Według archeologów z University of Montreal (Kanada), Universidad de San Carlos de Guatemala (Gwatemala) i University of West Florida (USA) - autorów publikacji na łamach pisma „Antiquity” (ttps://doi.org/10.15184/aqy.2024.38), o królewskim pochodzeniu złożonych w grobie osób może świadczyć fakt pochowania ich w piramidzie, a także liczne cenne przedmioty znajdujące się w grobowcu usytuowanym w pobliżu źródła rzeki Belize, na północy Gwatemali. Dowodem wysokiego statusu pochowanych mają być m.in. też liczne ozdoby ciała, na przykład z zielonego kamienia, a także wisiorki z zębów ssaków, koraliki z muszli, mozaiki oraz broń.

Autorzy analizy twierdzą, że pochówek odbył się w IX w. - mniej więcej wtedy, gdy wśród zamieszkujących ten obszar Majów dochodziło do nagłych zmian społecznych. Mają to potwierdzać ślady świadczące o prawdopodobnym zbezczeszczeniu ciał złożonych w grobowcu: ich spaleniu. Archeolodzy zauważają, że palenie ciał Majów z rodziny królewskiej nie należało do powszechnych zwyczajów w tejże kulturze, i było praktykowane jedynie sporadycznie.

Według naukowców złożenie ciał rodziny królewskiej mogło przypadać na okres, w którym władzę przejął ktoś spoza dynastii, np. przywódca wojskowy, który nakazał spalenie zwłok. Być może spalenia zwłok zażądał nowy władca o imieniu Papmalil - postać znana z majańskich płaskorzeźb. Przypomnieli, że jego imię nie pojawia się w źródłach wcześniej - co sugeruje, że mógł być obcego pochodzenia.

Z badań wynika, że ciała spalono w temperaturze 800 st. C poza terenem piramidy. Naukowcy zwracają też uwagę na nietypowe (jak na rodzinę królewską) złożenie zwłok na dnie pomieszczenia, usytuowanego pod świątynią. Pochówek, jak ustalili naukowcy, znajdował się 1,5 m pod dużymi kamiennymi blokami, co uniemożliwiało członkom wspólnoty dostęp do ciał i składanie ofiar. Utrudnianie tego zwyczaju nie było powszechne w kulturze Majów.

Według archeologów w hieroglifach Majów zachowało się wspomnienie na temat wywyższonej w ich społeczności osoby, która wywodziła się spoza niej. Jak dodają, mógł to być właśnie Papmalil.