Przejdź do treści
Bitwa pod Żyrzynem. Jedno z największych zwycięstw Powstania Styczniowego
wikipedia/domena publiczna

Był blady świt, kiedy 8 sierpnia 1863 roku z Dęblina wyruszyły dwa wozy eskortowane przez 500 Moskali. Tylko wtajemniczeni wiedzieli, że Rosjanie przewożą 200 tysięcy rubli w złocie. Tajna przesyłka nie była jednak do końca bezpieczna. O jej zawartości wiedział gen. Michał Heidenreich – „Kruk” - dowódca oddziału powstańczych.

Kilka dni wcześniej patrol z jego oddziału, od wziętych do niewoli Kozaków, dowiedział się, że Rosjanie planują transport pieniędzy. Nadarzyła się więc znakomita okazja pobicia Moskali i uzyskania niebagatelnej kwoty na powstańczą działalność. Partia powstańcza „Kruka” liczyła trzy tysiące żołnierzy i choć byli gorzej uzbrojeni od Rosjan, szansa na zwycięstwo przy wykorzystaniu zaskoczenia była duża. Heydenreich postanowił przygotować zasadzkę w lasach pod Żyrzynem. 8 sierpnia 1863 roku około godziny 5.00 rozpoczęło się krwawe starcie. Mimo przewagi powstańców walka trwała trzy godziny. Rosjanie stawiali zacięty opór. Ostatecznie dowodzącemu Rosjanami porucznikowi Laudańskiemu wraz z kilkudziesięcioma ludźmi udało się przebić przez pierścień polskich sił i uciec, ale pieniądze przejęli powstańcy!

W bitwie pod Żyrzynem zginęło 181 Rosjan, a 280 trafiło do niewoli. Polaków zginęło 10, a 50 odniosło rany. Zdobyte 200 tysięcy rubli było kwotą astronomiczną. 140 tysięcy zostało przeznaczone na wydatki powstańcze.  Co z pozostałymi 60 tysiącami? Według jednej z wersji zostały ukryte w pobliskich bagnach. Inna wersja mówi, że gen. Michał Heidenreich rozkazał część łupu ukryć swoim zaufanym ludziom, którzy okazali się być zwykłymi oszustami i uciekli z pieniędzmi.

W trakcie Powstania Styczniowego powstańcy wielokrotnie organizowali akcje „zdobywania monety”, ale ta pod Żyrzynem była rekordowa. Najbardziej spektakularna była akcja z czerwca 1863 roku, kiedy to Aleksander Waszkowski wyniósł z kasy głównej Królestwa sumę około 3,6 miliona rubli, czyli 20,5 miliona zł w listach zastawnych Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego. Niestety Rosjanie szybko ogłosili wykaz numerów listów zastawnych i stały się one bezwartościowe.

Bitwa pod Żyrzynem była jednym z największych zwycięstw podczas Powstania Styczniowego. Stała się głośna w całej Europie, a rozwścieczony car zdymisjonował z funkcji namiestnika księcia Konstantego, którego zastąpił hrabia Fiodor Berg.

26 września 1908 roku w Bezdanach pod Wilnem Józef Piłsudski razem ze swoimi ludźmi dokonał napadu na pociąg. Jego łupem padło… 200 tysięcy rubli… - Moneta! Niech ją diabli wezmą, jak nią gardzę, ale wolę ją brać tak jak zdobycz w walce - mawiał Józef Piłsudski.

Wiadomości

Kryzys w SOR w Bielsku-Białej – zawieszenie działalności w grudniu?

SKANDAL! Machina hejtu silnych razem ruszyła, atakują Nawrockiego fejkowymi zdjęciami. Goebbels by się nie powstydził takiej propagandy...

Nie żyje legendarny polski opozycjonista Jerzy Majchrzak

Za Ukraińcem podejrzanym o zabójstwo na warszawskiej Woli wystawiono list gończy

Liga NHL: Szalony mecz w Columbus

Niebezpieczna sytuacja z udziałem pasażerów: Kierowca autobusu chciał uniknąć kolizji, pojazd wylądował na słupie

Ten 14-letni Polak, który dwa lata temu został mistrzem Europy - teraz jest mistrzem świata!

Kwiecień w Sejmie przypomina, jak pani Kidawa-Błońska szorowała po dnie w wyborach i PO zablokowała wybory!

Andruszkiewicz: sprawdzimy, czy Tusk potrafi się postawić Niemcom

Liga NBA: Osłabieni Spurs wygrali druga raz z rzędu

Bodnar wydał zgodę na siłowe doprowadzenie Ziobry przed komisję

Kluby "Gazety Polskiej" oddadzą hołd Maurycemu Mochnackiemu

Myrcha o publikacji „Gazety Polskiej” i kontrowersjach z branżą lichwiarską: „Nie czytam, nie pamiętam”

Tusk z Putinem mszczą się za przekop Mierzei Wiślanej

Sąd pogrążył Bodnara: zatrzymanie posła Romanowskiego było nielegalne. Parlamentarzysta zażąda 200 tys. zł

Najnowsze

Kryzys w SOR w Bielsku-Białej – zawieszenie działalności w grudniu?

Liga NHL: Szalony mecz w Columbus

Niebezpieczna sytuacja z udziałem pasażerów: Kierowca autobusu chciał uniknąć kolizji, pojazd wylądował na słupie

Ten 14-letni Polak, który dwa lata temu został mistrzem Europy - teraz jest mistrzem świata!

Kwiecień w Sejmie przypomina, jak pani Kidawa-Błońska szorowała po dnie w wyborach i PO zablokowała wybory!

SKANDAL! Machina hejtu silnych razem ruszyła, atakują Nawrockiego fejkowymi zdjęciami. Goebbels by się nie powstydził takiej propagandy...

Nie żyje legendarny polski opozycjonista Jerzy Majchrzak

Za Ukraińcem podejrzanym o zabójstwo na warszawskiej Woli wystawiono list gończy