Portal www.kulturaparyska.com został uruchomiony podczas spotkania odbywającego się w Maisons - Laffitte, w przeddzień 14. rocznicy śmierci założyciela Instytutu Literackiego i twórcy „Kultury” Jerzego Giedroycia.

– Redaktorowi zawsze zależało, by dotrzeć do jak najszerszego kręgu czytelników. Przez lata był ograniczony cenzurą, zakazem kolportowania w Polsce "Kultury" i książek wydawanych przez Instytut Literacki. Portal Kultura Paryska to swego rodzaju wirtualne archiwum. Umożliwi on badaczom, studentom, pasjonatom podróż po niezwykłych zasobach – mówił Wojciech Sikora, prezes Stowarzyszenia Instytut Literacki "Kultura".

Prace nad portalem trwały dwa lata. Jak podkreśla Wojciech Sikora, bardzo ważne jest, że udało się zdigitalizować wszystkie 637 numerów „Kultury” i 171 numerów "Zeszytów Historycznych", a odbiorcy będą mieć dostęp do opublikowanych w tych pismach tekstów.

– Portal Kultura Paryska będzie stroną dla każdego, nie tylko dla wąskiego grona wtajemniczonych. Chcemy by z czasem, bo wciąż pracujemy, stał się on źródłem "kanonicznych" informacji o "Kulturze" i Jerzym Giedroyciu, a jednocześnie był źródłem ciekawych informacji o powojennej historii Polski i Europy – powiedział Stanisław Mancewicz, który z Anną Bernhardt i współpracownikami redaguje serwis.

Ostatni numer "Kultury" ukazał się w 2000 r. Od kilku lat trwają prace nad uporządkowaniem i inwentaryzacją zbiorów Instytutu Literackiego, które - zgodnie z wolą Jerzego Giedroycia – pozostały w całości w Maisons-Laffitte. W zbiorach tych są zdjęcia, nagrania audio i wideo, olbrzymia biblioteka czasopism i książek (około 100 tys.), 150 tys. listów, dzieła sztuki i muzealia.

Jak mówił Sikora, w 90 proc. gotowy jest już inwentarz i baza danych lafickich zbiorów. Projekt archiwistyczny jest realizowany od 2009 r. wspólnie z Biblioteką Narodową i Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych, a finansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wkrótce ruszy repozytorium czyli szeroka internetowa baza danych dostępna dla badaczy po zalogowaniu się.

Część archiwaliów za pośrednictwem portalu jest dostępna dla wszystkich. Jego użytkownicy znajdą tam biogramy ok. 170 osób, związanych z paryską "Kultura" oraz ich najważniejsze teksty. Z czasem będzie ich przybywać. Będą też listy z bogatej korespondencji Jerzego Giedroycia.

- Jesteśmy w tej komfortowej sytuacji, że Redaktor pisał listy zawsze w kopii, więc dysponujemy korespondencją w obie strony, co jest rzadkością w archiwach. Gromadził też dokumenty i książki dotyczące Polski i Europy Wschodniej po Jałcie - mówił Sikora.

Dostępne są wywiady, filmy i nagrania np. rozmowy Teresy Torańskiej z Jerzym Giedroyciem, która nigdy nie ukazała się drukiem. Będą zdjęcia rodziny Giedroyciów, mieszkańców i gości domu, znanych twórców związanych z "Kulturą", fotografie wykonane podczas ważnych wydarzeń np. Kongresu Wolności Kultury w 1950 r., ale też podczas świąt w Maisons - Laffitte. Wiele zamieszczonych na stronie zdjęć nie była wcześniej publikowana. Można też odbyć wirtualny spacer po domu przy avenue de Poissy 91.

Uruchomienie portalu jest finansowane z środków Instytutu Literackiego m.in. z uzyskanych przez placówkę grantów.

Założony przez Jerzego Giedroycia w 1946 roku Instytut Literacki stanowił jeden z najważniejszych ośrodków wolnej myśli politycznej i literackiej. Współpracowali z nim m.in. Józef Czapski, Gustaw Herling-Grudziński, Andrzej Bobkowski, Witold Gombrowicz, Marek Hłasko, Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz. Na łamach miesięcznika oraz w serii "Biblioteka Kultury" opublikowano m.in. po raz pierwszy polskie tłumaczenia utworów Alberta Camusa, Simone Weil czy Aleksandra Sołżenicyna.

Archiwum podparyskiego Maisons-Lafitte ze względu na swoją uniwersalną i wyjątkową wartość w 2009 r. zostało wpisane na prestiżową listę Pamięci Świata UNESCO, obok takich obiektów z Polski jak rękopisy Fryderyka Chopina czy Tablica 21 Postulatów Gdańskich z Sierpnia 1980 roku.