Przejdź do treści
16:10 RCB: Uwaga! 09-10.07 prognozowane intensywne opady deszczu. Przygotuj się na ewentualne podtopienia. Słuchaj poleceń służb i śledź komunikaty pogodowe - brzmi komunikat RCB wydany w środę przed godz. 16
16:00 W Sejmie odbywa się pierwsze posiedzenie Parlamentarnego Zespołu "Ruch Obrony Granic" - do Warszawy przyjechali wolontariusze ROG z całej Polski
14:46 IMGW: 4 stacje hydrologiczne z rekordem dobowego intensywnego opadu deszczu
14:18 Poznań: Dożywocie dla obcokrajowca m.in. za brutalne zabójstwo w Środzie Wlkp.
14:07 Świat: Grecja przestanie przyjmować wnioski o azyl dla migrantów przybywających na łodziach z Afryki
12:45 IMGW: opady niemal w całym kraju, niż nad Polską utrzyma się przynajmniej do poniedziałku
12:23 Politycy PiS o Muzeum Pamięci Ofiar Rzezi Wołyńskiej: Inicjatywa przechodzi w fazę realizacji
12:09 ETPCz: Rosja dopuściła się łamania praw człowieka w Ukrainie
10:49 SG: we wtorek bez incydentów na granicy z Litwą, ruch odbywa się płynnie
Wydarzenie 9-12.07 od godz. 11.00 do 19.00 w Piotrkowie Tryb. przed Galerią Handlową przy ul. Słowackiego oraz w biurze na ul. Konarskiego trwa zbiórka podpisów poparcia referendum w sprawie odwołania Prezydenta i Rady Miasta i sprzeciwu wobec nielegalnej migracji!
Wydarzenie Poseł Dorota Arciszewska-Mielewczyk i Klub Gazety Polskiej Kościerzyna zapraszają na spotkanie z Posłami D. Mateckim i M. Goskiem. Poniedziałek (21.07) godz. 16:30, Sala konferencyjna I piętro przy Sali Szopińskiego, ul. 3 Maja 9, Kościerzyna
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!

Badacze odtwarzają cenny medykament. Co było hitem staropolskiej apteczki?

Źródło: Fot. Canva

Preparaty medyczne i „leki ze staropolskiej apteki” odtwarzają i analizują we wspólnym projekcie badacze z Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Receptury znajdują w pamiętnikach, listach, diariuszach i prywatnych notatkach prowadzonych od XVI do XVIII w.

Hitem wśród staropolskich aptek okazał się teriak, czyli driakiew. Jest to wieloskładnikowy preparat uznawany za antidotum na trucizny (niepozbawione zawartości tychże). Panaceum na choroby zakaźne, a w końcu – środek działający na zasadzie efektu placebo.

Powstanie medykamentów

Jak wyjaśnia historyk Jakub Węglorz - rojekt dotyczy przeszłości, więc nasz projekt w naturalny sposób prowadzony jest w Instytucie Historycznym. Natomiast badania polegające na analizie tych leków nie leżą w kompetencjach historyka, dlatego w tym zakresie prowadzimy owocną współpracę z Wydziałem Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu - podkreśla.

Zadaniem Węglorza jest wyszukanie w źródłach historycznych informacji o lekach stosowanych w epoce staropolskiej. Później wraz ze współpracownikami, badacz odtwarza je w laboratorium. Dopełnieniem prac jest analiza zawartości związków czynnych oraz podstawowej aktywności biologicznej zrekonstruowanych preparatów.

Doktor Węglorz twierdzi, że tych leków jest bardzo niewiele. - Oczywiście nie wszystkie były powszechnie używane. Historycy ustalają ich recepty, a potem wraz z farmaceutami starają się przetłumaczyć je na język współczesny – określić, co oznaczają nazwy składników i jak zostały wykonane. Następny etap to wykonanie leku w laboratorium i analiza jego działania” – opisuje.

Teriak hitem staropolskiej apteczki

Wśród wieloskładnikowych preparatów leczniczych Teriak ma najdłuższą tradycję i okres stosowania. Został opracowany w III wieku. p.n.e. jako antidotum na wszelkiego rodzaju trucizny - podkreśla historyk.

Osobisty lekarz Nerona-Andromach, w II w.n.e. rozbudował recepturę dodając doń m.in. mięso żmii. W średniowieczu Teriak przekształcił się z antidotum w panaceum, które rozpowszechniło się na półkach aptek oraz na kartach farmakopei.

