Akcja "Żonkile" organizowana przez Muzeum Historii Żydów Polskim POLIN ma na celu propagowanie wiedzy na temat powstania w getcie warszawskim. Żonkil stał się symbolem pamięci wydarzeń z wiosny 1943 r. dzięki ostatniemu przywódcy zrywu Markowi Edelmanowi, który co roku składał bukiet żółtych kwiatów pod Pomnikiem Bohaterów Getta w rocznicę wybuchu powstania.

- Po raz dziewiąty zapraszamy do udziału w akcji społeczno-edukacyjnej "Żonkile". Kolejny raz głównie w formule internetowej. Wszyscy pragniemy już powrotu do normalności, by 19 kwietnia, jak przez wiele lat, spotkać na ulicach Warszawy setki wolontariuszy, rozdających papierowe żonkile. Dominująca pandemia niestety i w tym roku to uniemożliwia. Muzeum POLIN jednak pamięta o bohaterach z warszawskiego getta, którzy 78 lat temu stanęli do walki o godność - mówi dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN Zygmunt Stępiński.

Jak zaznacza, w tym roku akcja „Żonkile” odbędzie się przede wszystkim w formule wirtualnej, ale z nowymi, atrakcyjnymi materiałami edukacyjnymi dla szkół, bibliotek i instytucji kultury, z których łatwo będzie skorzystać zarówno na zajęciach stacjonarnych, jak i online. „Hasło akcji +Łączy nas pamięć+ nabiera w tym przypadku nowego znaczenia” – dodaje Stępiński.

W związku z 78. rocznicą powstania w getcie warszawskim Muzeum POLIN przygotowuje premiery filmowe i literackie, a także nowe materiały edukacyjne dla każdej grupy wiekowej. Po raz pierwszy również dla najmłodszych klas szkoły podstawowej. Aby zgłosić swoją szkołę, bibliotekę lub instytucję kultury do akcji należy wypełnić formularz dostępny na stronie muzeum. Rekrutacja trwa do 15 kwietnia.

- Dla wszystkich osób zgłoszonych do akcji zorganizujemy przedpremierowy pokaz materiałów wraz z omówieniem kart pracy towarzyszących filmom oraz opowiadaniom. O terminach szkoleń będziemy informować drogą mailową – zachęca muzeum.

Uczniom klas 1-3 szkół podstawowych POLIN proponuje rocznicowe opowiadania, w których autorki Zofia Stanecka i Justyna Bednarek poruszają takie tematy jak empatia, sprawiedliwość i strata. Materiały będą także dostępne w formie słuchowisk z udziałem aktorów Bartosza Bieleni i Julii Lewenfisz. Przygotowano również karty pracy dla uczniów.

Film „Będę pisać” (reżyseria i produkcja Hi-Story) to oferta dla uczniów klas 4-6. Opowiada on o losach dwójki żydowskich nastolatków przed wojną i w jej trakcie. Poznaje je współczesna dziewczyna z Muranowa, której telefon „nawiedza duch z przeszłości”. Filmowi także towarzyszą karty pracy.

Dla uczniów klas 7-8 szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych przygotowano film „Muranów - Dzielnica Północna” w reżyserii Łukasza Kamila Kamińskiego. Materiał „w stylistyce youtuberskiej” przybliża historię Muranowa, dawnej stołecznej dzielnicy żydowskiej i jej mieszkańców. Film również uzupełniają karty pracy dla uczniów.

Wszystkie zajęcia edukacyjne będą dostępne na stronie internetowej POLIN, na muzealnym Facebooku i YouTube.

Muzeum zachęca także do organizacji akcji „Żonkile” biblioteki i instytucje kultury z całego kraju, a zwłaszcza do prezentacji wspomnianych filmów i słuchowisk dla młodych odbiorców.

„19 kwietnia uczennice i uczniowie warszawskich szkół aktywnie włączali się w akcję, by rozdawać na ulicach Warszawy papierowe żonkile – symbole pamięci o powstaniu. Jednak w tym roku, ze względu na trwającą pandemię, postanowiliśmy znacząco ograniczyć formułę wolontariatu i nie organizować otwartej rekrutacji wśród uczniów warszawskich szkół. Wszystkie szkoły zachęcamy do organizacji zajęć z wykorzystaniem przygotowanych przez nas materiałów edukacyjnych” – podkreśla na swojej stronie Muzeum POLIN.

Placówka wzywa, by w tym roku 19 kwietnia włączyć się wirtualnie do akcji upamiętniającej powstanie w getcie. Można to będzie uczynić z dowolnego miejsca na świecie przypinając „wirtualny żonkil”, dołączając hashtagi #ŁączyNasPamięć oraz #AkcjaŻonkile i zamieszczając w mediach społecznościowych.

W ramach obchodów 78. rocznicy powstania w getcie warszawskim POLIN planuje również wykłady, relacje świadków historii, koncert i informacje o trwającej tego dnia akcji „Żonkile”. O szczegółach ma poinformować wkrótce.

Powstania w getcie warszawskim rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 r. Było pierwszym miejskim powstaniem w okupowanej Europie, aktem o charakterze symbolicznym, zważywszy na nikłe szanse powodzenia. W nierównej, trwającej prawie miesiąc, walce słabo uzbrojeni bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW) stawili opór żołnierzom z oddziałów SS, Wehrmachtu, Policji Bezpieczeństwa i formacji pomocniczych. W tym czasie Niemcy zrównali getto z ziemią, metodycznie paląc dom po domu.

8 maja w schronie przy ul. Miłej 18 samobójstwo popełnił przywódca powstania Mordechaj Anielewicz wraz z grupą kilkudziesięciu żołnierzy ŻOB. Nielicznym bojowcom udało się kanałami wydostać z płonącego getta. Jednym z nich był ostatni dowódca ŻOB Marek Edelman, zmarły w 2009 r.