Dzięki pracy Instytutu Pamięci Narodowej w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy udało się przywrócić pamięci nazwiska kolejnych 22 osób straconych przez reżimy totalitarne. Wśród tych, których szczątki zidentyfikowano, znalazły się cztery kobiety i osiemnastu mężczyzn, których walka o honor i wolność ojczyzny okazała się być cenniejsza niż życie. Ci w większości bardzo młodzi ludzie znaleźli miejsce spoczynku w anonimowych grobach na terenie Aresztu Śledczego w Białymstoku, cmentarza „Piaski” w Kiecach, Cmentarza Rzymskokatolickiego przy ul. Unickiej w Lublinie, Kwatery „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie, cmentarza w miejscowości Pohost na Białorusi, cmentarza „Miłostwo” w Poznaniu oraz w miejscowości Stary Grodków w województwie opolskim. Mieli być na zawsze zapomniani – dziś znamy ich imiona i nazwiska.
Biogramy i wizerunki odnalezionych:
Edward Bukowski, pseud. „Mruk”, „Gruby”, „Cichy”
Urodził się 4 maja 1923 r. w m. Biadaczka w pow. Lubartów, był synem Jana i Zofii z d. Marzec. W okresie okupacji niemieckiej służył w Oddziale Specjalnym BCh Jana Flisiaka „Chłopickiego”. W sierpniu 1944 r. został powołany do służby w WP, skąd zdezerterował we wrześniu i dołączył do oddziału „Chłopickiego”, podporządkowanego wówczas AK. W okresie amnestii z sierpnia 1945 r. ujawnił się i został ponownie wcielony do wojska, z którego zdezerterował w październiku. Wiosną 1946 r. dołączył do oddziału Kazimierza Woźniaka „Szatana” z Obwodu WiN Lubartów, a gdy ten przeszedł pod komendę mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”, został przydzielony do oddziału kpt. Stanisława Łukasika „Rysia”. W czasie amnestii w 1947 r. nie ujawnił się i wyjechał na teren pow. przasnyskiego. Wiosną 1948 r. dołączył do oddziału WiN ppor. Mieczysława Pruszkiewicza „Kędziorka”, zaś latem 1949 r. przeszedł do grupy Edwarda Kalickiego „Małego”. 10 czerwca 1951 r. został otoczony na kwaterze we wsi Lipniak w pow. lubelskim przez Grupę Operacyjną UB-KBW. W czasie walki został ciężko ranny odłamkiem granatu w głowę i aresztowany. Nieprzytomnego przewieziono do szpitala więziennego na Zamku w Lublinie. Pomimo ciężkiej rany poddano go brutalnemu śledztwu. Wyrokiem WSR w Lublinie z 5 czerwca 1953 r. został skazany na karę śmierci, którą wykonano 12 stycznia 1954 r. Był ostatnim więźniem straconym na Zamku w Lublinie.
Szczątki Edwarda Bukowskiego odkryto w październiku 2017 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na Cmentarzu Rzymskokatolickim przy ul. Unickiej w Lublinie.
Ignacy Długołęcki, pseud. „Jerzy”
Urodził się 30 lipca 1928 r. w m. Stara Wieś w pow. ostrołęckim, był synem Stanisława i Anny z d. Borkowskiej. W sierpniu 1947 r. wstąpił do oddziału Witolda Boruckiego pseud. „Dąb”, stojącego na czele Komendy Powiatu „Mściciel”, obejmującej część pow. Przasnysz i Maków Maz., która podlegała Komendzie XVI Okręgu Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Został przydzielony do drugiej drużyny, dowodzonej przez Eugeniusza Lipińskiego pseud. „Mrówka”. Brał udział w akcjach zbrojnych na posterunki MO oraz wymierzonych przeciwko funkcjonariuszom UB. 7 lipca 1948 r. w trakcie starcia z oddziałem wojska w okolicy wsi Jaciążek w pow. makowskim został postrzelony i aresztowany. WSR w Warszawie wyrokiem z 23 grudnia 1948 r. skazał go na karę śmierci, która została wykonana 5 marca 1949 r. w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej w Warszawie.
Szczątki Ignacego Długołęckiego zostały odnalezione w sierpniu 2012 r. w wyniku prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN w terenie kwatery „Ł” Cmentarza Powązkowskiego w Warszawie.
