Rzecznik Zakładu wyjaśnił w komunikacie, że ZUS ma ustawowy obowiązek wstrzymać wypłatę świadczenia wychowawczego dla uchodźcy z Ukrainy od razu po jego wyjeździe z Polski. "Ma to charakter czasowy i nie wiąże się z utratą prawa do świadczenia, jeżeli osoba powróci do Polski w ciągu 30 dni i informacja ta zostanie odnotowana w rejestrze Straży Granicznej. W takim przypadku obywatel Ukrainy nie traci legalności pobytu w Polsce, a wypłata świadczenia jest wznawiana łącznie z wyrównaniem za wstrzymany miesiąc, o ile są spełnione pozostałe warunki uprawniające do tego świadczenia" – podkreślił Paweł Żebrowski.

Zaznaczył, że do ZUS zgłaszają się osoby, które utraciły legalność pobytu, mimo że wróciły do Polski w ciągu 30 dni od wyjazdu. "Osoby takie prawdopodobnie podczas przekraczania granicy nie okazały dokumentu elektronicznego diia.pl i nie zgłosiły korzystania z ochrony czasowej. W rezultacie po 30 dniach, licząc od dnia wyjazdu, tracą one legalność pobytu, a w konsekwencji prawo do świadczeń" – tłumaczy rzecznik. Przekazał on ponadto, że w celu uniknięcia utraty legalności pobytu cudzoziemiec, który wraca do naszego kraju, powinien poinformować funkcjonariusza SG (podczas odprawy paszportowej) o zamiarze wjazdu w związku z korzystaniem w Polsce z ochrony czasowej oraz każdorazowo okazać dokument diia.pl. "Osoba, która nie dopełniła tych formalności i utraciła legalność pobytu, powinna zgłosić się do komendanta placówki Straży Granicznej na przejściu granicznym, które przekroczyła, z prośbą o sprostowanie danych w rejestrze SG i przywrócenie legalności pobytu" – wskazał rzecznik. Zgłoszenie takie należy wysłać na adres mailowy konkretnej placówki granicznej. Wykaz adresów mailowych jest dostępny na stronie internetowej Straży Granicznej.

Następnie należy poinformować ZUS (w dowolnej placówce lub na infolinii), że dokonało się takiego zgłoszenia. Jak Zakład otrzyma tę informację, a dane w rejestrze SG się zaktualizują, nastąpi wznowienie wypłaty świadczenia wraz z wyrównaniem za okres, za który przywrócono legalność pobytu.

Inaczej wygląda sytuacja osoby, która powróciła z Ukrainy do Polski na przykład przez Słowację. Powinna ona w pierwszej kolejności udać się do urzędu gminy w celu zarejestrowania tego wjazdu, składając wniosek o ponowne nadanie statusu "UKR" w rejestrze PESEL. We wniosku należy wskazać dokładną datę wjazdu na terytorium Polski oraz datę i miejsce przekroczenia granicy zewnętrznej strefy Schengen, niebędącej granicą Polski.