Lekarze do XVIII wieku podkreślali wartość tego preparatu i zalecali go jako lekarstwo przeciw truciznom, ale też w roli środka przeciwko chorobom zakaźnym, przede wszystkim dżumie. Opinię o Teriaku jako znakomitym lekarstwie ostatecznie pogrzebano w XIX wieku.

Zespół z udziałem dr Węglorza zrekonstruował medykamnet, wykorzystywany m.in. w okresie szerzenia się Czarnej Śmierci w Toruniu w 1629 roku. Receptura składała się z 61 składników podstawowych oraz trzech złożonych preparatów. Był to najdroższy lek spośród ówcześnie używanych. Zawierał niektóre składniki mogące mieć pewne działanie farmakologiczne, a nawet takie uznawane dziś za trujące.

Węglorz wyjaśnia, że- główną trudnością podczas naszej pracy było prawidłowe przetłumaczenie nazw roślin używanych przez aptekarza, które ze szczególną starannością należało zidentyfikować i dopasować do współczesnej nomenklatury botanicznej.

Teriak jak wskazują badania, stosowany z ówczesnymi zaleceniami, nie mógł być trujący. Wstępne ustalenia wskazują, że ewentualna skuteczność Teriaku opierała się głównie na efekcie placebo.

Badacz wraz ze współautorami artykułu „Teriak czyli driakiew – panaceum czy trucizna?”, opublikowanego w czasopiśmie Journal of Ethnopharmacology, podsumowuje, że „choć nie brak w owym leku substancji wykazujących działanie lecznicze, to przy zalecanym sposobie dawkowania ich ilości są daleko niewystarczające, aby realnie wpływać na zdrowie człowieka”.

Trudne wyzwanie

Doktor Węglorz wylicza, że - część z tych składników jest trudno dostępna ze względów prawnych. Np. mamy spory problem z opium, które jako narkotyk podlega obecnie ścisłej kontroli. Inne to substancje, których się dziś już nie wykorzystuje, jak np. ambra, która dziś występuje w śladowych ilościach i jest bardzo droga. Jest też problem z substancjami odzwierzęcymi czy roślinnymi, które podlegają dziś ochronie - podkreśla. 

Więcej informacji na temat projektu prezentuje film „Staropolskie leki”.

dobrewiadomosci, naukawpolsce

Wiadomości

W Sejmie spotkali się obrońcy polskich granic

Kompromitacja komisji ds. pedofilii. Szefowa nagrodziła samą siebie!

Lipiec na talerzu: te sezonowe przysmaki działają jak naturalny detox! Jedz je, a twoje ciało ci podziękuje

Iga Świątek w półfinale Wimbledonu!

Polska Grupa Zbrojeniowa ma zbudować trzy fabryki amunicji

Największa kwalifikacja wojskowa od lat. Kogo wezwą w 2026 roku?

Andruszkiewicz: pozycja Tuska słabnie, więc będzie atakował

Legia zaczyna grę o Europę. Na początek rywal z Kazachstanu

Dziecko wypadło z okna z pierwszego piętra. Jest w dobrym stanie

F1: Wielkie rozstanie po 20 latach! Horner odejdzie z Red Bulla

Mosiński: Tuskowi się wszystko rozsypuje, dziś jest w ciemnej dziurze

Lubuskie: Prominentny działacz PSL stracił prawo jazdy, ale nadal prowadził auto

Kiedy Radosław Sikorski zastąpi Donalda Tuska?

Uwaga na szlakach, wciąż pada deszcz!

SPRAWDŹ TO!

Sikorski bawi się w internetowego hejtera. Uderzył w prezydenta i... Bąkiewicza [SONDA]

Najnowsze

W Sejmie spotkali się obrońcy polskich granic

Polska Grupa Zbrojeniowa ma zbudować trzy fabryki amunicji

Największa kwalifikacja wojskowa od lat. Kogo wezwą w 2026 roku?

Andruszkiewicz: pozycja Tuska słabnie, więc będzie atakował

Legia zaczyna grę o Europę. Na początek rywal z Kazachstanu

Kompromitacja komisji ds. pedofilii. Szefowa nagrodziła samą siebie!

Lipiec na talerzu: te sezonowe przysmaki działają jak naturalny detox! Jedz je, a twoje ciało ci podziękuje

Iga Świątek w półfinale Wimbledonu!