Błyskawiczna akcja Grup Szturmowych i odbicie „Rudego”. To już 75 lat

26 marca 1943 r. u zbiegu ulic Długiej i Bielańskiej w Warszawie członkowie Grup Szturmowych Szarych Szeregów, pod dowództwem Stanisława Broniewskiego „Orszy”, odbili z rąk Gestapo Janka Bytnara „Rudego”. „Rudy” był przewożony wraz z innymi więźniami z siedziby Gestapo w al. Szucha do więzienia na Pawiaku.
Niemcy aresztowali najpierw Henryka Ostrowskiego „Heńka” z Grup Szturmowych Szarych Szeregów, potem Jana Bytnara „Rudego”. U obu znaleźli konspiracyjne materiały. Po aresztowaniu Bytnara w Grupach Szturmowych przeprowadzono akcję alarmową, ewakuowano magazyny i oczyszczono lokale konspiracyjne. Wkrótce zapadła decyzja o jego odbiciu.
W akcji pod Arsenałem uwolniono 21 więźniów, w tym także „Heńka”. Wzięło w niej udział 28 członków Szarych Szeregów. Po stronie polskiej w czasie akcji straty były następujące: jedna osoba aresztowana – Hubert Lenk „Hubert” (zakatowany następnie przez Gestapo) oraz dwie ciężko ranne: Maciej Aleksy Dawidowski „Alek” i Tadeusz Krzyżewicz „Buzdygan”. „Alek” i „Rudy” zmarli tego samego dnia – 30 marca 1943 r. 2 kwietnia w szpitalu zmarł również „Buzdygan”.
Akcja trwała ok. 10 minut. „Myśmy całe nasze siły skupili na odbiciu Janka Bytnara” – wspominał po latach „Orsza”.
I choć 27 marca w odwecie Niemcy rozstrzelali na dziedzińcu więziennym Pawiaka 140 Polaków i Żydów, to akcja pod Arsenałem miała duże znaczenie psychologiczne dla mieszkańców miasta. Pierwsza tak duża akcja w okupowanej Warszawie, przeprowadzona brawurowo w biały dzień, przeszła do legendy. Później opisywano ją w książkach i pokazywano w filmach, najbardziej znany to „Akcja pod Arsenałem” – dramat wojenny Jana Łomnickiego z 1977 r., powstały na motywach „Kamieni na szaniec” Aleksandra Kamińskiego. Pamięć o niej kultywują harcerze z ZHP i ZHR.
75 lat temu - 26 marca 1943 r. - w pobliżu gmachu warszawskiego Arsenału członkowie Grup Szturmowych Szarych Szeregów, pod dowództwem Stanisława Broniewskiego „Orszy”, dokonali udanej akcji odbicia z rąk Gestapo Janka Bytnara "Rudego".#AkcjaPodArsenałem#PolskiePaństwoPodziemne pic.twitter.com/zjL0W4LN89
— IPN (@ipngovpl) 26 marca 2018
Polecamy Transmisja z Sejmu
Wiadomości
Uroczyste zgromadzenie z okazji 1000-lecia koronacji pierwszego króla Polski. Prezydent mówi o walce o suwerenność
Wspólny wywiad Telewizji Republika i Tygodnika Solidarność z Karolem Nawrockim. Zapraszamy o godz. 12.45
Nawrocki na zjeździe Solidarności: chcę Polski sprawiedliwej z szacunkiem i godnością do ludzi pracy
Obchody Milenium Koronacji Pierwszych Królów Polski. Prezydent złożył wieniec przed pomnikiem Bolesława Chrobrego w Gnieźnie
To się nazywa haratanie w gałę! I to nie z partyjnymi notablami, jak Tusk, ale z dzieciakami, na ulicy [WIDEO]
Piotrków Trybunalski nie chce centrum dla imigrantów. Znów doszło do protestów na radzie miasta [WIDEO]
Najnowsze

Ceny ropy w USA lekko zwyżkują przez nadzieje na wyjątki w chińskich cłach

Cenckiewicz: antypolski i obrażający Polaków nowy spot Trzaskowskiego

Nawrocki na zjeździe Solidarności: chcę Polski sprawiedliwej z szacunkiem i godnością do ludzi pracy
