• Dodatkowe wsparcie osób niepełnosprawnych

1. I.              Finansowanie Przedsiębiorstw

Wartość: 73,2 mld zł, w tym 4,9 mld zł wydatki i 68,3 mld zł środki płynnościowe

• Finansowanie instytucji rozwoju Grupy PFR – gwarancje, kredyty, kapitał, ubezpieczenia 
  i dopłaty
• Finansowanie leasingu dla firm transportowych
• Pożyczka 5 000 zł dla mikrofirm
• Odroczenie lub rozłożenie składek ZUS bez opłat
• Brak kar za opóźnienia w przetargach publicznych
• Brak kar za opóźnienia w przetargach publicznych
• Automatyczne przedłużenie bankowych kredytów obrotowych
• Rozliczenie całej tegorocznej straty w przyszłym roku
• Polityka drugiej szansy

1. II.            Ochrona Zdrowia

Wartość: 7,5 mld zł wydatki

• Finansowanie działań związanych z walką z SARS-CoV-2Rozwój infolinii pacjenta
• Dofinansowanie infrastruktury służby zdrowia
• Dodatkowe finansowanie cyfryzacji systemu opieki zdrowotnej

1. III.          Wzmocnienie Systemu Finansowego

Wartość: 70,3 mld zł środki płynnościowe

• Pakiet regulacyjny KNF i MF
• Pakiet płynnościowy NBP

1. IV.          Program Inwestycji Publicznych

Wartość: 30 mld zł wydatki

• Utworzenie Funduszu Inwestycji Publicznych  
• infrastruktura
• modernizacja szkół i szpitali
• transformacja energetyczna
• cyfryzacja
• biotechnologia i farmacja
• inne działania antykryzysowe

OPIS POSZCZEGÓLNYCH ELEMENTÓW TARCZY ANTYKRYZYSOWEJ:

#BEZPIECZEŃSTWO PRACOWNIKÓW

Dofinansowanie elastycznego zatrudnienia

• Przejęcie finansowania przez Państwo 40% płacy pracownika dla przedsiębiorców w problemach finansowych.

Przedsiębiorstwa, w których obrót w okresie 2 m-cy spadł 15% i wykazano stratę w jednym z tych dwóch miesięcy lub firmy, w których obrót w okresie 1 m-ca spadł o 25% w stosunku do poprzedniego miesiąca i wykazano stratę, może ograniczyć wymiar czasu pracy pracownika do 0,8 etatu i nie mniej niż płaca minimalna, a Państwo (FGŚP) pokryje połowę wynagrodzenia pracownika (limit dopłaty to 40% przeciętnego wynagrodzenia). 

Przykładowo dla przeciętnego wynagrodzenia 4,8 tyś zł, FGŚP pokryje 2,0 tyś zł miesięcznie. Pracodawca obniży osobowe koszty działalności o 60%, na co składa się 20% wynikające z obniżenia wymiaru czasu pracy do 0.8 etatu oraz finansowanie połowy obniżonego wynagrodzenia przez FGŚP. Rozwiązanie ma charakter solidarnościowy i ma na celu ustabilizowanie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, zapobiegnięcie zwolnieniom oraz zabezpieczenie dochodu i stabilności zatrudnienia dla pracowników.

• Współfinansowanie przez Państwo postojowego.

W przypadku znaczących problemów finansowych przedsiębiorstwo może skorzystać z przestoju ekonomicznego w ramach którego podstawa wymiaru czasu pracy