Zofia Ginter, pseud. „Baśka”
Urodziła się 14 grudnia 1907 r. w Białymstoku, była córką Zenona i Heleny. W okresie okupacji niemieckiej zaangażowała się w działalność konspiracyjną jako telegrafistka oraz łączniczka Obszaru AK Białystok. Została zatrzymana przez żandarmerię niemiecką w lipcu 1942 r. we własnym mieszkaniu przy ul. Augustowskiej, które było jednym z lokali konspiracyjnych. Trafiła do więzienia w Białymstoku. Rozstrzelano ją 5 listopada 1942 r., wraz z 24 Polakami, w odwecie za ucieczkę z aresztu Gestapo oficerów sztabu Obszaru AK Białystok i zabicie niemieckiego strażnika pocztowego.
Szczątki Zofii Ginter zostały odnalezione w maju 2014 r. w trakcie prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na terenie Aresztu w Białymstoku.
Zygmunt Góralski, pseud. „Chmura”
Urodził się 10 kwietnia 1930 r. w Żninie, był synem Antoniego i Pelagii z d. Pawłowskiej. W latach 1942–1948 przebywał w rodzinnym mieście, pracując w gospodarstwie rolnym, a także jako siodlarz. W marcu 1949 r. został przyjęty do pracy w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Żninie, a od 1 kwietnia 1949 r. był strażnikiem więziennym w więzieniu w Wągrowcu. W maju 1950 r. przystąpił za namową Zygmunta Biskupa do organizacji antykomunistycznej – Pierwszy Pluton Szturmowy AK Ziemi Wielkopolskiej, działającej na terenie Wągrowca i Chodzieży. 18 czerwca 1950 r. umożliwił ucieczkę z więzienia w Wągrowcu dwóm osadzonym za nielegalne posiadanie broni oraz znieważenie portretu Józefa Stalina. Wspólnie zbiegli do lasu w okolicy Żnina, gdzie jednak nie udało im się przyłączyć do oddziału partyzanckiego. Od października 1950 r. do jesieni 1951 r. ukrywał się w ziemiance w lesie, gdzie jedzenie dostarczali mu ojciec i brat, a potem u rodziców w Żninie. W wyniku przeprowadzonej obławy został aresztowany 19 maja 1952 r. i osadzony w areszcie WUBP w Poznaniu. Wojskowy Sąd Rejonowy w Poznaniu 18 października 1952 r. skazał Góralskiego na karę śmierci, która została wykonana 30 marca 1953 r. w więzieniu w Poznaniu.
Szczątki Zygmunta Góralskiego odkryto w lipcu 2017 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na Cmentarzu Miłostowo w Poznaniu.
Stanisława Gwoździej, pseud. „Sława”
Urodziła się 24 czerwca 1916 r. w Białymstoku, była córką Jana i Józefy. Po ukończeniu Państwowego Żeńskiego Gimnazjum im. Anny Jabłonowskiej rozpoczęła pracę urzędniczki. Jej narzeczony por. Franciszek Majewski pełniący służbę w 42 pułku piechoty, po agresji sowieckiej w 1939 r. został aresztowany i zginął w Katyniu. „Sława” zaangażowała się w działalność konspiracyjną, pełniąc funkcję łączniczki. Została zatrzymana przez żandarmerię niemiecką w lipcu 1942 r. w mieszkaniu przy ul. Kamiennej i trafiła do więzienia w Białymstoku. 5 listopada 1942 r., wraz z 24 Polakami, rozstrzelano ją w odwecie za ucieczkę z aresztu Gestapo oficerów sztabu Obszaru AK Białystok i zabicie niemieckiego strażnika pocztowego.
Szczątki Stanisławy Gwoździej zostały odnalezione w maju 2014 r. w trakcie prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na terenie Aresztu w Białymstoku.
