Ministerstwo Sprawiedliwości z sukcesem wzmacnia ochronę osób dotkniętych przemocą domową. 1 grudnia br. Sejm uchwalił – przygotowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości – nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego. Dzięki ustawie antyprzemocowej obowiązującej od 30 listopada 2020 r. sprawca przemocy domowej zagrażający bliskim musi natychmiast opuścić mieszkanie.

Do października br. wystawiono niemal 8 tys. nakazów opuszczenia lokalu. Policja i Żandarmeria Wojskowa dostały skuteczne narzędzia mające chronić ofiary przemocy. Od czasu wejścia w życie ustawy antyprzemocowej do końca października br. do miejsc świadczących pomoc pokrzywdzonym zgłosiło się ponad 22 tys. osób dotkniętych przemocą. Ponad 17,5 tys. z nich stanowią kobiety.

Więcej wsparcia dla ofiar przemocy

Nowe przepisy porządkują i ujednolicają dotychczasowe zasady postępowania, uwzględniając normy prawa krajowego i międzynarodowego. Prokurator Agnieszka Welenc podkreśliła, że odnoszą się one nie tylko do postępowania karnego, ale także administracyjnego, cywilnego czy udzielania pomocy.

W toku postępowania osoby pokrzywdzone otrzymają informację o pomocy, jaką mogą uzyskać. Udzielać jej będą między innymi podmioty, które otrzymały na ten cel dotację z Funduszu Sprawiedliwości.

Przy ocenie danego czynu ważne będą wiek i stan zdrowia osoby pokrzywdzonej. Istotne będzie również to, czy stosujący przemoc jest recydywistą oraz stan jego zdrowia psychicznego. W przypadku przemocy domowej działania nie będą ograniczać się do przesłuchania sprawcy i jego najbliższych. Zabezpieczane będą różne dowody (m.in. dokumentacja medyczna, informacje o interwencjach policji).

- Temu celowi służy również zamieszczanie na stronach internetowych prokuratur informacji o podmiotach, które świadczą pomoc osobom pokrzywdzonym w zakresie pomocy psychologicznej, poradnictwa prawnego i poradnictwa specjalistycznego lub udzielają ofiarom schronienia. Chodzi o to, aby nie zostawić pokrzywdzonego bez pomocy – stwierdziła prokurator Agnieszka Welenc.

W trosce o małoletnich i niepełnosprawnych

Szczególne przepisy będą obowiązywać, gdy pokrzywdzonym lub świadkiem będzie osoba małoletnia, lub z niepełnosprawnościami intelektualnymi. W przypadku małoletnich niezwłocznie zostanie powołany kurator. Z urzędu może zostać również wszczęte postępowanie o ograniczenie – w skrajnych przypadkach także pozbawianie – władzy rodzicielskiej.

Miejsce i sposób przesłuchania takich osób powinny być komfortowe dla pokrzywdzonego dziecka. W przesłuchaniu powinien uczestniczyć biegły psycholog, mający specjalizację z psychologii dziecięcej. Jeżeli przesłuchiwana będzie osoba z niepełnosprawnością intelektualną lub osoba ze spektrum autyzmu, towarzyszyć jej może asystent komunikacji.

Nowe narzędzia i zadania prokuratorów

Nowe przepisy zobowiązują też prokuratorów do zdecydowanego reagowania na wszelkie przypadki użycia gróźb lub przemocy wobec pokrzywdzonego oraz świadków. W takiej sytuacji mają oni obowiązek niezwłocznie wyjaśnić ich okoliczności lub – jeśli zachodzą ku temu uzasadnione przesłanki – wszcząć postępowanie karne.

Osoba, która stosuje przemoc domową, będzie musiała natychmiast opuścić mieszkanie. Będzie również nałożony na nią zakaz zbliżania i komunikowania się z ofiarami. Prokuratorzy będę ściśle współpracować z policją i Żandarmerią Wojskową, monitorując sprawców przemocy. Sprawca przemocy może również zostać skierowany na zajęcia korekcyjno-edukacyjne lub leczenie.

Na konferencji podkreślono również, że w przekazywaniu informacji na temat działań śledczych należy zachować szczególną ostrożność. Do ważnych celów polityki informacyjnej prokuratury ma zaliczać się wzmacnianie poczucia obowiązywania norm prawnych oraz odstraszanie potencjalnych sprawców przemocy. Informacje udostępniane przez media nie mogą naruszać godności samych pokrzywdzonych.