Polska 2 września – co wydarzyło się tego dnia
Tego dnia w prasie ukazał się ostatni odcinek powieści „Potop” Henryka Sienkiewicza; odbyło się ostatnie posiedzenia Sejmu i Senatu V. kadencji; Niemcy założyli obóz koncentracyjny w Stutthofie; utworzono ZBoWiD; premiera filmu „Krzyżacy” w reżyserii Aleksandra Forda; premiera filmu „Potop” w reżyserii Jerzego Hoffmana; na Uniwersytecie Gdańskim założono NZS; otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Miednoje. Urodzili się m. in. Czesław Janczarski, Gwidon Borucki, Stefania Grodzieńska, Walerian Borowczyk, Stefan Friedmann, Adam Kszczot. Zmarli natomiast: Jan Krasicki, Edmund Knoll-Kownacki, Tadeusz Faliszewski, Stanisław Grochowiak, Mieczysław Gębarowicz, Waldemar Kocoń oraz Jarosław Śmietana.
1288 – Pierwsza wzmianka o katedrze we Fromborku. Wg niej biskup Henryk Fleming przeniósł stolicę biskupią z Braniewa do Fromborka, gdzie wystawił drewniany kościół katedralny pod wezwaniem Wniebowzięcia Matki Boskiej. Świątynia była otoczona wałem ziemnym, palisadą i głębokim na 6 metrów rowem. Na wzgórzu, w pobliżu kościoła powstało cmentarzysko odkryte dzięki badaniom archeologicznym. Prawdopodobnie grzebano w nim ludzi do czasu powstania kościoła parafialnego i założenia przy nim cmentarza.
1409 - Wielka wojna z zakonem krzyżackim: Po ośmiodniowym oblężeniu Krzyżacy zdobyli i zniszczyli zamek w Złotoryi oraz wymordowali polską załogę.
1621 - Początek bitwy pod Chocimiem pomiędzy wojskami hetmana Jana Karola Chodkiewicza a armią turecką sułtana Osmana II.
1808 - Dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta o utworzeniu Archiwum Ogólnego Krajowego w Warszawie (obecnie Archiwum Główne Akt Dawnych).
1875 – Otwarto liczący sobie 360 m tunel kolejowy w Długopolu-Zdroju.
1886 - W warszawskim dzienniku „Słowo” ukazał się ostatni odcinek powieści historycznej Henryka Sienkiewicza „Potop”.
1906 – W Kielcach odsłonięto Pomnik Stanisława Staszica.
1911 - W Hruszwicy na Wołyniu urodził się Czesław Janczarski, poeta, autor utworów dla dzieci, m.in. twórca literackiej postaci „Misia Uszatka”.
1912 - W Krakowie urodził się Gwidon Borucki, żołnierz 2. Korpusu Polskiego, aktor, muzyk, piosenkarz, pierwszy wykonawca (19. maja 1944 r.) „Czerwonych maków na Monte Cassino”, którą to pieśń Borucki śpiewał dla żołnierzy 12. Pułku Ułanów Podolskich, zdobywców klasztornej góry.
1914 - W Łodzi urodziła się Stefania Grodzieńska, aktorka estradowa i teatralna, pisarka.
1923 - W Kwilczu w Wielkopolsce urodził się Walerian Borowczyk, artysta plastyk, reżyser filmów animowanych i fabularnych, scenarzysta, scenograf, pisarz.
1931 - Polska przystąpiła do traktatu dotyczącego Spitsbergenu, podpisanego w Paryżu dnia 9 lutego 1920 r.
1933 - W Warszawie uroczyście otwarto kolejową linię średnicową.
1934 - Otwarto obecny Stadion im. Ernesta Pohla w Zabrzu.
1939 - Ostatnie posiedzenia Sejmu i Senatu V. kadencji. Premier gen. Felicjan Sławoj Składkowski przedstawił oświadczenie w sprawie wojny, posłowie i senatorowie zadeklarowali poparcie dla władz państwa i armii.
1939 - Pod Jordanowem 10. Brygada Kawalerii (Zmotoryzowana) płk. Stanisława Maczka powstrzymała marsz niemieckiego XXII. Korpusu Armijnego.
1939 - Nalot bombowy na Westerplatte wywołał poważne zniszczenia. Dowództwo składnicy przejął kpt. Franciszek Dąbrowski, reorganizując ugrupowanie i opanowując kryzys obrony.