Bronisław Klimczak, pseud. „Sokół”
Urodził się 28 sierpnia 1913 r. w Rędzinach, pow. Częstochowa, był synem Wawrzyńca i Eleonory z d. Anzorge. W latach 1935–1939 pełnił służbę wojskową. Ukończył podoficerką Szkołę Piechoty przy 80 pułku piechoty w Słonimiu, a w 1936 r. – podoficerską Szkołę Artylerii 20 Pułku Artylerii Lekkiej w Baranowiczach. W latach 1937–1938 rozwijał karierę w podoficerskiej Szkole Zawodowej w Bydgoszczy. W 1939 został awansowany do stopnia podporucznika. W trakcie kampanii wrześniowej walczył pod Mławą oraz Kutnem i został ranny w trakcie obrony Warszawy. Po ucieczce z obozu przejściowego w Skierniewicach wstąpił w listopadzie 1939 r. do konspiracyjnej organizacji Polski Związek Wojskowy, pełnił m.in. funkcję komendanta okręgu. W marcu 1942 r. został aresztowany przez warszawskie Gestapo. Po pobycie na Pawiaku został osadzony na Majdanku, skąd w 1944 r. przeniesiono go do Gross-Rosen, a w 1945 r. do obozu w Litomierzycach w Czechach. W maju 1945 r. powrócił do Polski i zamieszkał w Słupsku. Tam we wrześniu wstąpił do MO, pełnił funkcję komendanta I posterunku, skąd już w grudniu został zwolniony. Następnie podejmował się różnych zajęć, prowadząc kiosk oraz zatrudniając się w elektrowni. W 1948 r. przeprowadził się do Szczecina, gdzie pracował m.in. w Zjednoczeniu Energetycznym oraz Komendzie Wojewódzkiej organizacji „Służba Polsce”. Bronisław Klimczak został aresztowany przez funkcjonariuszy WUBP w Szczecinie 19 listopada 1949 r. pod zarzutem współpracy z wywiadem francuskim. WSR w Szczecinie skazał go na karę śmierci, która została wykonana 12 grudnia 1959 r. w więzieniu w Kielcach, przy ul. Zamkowej.
Szczątki Bronisława Klimczaka zostały odnalezione w listopadzie 2016 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na terenie Cmentarzu na Piaskach w Kielcach.
Jan Kmiołek, pseud. „Wir”, „Fala”, „Mazurek”
Urodził się 22 lutego 1919 r. w m. Rząśnik w pow. wyszkowskim, był synem Władysława i Marianny z d. Palasek. Jesienią 1941 r. wstąpił do ZWZ-AK w obwodzie Pułtusk, pełnił funkcję łącznika z organizacjami konspiracyjnymi na terenach wcielonych do Rzeszy i w Generalnym Gubernatorstwie. W tym okresie był dwukrotnie aresztowany i przebywał w obozach karnych w Pułtusku i Ciechanowie. Po zakończeniu okupacji niemieckiej kontynuował działalność konspiracyjną w Obwodzie WiN Ostrów Mazowiecka. W tym okresie brał udział m.in. w akcji na więzienie w Pułtusku w listopadzie 1946 r., w wyniku której uwolniono ponad 70 więźniów. W kwietniu 1947 r. ujawnił się, jednak wkrótce wznowił działalność niepodległościową, organizując w maju tego roku oddział, który jesienią 1948 r. wszedł w skład „XV” Okręgu NZW. W lipcu 1949 r. stracił kontakt z organizacją i rozpoczął samodzielne dowodzenie oddziałem, który operował na terenie powiatów: pułtuskiego, ostrowskiego, ostrołęckiego i makowskiego. W okresie swojej działalności w latach 1947–1951 oddział Jana Kmiołka przeprowadził ok. 100 akcji zbrojnych. Kmiołek został aresztowany 27 sierpnia 1951 r. w Katowicach. Wyrokiem z 3 kwietnia 1952 r. WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Pułtusku skazał „Wira” na 28-krotną karę śmierci, którą wykonano 7 sierpnia 1952 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie.
Szczątki Jana Kmiołka zostały odnalezione w maju 2017 r. wyniku prac prowadzonych przez IPN na terenie kwatery „Ł” Cmentarza Powązkowskiego w Warszawie.
