Decyzją ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka w związku z epidemią koronawirusa i koniecznością prowadzenia edukacji zdalnej, w 2021 r. egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny będą przeprowadzone wyjątkowo na podstawie wymagań egzaminacyjnych, a nie jak w ubiegłych latach na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej.

Minister w październiku powołał zespoły ekspertów, które przeanalizowały wymagania określone w podstawie programowej, następnie dokonując ich cięć lub modyfikacji opracowały wymagania. W połowie grudnia szef resortu edukacji podpisał rozporządzenie o formule egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego, jaka będzie obowiązywać w 2021 r. Zawiera ono w załącznikach wymagania egzaminacyjne.

Z analizy obu dokumentów - podstawy programowej i wymagań egzaminacyjnych - wynika m.in., że różnią się one jeśli chodzi o listę lektur obowiązkowych, których znajomość będzie wymagana na egzaminie ósmoklasisty z języka polskiego.

W podstawie programowej dla klasy VII i VIII jako lektury obowiązkowe wskazane zostały: Charles Dickens "Opowieść wigilijna", Aleksander Fredro "Zemsta", Jan Kochanowski - wybór fraszek, pieśni i trenów, w tym tren I, V, VII i VIII, Aleksander Kamiński "Kamienie na szaniec", Ignacy Krasicki "Żona modna", Adam Mickiewicz - "Reduta Ordona", "Śmierć Pułkownika", "Świtezianka", "Dziady część II", wybrany utwór z cyklu "Sonety krymskie", "Pan Tadeusz", Antoine de Saint-Exupéry "Mały Książę", Henryk Sienkiewicz - "Quo vadis", "Latarnik", Juliusz Słowacki "Balladyna", Stefan Żeromski "Syzyfowe prace", Sławomir Mrożek "Artysta", Melchior Wańkowicz - "Ziele na kraterze" (fragmenty), "Tędy i owędy" (wybrany reportaż) oraz wiersze wybranych poetów.

W wymaganiach egzaminacyjnych skrócono listę lektur obowiązkowych. Na liście tej znajdują się: Charles Dickens "Opowieść wigilijna", Aleksander Fredro "Zemsta", Jan Kochanowski - wybór fraszek i trenów, w tym tren VII i VIII, Aleksander Kamiński "Kamienie na szaniec”, Adam Mickiewicz - "Reduta Ordona", "Śmierć Pułkownika", "Świtezianka", "Dziady część II", "Pan Tadeusz", Antoine de Saint-Exupéry "Mały Książę", Henryk Sienkiewicz - "Quo vadis", "Latarnik", Juliusz Słowacki "Balladyna", wiersze wybranych poetów.

Oznacza to, że z listy lektur obowiązkowych, których znajomość będzie wymagana w tym roku na egzaminie ósmoklasisty, wykreślono: pieśni Kochanowskiego oraz tren I i V, "Żonę modną" Krasickiego, "Sonety krymskie" Mickiewicza, "Syzyfowe prace" Żeromskiego, "Artystę" Mrożka, "Ziele na kraterze" i "Tędy i owędy" Wańkowicza.

Jak wyjaśnił podczas wideo czatu dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej Marcin Smolik, wykreślenie jakiejś pozycji z listy lektur obowiązkowych na egzaminie ósmoklasisty nie oznacza, że nie trzeba jej znać i nie będzie ona omawiana w szkole; oznacza tylko, że na egzaminie nie będzie zadań bezpośrednio się do niej odnoszących.

Zmiany dotyczą nie tylko wymagań na egzaminie ósmoklasisty z języka polskiego. Dotyczą wszystkich przedmiotów zdawanych na egzaminie ósmoklasisty oraz na wszystkich egzaminach maturalnych.

Mimo zmian w wymaganiach na egzaminie maturalnym z języka polskiego niezmieniona została lista lektur obowiązkowych, które uczniowie musieli poznać w gimnazjum i w szkole ponadgimnazjalnej.

Na liście tej są: "Bogurodzica", Jan Kochanowski - wybrane fraszki, treny i psalm, Ignacy Krasicki – wybrane bajki, Aleksander Fredro "Zemsta", Adam Mickiewicz "Dziady część II", "Dziady część III", "Pan Tadeusz", Henryk Sienkiewicz – wybrana powieść historyczna ("Quo vadis", "Krzyżacy" lub "Potop"), Bolesław Prus "Lalka", Stanisław Wyspiański "Wesele", Bruno Schulz – wybrane opowiadanie, Witold Gombrowicz "Ferdydurke" (w całości lub w części), wiersze wybranych poetów.

- Zespoły zdecydowały, że ta lista nie ulegnie skróceniu. Głównie ze względu na to, że nie za bardzo było by, co skracać, bowiem w przypadku egzaminu maturalnego, który obejmuje to, co było omawiane w gimnazjum i to, co jest omawiane we wszystkich trzech klasach szkoły ponadgimnazjalnej, lektur obowiązkowych jest dosłownie kilka, a takich większych sześć – wyjaśnił Smolik.