Prestiżowa amerykańska nagroda dla polskiej pracowni architektonicznej

"Projekt FORT X" - polski zabytek w Toruniu zdobywa prestiżową amerykańską nagrodę architektoniczną International Architecture Award 2025, przyznawaną przez Międzynarodowy Instytut Architektury w Chicago - The Chicago Athenaeum - oraz Europejskie Centrum Architektury, Sztuki, Designu i Studiów Miejskich w Atenach - The European Center for Architecture Art Design and Urban Studies.
Autorem koncepcji rewitalizacji Fortu X jest pracownia architektoniczna z Bydgoszczy - Archigeum Pracownia Reżyserii Architektury, kierowana przez pochodzącego z Inowrocławia architekta Przemysława Gawędę oraz Marcina Sajdaka. Projekt, nagrodzony dotąd w kategorii Renowacje, został tym razem nagrodzony za kompleksowe, całościowe założenie urbanistyczno-architektoniczne. Współautorami projektu są: Przemysław Gawęda, Marcin Sajdak, Dariusz Witucki oraz Joanna Ratajczak.
Lider grupy - Przemysław Gawęda - ma na swoim koncie liczne nagrody międzynarodowe. W 2023 roku został laureatem prestiżowego konkursu 40 UNDER 40, uznającym go - także decyzją Amerykańskiego Instytutu The Chicago Athenaeum - za jednego z najbardziej obiecujących architektów Europy w światowej architekturze. W latach 2024 i 2025 dwukrotnie z rzędu zdobył tytuł Architect of the Year - architekta roku w konkursie The Architecture Community.
Fort X położony jest w spokojnej okolicy w sąsiedztwie Wisły, niespełna 2,5 km od toruńskiej starówki. Ten wyjątkowy kontekst miejsca widać szczególnie z góry. Fort X wzniesiony został w latach 1889-1892 jako otwarta bateria artyleryjska dla sześciu armat kalibru 120 mm. Zadaniem tego dzieła fortecznego było kontrolowanie od zachodu doliny Wisły. Zabezpieczone jest mokrą fosą o szerokości 36 metrów z usytuowanym w głębi schronem piechoty. Załogę baterii stanowiły dwa plutony piechoty i kilkudziesięciu artylerzystów obsługujących działa umieszczone w otwartych stanowiskach ogniowych (około 120-150 osób).
Aktualnie ukształtowanie terenu fortu jest w znacznym stopniu zniekształcone i zniwelowane. Działania projektowe skupiły się m. in. na przywróceniu zarysów fortyfikacji ziemnych takich jak: stanowiska artyleryjskie z trawersami oraz ławy strzeleckie. Projekt zagospodarowania fortu i odtworzenia fortyfikacji ziemnych zrealizowano na podstawie historycznych planów budowlanych, które powstały pod koniec XIX wieku.
Na terenie fortu zaprojektowano funkcję hotelowo-konferencyjną, która będzie się mieścić w istniejącym schronie oraz w nowo zaprojektowanych budynkach. Nowo zaprojektowane kubatury ukryte są w fortecznym ukształtowaniu terenu. Planowane odtworzenie fortyfikacji i budowa nowych budynków będzie realizowana z poszanowaniem istniejącego zadrzewienia.
Istniejący schron zostanie poddany renowacji, odtworzona zostanie stolarka okienna i drzwiowa, na elewacji pojawią się charakterystyczne dla pruskich fortyfikacji rury wentylacyjne. Odtworzone zostaną fortyfikacje ziemne oraz udrożnieniu ulegnie zasypane dziś odwodnienie majdanu.
Źródło: Republika, Archigeum Pracownia Reżyserii Architektury
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.
Jesteśmy na Youtube: Bądź z nami na Youtube
Jesteśmy na Facebooku: Bądź z nami na FB
Jesteśmy na platformie X: Bądź z nami na X