Przejdź do treści
21:32 Sport: Women's Series FIBA 3x3 - polskie koszykarki zagrają w ćwierćfinale w Baku
21:15 Holandia: Społeczeństwo wstrząśnięte sprawą zabójstwa 17-latki na trasie rowerowej
20:17 W. Brytania: Antyimigranckie protesty w wielu miastach. W Bristolu doszło do starć z policją
19:50 Gwinea: Przed referendum konstytucyjnym junta zawiesiła działalność trzech największych partii
Wydarzenie Kluby GP New York i New Jersey w imieniu organizatorów zapraszają Polonię na: XXXV Memoriał Kazimierza Deyny – turniej polonijnych drużyn: niedziela 24 sierpnia, Garfield High School, Garfield, NJ, początek 8:00 am
Wydarzenia 90. rocznica urodzin ks. Czesława Banaszkiewicza. Msza święta odbędzie się w najbliższą niedzielę (24.08) o godz. 10:00 w Sanktuarium Bł. Ks. Jerzego Popiełuszki
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” Częstochowa zaprasza do składania podpisów pod wnioskiem o referendum ws. nielegalnej migracji przez cały sierpień od 12-tej do 17-tej pod Jasną Górą przy wjeździe na parking od ul.Klasztornej
Wydarzenie W czwartek 28 sierpnia 2025r. o godzinie 16:00, w auli Wyższej Szkoły Ekonomicznej, przy ul. Zwycięstwa 14 w Białymstoku odbędzie się spotkanie z Prezesem PiS Jarosławem Kaczyńskim
Wydarzenia Klub "Gazety Polskiej" w Sydney zaprasza na manifestację wspierającą żądania Polski o należne reparacje za straty II Wojny Światowej, przed Konsulatem Niemiec, 29 sierpnia (piątek), g. 1-3 pm., 100 William Street, Woolloomooloo, Sydney
Wydarzenie Klub Gazety Polskiej w Bytomiu zaprasza 8 września na spotkanie z Jakubem Maciejewskim, Anną Zyzek oraz Pawłem Piekarczykiem. Restauracja "W Starym Kinie", ul. Alojzjanów 27. Początek godz. 18:00.
Wydarzenie Klub "GP" w Aleksandrowie Łódzkim zaprasza 9 września na spotkanie z Piotrem Nisztorem. Hotel i Restauracja Pelikan, ul. Wierzbińska 58 Aleksandrów Łódzki. Godz. 18.00
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!

Rocznica urodzin „Warszawskiego Sokratesa”. Tadeusz Kotarbiński był twórcą etyki niezależnej

Źródło: PAP/Jan Morek

Przed 135 laty, 31 marca 1886 r., urodził się w Warszawie prof. Tadeusz Kotarbiński, jeden z najwybitniejszych polskich filozofów, twórca prakseologii, filozofii praktyczności, która w czasach współczesnych nabiera szczególnego znaczenia. Nazywany był Warszawskim Sokratesem.

Był logikiem i etykiem, przedstawicielem legendarnej w okresie międzywojennym szkoły lwowsko-warszawskiej, a także twórcą tzw. etyki niezależnej (tj. takiej, która postulowanych przez siebie zasad nie wyprowadza ani z teorii metafizycznych, ani z religii, lecz opiera się na tzw. elementarnych normach moralnych). Zasłynął licznymi aforyzmami — takimi jak ten, że „wiedzieć, czego się nie ma, jest ważniejsze niż wiedzieć, co się ma”. Opracował koncepcję reizmu, według której istnieją tylko konkretne rzeczy. Wszelkie cechy, własności, relacje oraz liczby to jedynie pojęcia abstrakcyjne, a ich status ontyczny jest taki sam, jak czarodziejskiej różdżki.

Był ateistą. Światopogląd religijny porzucił jako nastolatek. Propagował etykę laicką, czyli taką, która obowiązuje ludzi wierzących, jak i ateistów. Wprowadził pojęcie opiekuna spolegliwego — oznaczające osobę godną zaufania; każdego, kto czuje się wezwany do usuwania cierpienia i okrucieństwa w świecie.

Twórca prakseologii

O prakseologii polskiego filozofa, tak cenionej w czasach współczesnych filozofii praktyczności i sprawnego działania, pisze jeden z jego uczniów prof. Wojciech W. Gasparski w niedawno wydanej książce „Filozofia praktyczności. Traktat o filozofii Tadeusza Kotarbińskiego”. „Książką tą – czytamy w przedmowie autora — pragnę zwrócić uwagę na stratę, jaka poniosła polska filozofia, gdy zabrakło w niej Warszawskiego Sokratesa, jak nazwał go Karol Irzykowski”.

Przekonany jest o tym prof. Timo Airaksinen z Uniwersytetu Helsińskiego. Fiński filozof uznaje pracę Kotarbińskiego „Cel czynu a zadanie wykonawcy” z 1913 r. za przełomowe dzieło dla literatury filozoficznej. Uważa ją za równie wybitną, co „Denotowanie” (On Denoting) Bertranda Russella czy „Przedmiot etyki” (The Subject Matter of Ethics”) George’a E. Moore’a.