1939 - Niemcy założyli obóz koncentracyjny w Stutthofie. Tego samego dnia trafiło tam 250. Polaków z Gdańska.
1939 - Samolot PZL 23 „Karaś” z 21. Eskadry Bombowej zbombardował fabrykę w Oławie (Ohlau), dokonując pierwszego ataku powietrznego na terytorium Niemiec w II. wojnie światowej.
1939 – Oddziały Wielkopolskiej Brygady Kawalerii gen. Romana Abrahama zaatakowały oddziały niemieckie we Wschowie. Był to największy atak wojsk polskich na terytorium niemieckie podczas kampanii polskiej 1939 r.
1941 - W Krakowie urodził się Stefan Friedmann, aktor, satyryk; wystąpił w filmach „Miejsce na ziemi”, „Krajobraz po bitwie”, „C.K. Dezerterzy”, a także w serialach „Czterdziestolatek”, „Lalka” i „Na kłopoty Bednarski”.
1943 - W Warszawie zastrzelony został przez gestapo Jan Krasicki „Kazik”, działacz komunistyczny, w czasie wojny funkcjonariusz Komsomołu we Lwowie, członek Polskiej Partii Robotniczej i Gwardii Ludowej, przewodniczący Związku Walki Młodych.
1944 - Powstanie Warszawskie: Upadło Stare Miasto. Powstańcy zdobyli gmach YMCA przy ul. Konopnickiej; Niemcy zajęli Sadybę.
1944 – Powstanie Warszawskie: Nastąpiła likwidacja powstańczych szpitali na Starówce.
1945 - W Warszawie założono konspiracyjne Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (WiN), jego prezesem został płk Jan Rzepecki.
1949 - Utworzony został Związek Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD).
1953 - W Beaumaris w Walii zmarł gen. Edmund Knoll-Kownacki, w kampanii polskiej 1939 r. dowódca Grupy Operacyjnej „Koło” w składzie Armii „Poznań”, dowodził główną grupą uderzeniową w bitwie nad Bzurą.
1960 - Premiera filmu „Krzyżacy” w reżyserii Aleksandra Forda.
1961 - W Chicago zmarł Tadeusz Faliszewski, piosenkarz, aktor.
1974 - Premiera filmu „Potop” w reżyserii Jerzego Hoffmana.
1976 - W Warszawie zmarł Stanisław Grochowiak, poeta, prozaik, dramatopisarz, publicysta.
1976 - Premiera pierwszego odcinka serialu telewizyjnego „Szaleństwo Majki Skowron” w reżyserii Stanisława Jędryki.
1980 - Na Uniwersytecie Gdańskim utworzono Tymczasowy Komitet Założycielski Niezależnego Związku Studentów (NZS).
1980 - Stare Miasto w Warszawie zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
1981 - Prokuratura Wojewódzka w Bydgoszczy umorzyła śledztwo w sprawie pobicia działaczy NSZZ „Solidarność” w marcu 1981 r.
1984 - We Lwowie zmarł prof. Mieczysław Gębarowicz, historyk sztuki, wykładowca Politechniki Lwowskiej i Uniwersytetu Lwowskiego; dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
1989 - W Opocznie urodził się Adam Kszczot, lekkoatleta, złoty medalista mistrzostw Europy w Zurychu (2014) w biegu na 800 m.
1991 - Na antenie TVP2 ukazało się premierowe wydanie programu informacyjnego „Panorama”, która zastąpiła „Panoramę dnia”.
2000 - Otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Miednoje, na którym spoczywają szczątki 6,3 tys. polskich jeńców obozu specjalnego w Ostaszkowie, zamordowanych przez NKWD w 1940 r.
2002 - Na antenie TVP2 ukazało się premierowe wydanie magazynu porannego „Pytanie na śniadanie”.
2002 - Na antenie TVN ukazało się premierowe wydanie magazynu reporterów „Uwaga!”.
2012 - W Grodzisku Mazowieckim zmarł Waldemar Kocoń, piosenkarz, autor tekstów piosenek.
2013 - W Krakowie zmarł Jarosław Śmietana, gitarzysta jazzowy.
2021 – Prezydent RP Andrzej Duda wprowadził stan wyjątkowy na obszarze w pobliżu granicy z Białorusią. Powodem był prowadzony przez reżim białoruski atak hybrydowy wymierzony w Polskę.
źródło: PAP