Wystawa zatytułowana „Paszporty życia”, składająca się z trzech stołów wystawienniczych, przedstawi historię grupy polskich dyplomatów, którzy wystawiali fałszywe paszporty neutralnych państw latynoamerykańskich ponad 3,6 tys. Żydom z gett w Polsce i innych krajach, zagrożonym zagładą. Dzięki temu wielu z nich udało się uniknąć zesłania do obozów śmierci.

Otwarcie wystawy o polskich dyplomatach ratujących Żydów w Muzeum Holokaustu w Los Angeleshttps://t.co/TJSYx7Fezu

— Andrzej Holinka #KonstytucjaMaPierwszeństwo (@HolinkaPis) October 10, 2021

Wystawa pokaże m.in. kopie fałszywych paszportów państw latynoamerykańskich, wystawionych przez dyplomatów, ich biografie, a także świadectwo jednego z uratowanych przez nich Żydów. Znajdzie się ona w sekcji muzeum poświęconej Sprawiedliwym wśród Narodów Świata, m.in. Irenie Sendlerowej.

Wystawa pokaże m.in. kopie fałszywych paszportów państw latynoamerykańskich, wystawionych przez dyplomatów, ich biografie, a także świadectwo jednego z uratowanych przez nich Żydów. Znajdzie się ona w sekcji muzeum poświęconej Sprawiedliwym wśród Narodów Świata, m.in. Irenie Sendlerowej.

„Historia grupy Ładosia nie jest jeszcze tu powszechnie znana. To wydarzenie ma to zmienić, wpisujemy się tutaj w działania edukacyjne Muzeum Holokaustu, przedstawiając tę szczególną historię”– powiedział PAP rzecznik prasowy Konsulatu Generalnego RP Paweł Lickiewicz.

Jak podkreślił, pierwszą grupą gości, która zobaczy nową wystawę, będzie grupa 80 uczniów jednej z lokalnych szkół średnich. Podczas oficjalnego otwarcia, poprzedzonego koncertem muzyki polsko-żydowskiej artystów z Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kameralistów, spodziewana jest obecność m.in. konsulów generalnych Niemiec i Japonii.

„Holocaust Museum LA to jedna z trzech najważniejszych instytucji w USA, związanych z historią Zagłady. Kierunek amerykański jest dla nas absolutnym priorytetem, to tam toczą się najważniejsze dyskusje dotyczące rozrachunków z przeszłością”– mówi dyrektor Instytutu Pileckiego dr Wojciech Kozłowski.

„Jesteśmy zachwyceni, że wspólnie z Konsulatem Generalnym RP w Los Angeles możemy gościć – po raz pierwszy w Stanach Zjednoczonych – wystawę +Paszporty życia+ w Muzeum Holokaustu Los Angeles. W obliczu rosnącego antysemityzmu, światowych kryzysów humanitarnych i uchodźczych oraz rosnącej nietolerancji między społecznościami na całym świecie, opowiadanie historii tych, którzy swoją postawą ratowali istnienia ludzkie, staje się ważniejsze niż kiedykolwiek – powiedziała szefowa placówki Beth Kean.

Jak stwierdził Lickiewicz, muzeum było zainteresowane wystawą od samego początku publikacji o działalności grupy Ładosia. Jak dodał, niedzielne wydarzenie to też efekt kontaktów utrzymywanych z organizacjami żydowskimi w Los Angeles.

Dr Wojciech Kozłowski, dyrektor Instytutu Pileckiego, który przygotował wystawę, podkreślił znaczenie wyjątkowego miejsca, gdzie znajdzie się wystawa. Założona w 1961 r. przez ocalałych z Zagłady placówka jest najstarszą tego typu w Ameryce.

Otwarcie wystawy o polskich dyplomatach ratujących Żydów w Muzeum Holokaustu w Los Angeles https://t.co/9nDiqHIKa8 pic.twitter.com/Q75lhZNYsS

— Dzieje.pl (@dziejepl) October 10, 2021

„Holocaust Museum LA to jedna z trzech najważniejszych instytucji w USA, związanych z historią Zagłady. Kierunek amerykański jest dla nas absolutnym priorytetem, to tam toczą się najważniejsze dyskusje dotyczące rozrachunków z przeszłością”– powiedział Kozłowski.

W 2019 r. Instytut Pileckiego opublikował opracowanie naukowe Listy Ładosia z nazwiskami ponad 3 tys. osób, dla których zostały wystawione paszporty. Badania dowiodły, że była to jedna z największych operacji ratunkowych przeprowadzonych przez dyplomatów w obliczu Zagłady.

W 2021 r. ta sama wystawa była prezentowana m.in. na Litwie, Łotwie czy w Czechach. W Los Angeles będzie obecna do 17 grudnia.

Akcja paszportowa grupy Ładosia rozpoczęła się w 1941 roku w szwajcarskim Bernie. Poseł Aleksander Ładoś i dyplomaci Konstanty Rokicki, Stefan Ryniewicz i Juliusz Kuehl do spółki z żydowskimi działaczami Abrahamem Silberscheinem i Chaimem Eissem, wystawiali fałszywe paszporty i poświadczenia obywatelstwa krajów latynoamerykańskich na nazwiska Żydów zagrożonych Zagładą. Była to szansa na internowanie tych osób oraz ewentualną wymianę na niemieckich jeńców wojennych, nie zaś transport do obozów śmierci.

W 2019 r. Instytut Pileckiego opublikował opracowanie naukowe Listy Ładosia z nazwiskami ponad 3 tys. osób, dla których zostały wystawione paszporty. Badania dowiodły, że była to jedna z największych operacji ratunkowych przeprowadzonych przez dyplomatów w obliczu Zagłady.