Seminarium pt. ,,Polskie podziemie i Żydzi” zostało zorganizowane przez Instytut Pileckiego w Berlinie. Prof. Joshua Zimmerman przyznał, że grupy Armii Krajowej odegrały większą rolę w udzielaniu pomocy Żydom, niż wcześniej było to znane w świecie anglojęzycznym
Prof. Zimmerman zanalizował i prześledził sytuację Polskiego Państwa Podziemnego w kontekście polityki eksterminacyjnej zapoczątkowanej przez nazistowskie Niemcy i reakcji Polskiego Państwa Podziemnego na Holokaust. Wszystko przy wsparciu świadectw z czasów wojny, dokumentów archiwalnych oraz wspomnień z okresu powojennego.
Zimmerman przyznał, że chciał zgłębić temat ze względu na to, że postrzeganie Polaków przez amerykańskich Żydów była zaskakujące dla wielu osób znających historię kraju.
- Większość amerykańskich Żydów postrzegała Polskę w czasach II wojny światowej jako miejsce wrogie, oczywiście z powodu Niemców, ale także z powodu postawy ludności polskiej - zauważył.
- Kiedy pierwszy raz odwiedziłem Polskę w 1987 roku, spotkałem Polaków, którzy byli zainteresowani dyskusją na ten temat i byli zszokowani faktem, że ich kraj był postrzegany jako wrogo nastawiony do Żydów - dodał profesor.
Historyk przypomniał, że Polacy narażali swoje życie, ratując Żydów.
- Polacy byli przekonani, że Polska w czasie wojny, walcząc po stronie aliantów, przyczyniała się do pokonania Niemiec. Byli autentycznie porażeni możliwością postrzegania Polaków jako antysemitów podczas II wojny światowej bądź też że polscy partyzanci byli wrogo nastawieni do Żydów. Przecież Polacy narażali swoje życie, ratując Żydów - relacjonował Zimmerman usłyszane w Polsce opinie.
Badania oparte na dowodach
Profesor postanowił lepiej zrozumieć sytuację i rozpoczął badania, które opierały się wyłącznie na dowodach. Nie było w nich emocji, uprzedzeń i stereotypów. Historyk przeprowadzał wywiady z członkami polskiego ruchu oporu oraz z tymi, którzy przeżyli Holokaust i sprawdzał archiwa.
Prof. Zimmerman doszedł do wniosku, że ,,sytuacja jest złożona", a ,,doświadczenia bardzo różne". Podczas swoich badań zauważył, że byli ludzie, którzy pomagali Żydom jak np. Jan Karski czy Irena Sendlerowa. Jednak w niektórych miejscach zdarzała się wrogość wobec Żydów. Jako przykład podał dowództwo okręgowe AK w Białymstoku.
- W zależności od tego, o której części przedwojennej Polski rozmawiamy, postrzeganie problemu jest inne - zauważył Zimmermann.
- Na zachodzie Polski oddziały AK brały udział w uwalnianiu Żydów - dodał.
Prawdziwe przedstawienie wydarzeń
Jednak takie przypadki nie były ujawniane w literaturze anglojęzycznej.
- Dlatego w swojej książce pokazuję, że grupy polskiego podziemia AK odegrały większą rolę w udzielaniu pomocy Żydom, niż było to wcześniej znane w świecie anglojęzycznym - podkreślił.
- ,,Polskie Państwo Podziemne i Żydzi w czasie II wojny światowej" budzi wśród czytelników wiele skrajnych emocji. Zimmerman nie bał się pokazać, że nie wszystko jest czarno-białe i jednoznaczne w ocenie, ale są również odcienie szarości w ocenie przedstawianych wydarzeń. (...) Jako pierwszy nie potraktował tematu fragmentarycznie - zauważyła Dr Martyna Rusiniak-Karwat.
Źródło: wnp.pl