Stefan Komar
Urodził się 15 grudnia 1904 r. w Radomiu. Był żołnierzem zawodowym Korpusu Ochrony Pogranicza. W 1929 r. pełnił służbę w 26 Batalionie KOP „Żytyń”, w 1931 r. został przeniesiony do 4 Szwadronu KOP „Niewirków”, w 1932 r. – do Batalionu KOP „Huszcza”, natomiast w 1934 r. – do Batalionu KOP „Budsław”, które to bataliony wchodziły w skład Brygady KOP „Wołyń”. W 1938 r. odbył kurs udoskonalający w Centralnej Szkole Podoficerskiej KOP dla podoficerów, który ukończył z wynikiem dobrym. W 1939 r. pełnił funkcję dowódcy strażnicy „Pohost” kompanii granicznej KOP „Dołhinów”. Po agresji sowieckiej we wrześniu 1939 strażnice kompanii były atakowane przez pododdziały 14 oddziału ochrony pogranicza NKWD. Żołnierze strażnicy „Pohost” podjęli walkę, w wyniku której poległ jej dowódca.
Szczątki Stefana Komara zostały odnalezione w trakcie prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN w m. Pohost w gm. Dołhinów na terenie Białorusi we wrześniu 2017 r.
Franciszek Konior, pseud. „Rekin”
Urodził się 30 marca 1926 r. w m. Cięcina pow. Żywiec, był synem Józefa i Karoliny. W latach 1945–1946 był żołnierzem zgrupowania Narodowych Sił Zbrojnych pod dowództwem Henryka Flamego pseud. „Bartek”, działającego na terenie pow. bielskiego, cieszyńskiego, żywieckiego i pszczyńskiego. Został zamordowany w wyniku operacji przeprowadzonej przez organy bezpieczeństwa we wrześniu 1946 r.
Szczątki Franciszka Koniora ostały odnalezione w marcu 2016 r. w wyniku prac prowadzonych przez IPN na terenie Starego Grodkowa.
Tadeusz Kowalczuk, pseud. „Marek”
Urodził się 20 grudnia 1929 r. w Białymstoku, był synem Antoniego i Albiny z d. Bogusz. W 1951 r. wstąpił do podziemnej organizacji antykomunistycznej Krajowy Ośrodek – „Kraj”, założonej w 1949 r. przez żołnierza AK Andrzeja Sobotę pseud. „Zenon Tomaszewski”. Należał do komórki katowickiej o krypt. „Kalina”. W czerwcu 1952 r. został aresztowany w Zabrzu, wyrokiem z 22 września 1952 r. WSR w Warszawie skazał go karę śmierci, którą wykonano 13 maja 1953 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie.
Szczątki Tadeusza Kowalczuka zostały odnalezione w maju 2017 r. w wyniku prac prowadzonych przez IPN na terenie kwatery „Ł” Cmentarza Powązkowskiego w Warszawie.
Wanda Krawczyńska, pseud. „Kajtek”
Urodziła się 29 sierpnia 1909 r. w Nowym Sączu, była córką Feliksa i Karoliny. Pracowała jako urzędniczka poczty w Krakowie. Sprowadzona do pracy konspiracyjnej w Białymstoku, wypełniała zadania łączniczki. Została zatrzymana przez żandarmerię niemiecką w lipcu 1942 r. w mieszkaniu Zofii Ginter przy ul. Augustowskiej i trafiła do więzienia w Białymstoku, gdzie 5 listopada 1942 r., wraz z 24 Polakami, została rozstrzelana w odwecie za ucieczkę z aresztu Gestapo oficerów sztabu Obszaru AK Białystok i zabicie niemieckiego strażnika pocztowego.
Szczątki Wandy Krawczyńskiej zostały odnalezione w maju 2014 r. w trakcie prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na terenie Aresztu w Białymstoku.
Józef Maślanka, pseud. „Borsuk”, ur. w 1921 r. w Ciścu pow. Żywiec, s. Ignacego i Wiktorii z d. Gregorek
Karol Maślanka, pseud. „Tygrys”, ur. w 1923 r. w Ciścu pow. Żywiec, s. Ignacego i Wiktorii z d. Gregorek
Obaj bracia byli w latach 1945–1946 żołnierzami zgrupowania Narodowych Sił Zbrojnych pod dowództwem Henryka Flamego pseud. „Bartek”, działającego na terenie pow. bielskiego, cieszyńskiego, żywieckiego i pszczyńskiego. Zostali zamordowani w wyniku operacji „Lawina” przeprowadzonej przez organy bezpieczeństwa we wrześniu 1946 r.
Zniszczone w wyniku eksplozji szczątki jednego z braci zostały odnalezione w marcu 2016 r. w wyniku prac prowadzonych przez IPN na terenie Starego Grodkowa. Na podstawie badań genetycznych nie moż
