Przejdź do treści
95 lat temu powstał Związek Harcerstwa Polskiego

Rok 1918 przyniósł wyczekiwaną przez sto dwadzieścia trzy lata wolność. W „przededniu” odzyskania niepodległości, w dniach 1-2 listopada, podczas Zjazdu w Lublinie, podjęta została decyzja jednocząca wszystkie drużyny harcerskie działające na terenie trzech zaborów w Związek Harcerstwa Polskiego.

Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP) powstał z inicjatywy instruktorów, którzy dostrzegając zmieniające się realia, chcieli mieć wpływ na wychowanie pokolenia, któremu miało przyjść żyć w niepodległej Polsce. Harcerstwo już u swych początków miało charakter wielce zróżnicowany, rodziło się przecież na terenach różnych zaborów, a tworzyli je ludzie, których dzieliły powiązania z odmiennymi nurtami politycznymi. Dla pokazania skali zjawiska, warto przypomnieć, że w 1916 roku, w samej tylko Warszawie, istniały aż cztery organizacje wywodzące swój rodowód z baden-powellowskiej metody wychowawczej, były to: ZHP, Polska Organizacja Skautowa, Związek Skautek Polskich oraz Junactwo. A jednak, mimo wielkich różnic, w 1918 roku okazało się, że polskich skautów więcej łączy niż dzieli, skutkiem czego mogło dojść do powstania jednego Związku Harcerstwa Polskiego, liczącego ok. 30 tysięcy młodzieży i podzielonego na dwa piony: żeński i męski. W ten sposób powstała organizacja, która zapisała się złotymi zgłoskami w historii naszego kraju.

Okres 1939-1945 to czas wojny totalnej, która dokonała spustoszenia moralnego, ale jest to też niewątpliwie najpiękniejszy i najtragiczniejszy zarazem okres dziejów ZHP. W dzień przed kapitulacją stolicy – 27 września 1939 r. - kiedy należało podjąć decyzję dotyczącą ram działalności konspiracyjnej, ZHP przeszedł do podziemia przyjmując kryptonim Szare Szeregi. Podziemne harcerstwo uczestniczyło w akcjach Małego Sabotażu „Wawer”, Wielkiej Dywersji i wreszcie w Powstaniu Warszawskim. To harcerze przeprowadzili największą akcję zbrojną okupowanej stolicy - Akcję pod Arsenałem. Uczestniczyli też w walkach o najważniejsze pozycje z punktu widzenia przebiegu Powstania Warszawskiego, będące tym samym obiektem najintensywniejszych ataków wroga, stając się chlubą Zgrupowania „Radosław”. I to właśnie oni stali się także bohaterami kultowej okupacyjnej książki „Kamienie na szaniec”.

Wraz z zakończeniem II Wojny Światowej i nowymi realiami politycznymi w Polsce rozpoczęła się walka o „rząd dusz”. Władze komunistyczne robiły wszystko, żeby przejąć niepodzielną kontrolę nad najmłodszymi pokoleniami, aby mieć wpływ na kształtowanie ich charakterów, postaw życiowych oraz poglądów. Związek Harcerstwa Polskiego - niepodległościowa organizacja o pięknej tradycji i historii - miał stać się jedynie narzędziem szerzenia propagandy komunistycznej wśród młodzieży, a sama idea skautowa, jako związana z systemem kapitalistycznym, zniszczona. Choć harcerze nie musieli już walczyć z bronią w ręku, to w okresie PRL-u musieli stoczyć inną walkę - o przetrwanie polskiej myśli skautowej.

Znamienną cechą ZHP było to, że prezentowany przez jego członków styl był nie tylko postulowany, ale także wdrażany w życie. Po raz pierwszy pokazał to udział harcerzy w I Wojnie Światowej. Z kolei, w okresie II Rzeczypospolitej Związek Harcerstwa Polskiego, pomimo walki politycznej prowadzonej na najwyższych szczeblach, współpracując ze szkołami i rodzinami potrafił wychować jedno z najlepszych pokoleń, jakie wydała Polska -  ideowe i waleczne. Pokolenie, które tak licznie stanęło do walki w II Wojnie Światowej, często oddając Polsce to, co miało najcenniejsze, czyli życie.

 

ap, fot.Andrzej Bereźnicki/Domena Publiczna

Wiadomości

Startuje Puchar Świata w skokach narciarskich. Będzie 100?

Bolsonaro jak Trump. Chcą uniemożliwić start byłemu prezydentowi

Netanjahu może lecieć do Argentyny. Milei kontestuje wyrok MTK

Demonstracje na Kubie. Dramatyczne hasła protestujących

Kanada aresztuje Netanjahu. Trudeau jasno przeciw Izraelowi

Kobieta prokuratorem generalnym USA. Kartele mają problem

Nazwał decyzję MTK "antysemickim posunięciem"

Sejm debatował nad projektem w sprawie dodatkowego urlopu

Zełenski: Atak nową rakietą to eskalacja wojny. CO na to NATO?

Niemieckie SPD idzie w zaparte. Upadł Scholz! Niech żyje Scholz!

Zmiany w życiu potencjalnego kandyata PiS na Prezydenta RP

Czarnek: Hołownia szaleje, nie uznaje Sądu Najwyższego, który zatwierdził go jako posła na Sejm

Bronią swoich! Sejm odrzucił wniosek o uchylenie immunitetu Frysztakowi

Radni chcą skontrolować klub piłkarski WKS Śląsk Wrocław

Ostre słowa Kowalskiego: chce, żeby ten tchórz minister Kierwiński w końcu wyszedł!

Najnowsze

Startuje Puchar Świata w skokach narciarskich. Będzie 100?

Kanada aresztuje Netanjahu. Trudeau jasno przeciw Izraelowi

Kobieta prokuratorem generalnym USA. Kartele mają problem

Nazwał decyzję MTK "antysemickim posunięciem"

Sejm debatował nad projektem w sprawie dodatkowego urlopu

Bolsonaro jak Trump. Chcą uniemożliwić start byłemu prezydentowi

Netanjahu może lecieć do Argentyny. Milei kontestuje wyrok MTK

Demonstracje na Kubie. Dramatyczne hasła protestujących