Tadeusz Kotarbiński uważał prakseologię za najbardziej uogólniona teorię organizacji. Zaliczał do niej „wszystkie twierdzenia na temat sprawności działań ważne wspólnie dla wszystkich wielkich dziedzin działalności ludzkiej, a więc i tezy o warunkach i formach sprawnego współdziałania pozytywnego”.

Prof. Airaksinen w nawiązaniu do Kotarbińskiego wskazuje na znaczenie efektywności. Jego zdaniem skuteczność ma nie tylko wymiar ekonomiczny, jest również jednym z warunków funkcjonowania systemu sprawiedliwego dla wszystkich. Wynika to z tego, że dobrobyt jest kluczowym elementem sprawiedliwości społecznej. „Jeśli system jest nieefektywny, jest mniej do rozdania. Ludzie cierpią i dlatego mają prawo się skarżyć” – stwierdza w „Filozofia praktyczności. Traktat o filozofii Tadeusza Kotarbińskiego”.

Autor „Traktatu o dobrej robocie”

W Polsce szczególnie ceniony był „Traktat o dobrej robocie” Kotarbińskiego. Autor uważał, że szacunek wraz z publicznymi jego objawami winien przypadać wyłącznie za to, jak się robi swoją robotę, a nie za to, jaką ta robota zajmuje swoją pozycję w hierarchii funkcji. Nauczał, że cele środków nie uświęcają, a niektóre z nich „uświńcają” je wręcz. Przekonywał też, że „zanim ludzkość nauczy się niebiańskiego uśmiechu, musi się wprzódy oduczyć szczerzenia zębów”.

Kotarbiński urodził się w Warszawie, ale nie był z nią związany przez całe życie. Studiował matematykę i fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim jako wolny słuchacz. Przeniósł się do Lwowa, gdzie najpierw studiował architekturę, a potem filozofię i filologię klasyczną. Był uczniem prof. Kazimierza Twardowskiego, twórcy lwowsko-warszawskiej szkoły filozoficznej. Przed II wojną światową wrócił do Warszawy, w czasie okupacji brał udział w tajnym nauczaniu. Po wojnie w latach 1945-1949 był rektorem Uniwersytetu Łódzkiego, a następnie rektorem Uniwersytety Warszawskiego. Wieloletni przewodniczący Polskiego Towarzystwa Filozoficznego i prezes Polskiej Akademii Nauk.


Prof. Tadeusz Kotarbiński zmarł przed 40 laty, 3 października 1981 r. w Warszawie. Został pochowany na warszawskich Powązkach Wojskowych. Jednym z jego uczniów był Alfred Tarski, uznawany za jednego z czterech najwybitniejszych logików wszech czasów (obok Arystotelesa, Gottloba Frege oraz Kurta Goedla). Jego uczniem był także filozof Leszek Kołakowski oraz socjologowie Maria i Wojciech Ossowscy.

PAP

Wiadomości

emeryci

Fiasko polityki migracyjnej. Rząd apeluje do emerytów o powrót do pracy

Pożar na terenie elektrowni atomowej w Rosji

NIK ujawnia: tajemnicze zamówienie MSZ na antypodsłuchowe urządzenia

Ciężarówka spaliła się na autostradzie. A2 zablokowana

Posłowie od Tuska wspaniale bawili się na imprezie wiatrakowego koncernu

Wójcik: Zemsta jako motywator jest czymś zgubnym, to prowadzi tę władzę na ścianę

W Niemczech nasila się antychrześcijańska fala

"Demokracja walcząca" ma pomysł na konstytucję

Fogiel: to straszne, że główna partia rządząca sięga po tak tandetny i niszczący państwo populizm

Świat znów mówi o zabójstwie z 1989 roku. Zapadła decyzja ws. braci Menendez [WIDEO]

Aresztowano 41-latkę poszukiwaną za zabójstwo w Niemczech

"Chwała bohaterom!". Prezes PiS o upamiętnieniu śp. sierż. Mateusza Sitka

Kto to wymyślił? Nawet sukces chcą obrzydzić?!

Leśkiewicz: działania prokuratury przeciwko prof. Cenckiewiczowi to walka z Prezydentem

Już kolejny rosyjski dezerter złożył wniosek o azyl w tym kraju

Najnowsze

emeryci

Fiasko polityki migracyjnej. Rząd apeluje do emerytów o powrót do pracy

Posłowie od Tuska wspaniale bawili się na imprezie wiatrakowego koncernu

Wójcik: Zemsta jako motywator jest czymś zgubnym, to prowadzi tę władzę na ścianę

W Niemczech nasila się antychrześcijańska fala

"Demokracja walcząca" ma pomysł na konstytucję

elektrownia atomowa w Rosji

Pożar na terenie elektrowni atomowej w Rosji

Radosław Sikorski

NIK ujawnia: tajemnicze zamówienie MSZ na antypodsłuchowe urządzenia

korek na A2

Ciężarówka spaliła się na autostradzie. A2 zablokowana