Dotychczasowy rozwój polskiej gospodarki można uznać za osiągnięcie na skalę globalną. Przede wszystkim ze względu na nieprzerwany od 28 lat wzrost. W tym czasie polska gospodarka prawie potroiła swoją wielkość mierzoną realnym PKB. Od momentu wejścia do Unii Europejskiej, wzrost utrzymywał się na średnim poziomie 4 proc. rocznie, co jest jednym z najlepszych wyników w wśród państw członkowskich i ponad trzykrotnie wyższym od unijnej średniej (1,2 proc.).

„Polska gospodarka jest na tyle dojrzała, że możemy przestać jedynie +gonić+ europejskich liderów i wytyczyć własną drogę rozwoju. Taka strategia mogłaby pozwolić Polsce stać się liderem w skali globalnej, wykorzystać potencjał cyfryzacji oraz uniknąć zagrożeń, które mogą się pojawić wraz z osłabieniem światowej koniunktury. Do tego potrzebne są działania dynamizujące tempo rozwoju. W raporcie +Polska 2030. Szansa na skok do gospodarczej ekstraklasy+ przedstawiamy dwa scenariusze dalszego rozwoju kraju” – mówi Marcin Purta, partner zarządzający McKinsey w Polsce i jeden z autorów raportu.

Dwa scenariusze dalszego rozwoju

W raporcie przygotowanym we współpracy z miesięcznikiem „Forbes”, przedstawione zostały dwie potencjalne ścieżki rozwoju gospodarczego. W pierwszym, bazowym scenariuszu kraj rozwija się na poziomie ok. 3 proc. rocznie. W tej sytuacji do 2030 r. PKB w ujęciu realnym zwiększyłby się z obecnego poziomu 12,4 tys. euro na osobę do 18,5 tys. euro, osiągając wyższy poziom niż obecnie Portugalia.

Jednak w drugim, bardziej ambitnym scenariuszu, Polska może stać się jedną z lokomotyw wzrostu w Europie i z powodzeniem konkurować na globalnym rynku. Według tych bardziej ambitnych założeń, tempo wzrostu gospodarczego do 2030 r. mogłoby sięgnąć 5 proc. rocznie, a wartość polskiej gospodarki miałaby szansę podwoić się – z 477 mld euro w 2018 r. do 890 mld w 2030 r. To przełożyłoby się na wzrost PKB na osobę do 24,3 tys. euro, czyli do obecnego poziomu Hiszpanii.

5 priorytetów dla utrzymania tempa wzrostu

Wydawać się może, że 5-procentowy wzrost PKB jest umiarkowanie ambitnym celem, w odniesieniu do średniej z ostatnich 15 lat czy ponad 5-procentowego wyniku z 2018 r. Pod uwagę należy brać jednak fakt, że jesteśmy już na tyle prężną i rozwiniętą gospodarką, że długotrwały wzrost na tym poziomie stanie się znacznie trudniejszy do utrzymania. Przykładem mogą być Niemcy, których PKB na osobę w latach 2004-2018 wzrósł o 1,4 proc. Ponadto wzrost może też utrudniać prognozowane spowolnienie gospodarcze na świecie, do którego Polska powinna się przygotować.

Aby zrealizować scenariusz aspiracyjny, Polska powinna skupić się na 5 obszarach:

1. Ze względu na sytuację na rynku pracy i niekorzystne trendy demograficzne, dalszy rozwój gospodarczy Polski będzie zależał przede wszystkim od zwiększenia produktywności, która wciąż nie osiągnęła poziomu krajów Europy Zachodniej. Ta luka wynosi dla całej gospodarki 46 proc., ale są ważne sektory, gdzie jest jeszcze wyższa, np. górnictwo (74 proc.), rolnictwo, produkcja przemysłowa oraz energetyka (59 proc.). Odpowiednie wykorzystanie potencjału cyfryzacji i automatyzacji może być jednym z czynników pozwalających na zniwelowanie tej różnicy. Jak wynika z analiz McKinsey, gdyby Polsce udało się osiągnąć poziom produktywności państw Europy Zachodniej, wartość dodana wyprodukowana przez polską gospodarkę mogłaby wzrosnąć z 705 mld euro w parytecie siły nabywczej do ponad 1,3 bln euro.

2. Stosunkowo niski poziom inwestycji prywatnych i publicznych ogranicza tempo wzrostu. Poziom inwestycji rzędu 18 proc. PKB w 2018 r. plasuje Polskę dopiero na 24. miejscu w Unii Europejskiej. Kluczowe będzie również przygotowanie dodatkowych projektów inwestycyjnych i zapewnienie kapitału na ich realizację. Według naszych szacunków, aby w 2030 r. inwestycje osiągnęły poziom 20-25 proc. PKB, Polska może potrzebować dodatkowych 30-75 mld euro.

3. Również niski poziom wydatków na badania i rozwój w Polsce skutkuje niskim poziomem innowacyjności gospodarki. W Światowym Indeksie Innowacyjności kraj zajmuje dopiero 24. miejsce w UE. Zwiększenie wydatków na badania i rozwój z obecnego 1 proc. PKB do średniego poziomu w UE – 2 proc., może pozwolić wykorzystać ogromny potencjał innowacyjności i nowych technologii. Z naszych analiz wynika, że tylko dzięki cyfryzacji, PKB Polski może do 2025 r. wzrosnąć o 64 mld euro.

4. Polski rynek pracy także potrzebuje nowych dźwigni wzrostu. Populacja w wieku produkcyjnym do 2030 r. zmaleje o ponad 2 mln osób, a dotychczasowa lokomotywa wzrostu, czyli spadek bezrobocia, zwalnia. Żeby utrzymać poziom siły roboczej, należy zapewnić wzrost aktywności zawodowej, który w Polsce wynosi 65 proc., podczas gdy średnia dla państw UE sięga 74 proc., a w Szwecji nawet 83 proc.

5. Utrzymanie szybkiego tempa rozwoju zależeć będzie także od takich czynników jak łatwość prowadzenia biznesu, efektywność systemu podatkowego czy nowoczesna infrastruktura transportowa, energetyczna i telekomunikacyjna. Podniesienie jakości życia mieszkańców także przyczynia się do rozwoju gospodarczego. W Polsce warto skupić się na poprawie poziomu usług publicznych, w tym przede wszystkim służby zdrowia oraz stanu środowiska naturalnego.

„Utrzymanie dynamicznego tempa rozwoju będzie coraz trudniejsze, a dalszy sukces zależeć będzie od tego czy Polsce uda się zwiększać produktywność, inwestycje i innowacyjność gospodarki, usprawnić rynek pracy oraz zapewnić przyjazne środowisko dla biznesu i społeczeństwa. Gospodarka wciąż ma potencjał, by rosnąć nawet na poziomie 5 proc. rocznie. W perspektywie 2030 r. to daje szansę, by Polska podwoiła PKB, osiągnęła poziom zamożności krajów Europy Zachodniej, a w ujęciu globalnym awansowała do gospodarczej ekstraklasy” – mówi Marcin Purta.

Raport dostępny jest pod linkiem: mckinsey.com/pl/our-insights/polska-2030