- Nie zważając na pandemiczny okres, udało się odnowić rekordowo dużo pomników na rekordową też sumę - 58 tys. 654 euro - powiedział prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą Dariusz Żybort.

- Udało się dużo zrobić, bo jeszcze zimą zaczęliśmy się ubiegać o pozwolenia na wykonanie prac, jeszcze przed ogłoszeniem kwarantanny i mieliśmy sporo zaoszczędzonych pieniędzy na koncie - podkreślił.

Realizacja dwóch projektów została dofinansowana ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów za pośrednictwem Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie. Jeden pomnik odnowiono z pieniędzy zebranych podczas pogrzebu zmarłego przed rokiem wilnianina, działacza społecznego Jana Maracza. - Wolą pana Jan było, by na jego pogrzeb nie przynoszono wieńców i wiązanek, a ofiarowano pieniądze na odnowę Rossy - mówi Żybort.

Wśród odnowionych na Rossie pomników jest m.in. skromny pomnik Kacpra Piłsudskiego - najmłodszego z pięciu braci marszałka Józefa Piłsudskiego - zmarłego w 1915 roku w wieku 36 lat oraz sześć pomników księży.

- Celowo w tym roku wytypowaliśmy do odnowy aż sześć pomników księży. W ten sposób chcieliśmy uczcić Rok Jan Pawła II - wyjaśnił Żybort.

Na Cmentarzu Bernardyńskim wzniesiono pomnik na grobie Zbigniewa Śmiałowskiego, dyrektora teatru Lutnia Wileńska, założonego w 2005. Dotychczas stał tu metalowy krzyż oraz pomnik z napisem „Julian powst. styczniowy pochowany w Pskowie i Wanda z Walkowskich”.

Wileńskie nekropolie

Wileńskie nekropolie Rossa i Bernardyński są najstarszymi cmentarzami Wilna. Rossa została założona w 1801 roku, a nieduży Cmentarz Bernardyński - w 1810 r. Rossa składa się z kilku części: Starej Rossy, Nowej Rossy i Cmentarzyka Wojskowego z Mauzoleum Matka i Serce Syna, czyli marszałka Józefa Piłsudskiego; spoczywają tam m.in. profesorowie wileńskiego Uniwersytetu Stefana Batorego, są też groby archeologa i pisarza Eustachego Tyszkiewicza, rzeźbiarza i architekta Antoniego Wiwulskiego, malarzy Franciszka Gucewicza i Franciszka Smuglewicza, groby dwojga dzieci Stanisława Moniuszki.

Na Rossie pochowani są również ojciec litewskiego odrodzenia narodowego Jonas Basanaviczius, malarz i kompozytor Mikalojus Konstantinas Cziurlionis, pisarze Vincas Mykolaitis-Putinas, Balys Sruoga, a także wiele innych osób zasłużonych dla Polski, Litwy i Wilna.

Jesienią ubiegłego roku w centralnej kaplicy na Rossie spoczęło 20 uczestników Powstania Styczniowego, w tym dwóch przywódców tego zrywu - Konstanty "Kastuś" Kalinowski i Zygmunt Sierakowski.

Na Cmentarzu Bernardyńskim spoczywają m.in. malarze z rodzin Rusieckich i Ślendzińskich, przodkowie Ferdynanda Ruszczyca, profesorowie Uniwersytetu Stefana Batorego, uczestnicy powstania styczniowego, a także żołnierze AK.