Organizatorem pielgrzymki jest Bractwo Młodzieży Prawosławnej Diecezji Białostocko-Gdańskiej. Przemienienie Pańskie, to najważniejsze w roku święto na Grabarce; jego główne obchody przypadają 19 sierpnia.

Pątnicy wyruszyli z Białegostoku po porannym nabożeństwie w cerkwi Proroka Eliasza. W tym roku mają do przejścia ponad 120 km, na Świętą Górę dotrą w poniedziałek po południu – w przeddzień głównych uroczystości.

Idą przeważnie bocznymi drogami, a tegoroczna trasa przebiega m.in. przez Strablę, Bielsk Podlaski, Kleszczele, Czeremchę i Telatycze. Po drodze dołączają do pielgrzymki kolejne osoby. Jak mówią przedstawiciele Bractwa, w ostatnich latach jest tak, że na Grabarkę dochodzi dwa razy więcej osób, niż wychodzi z Białegostoku.

Pielgrzymów obowiązuje stosowne zachowanie i strój (zakryte ramiona i kolana); dziewczęta powinny nosić długie spódnice i chustki na głowie. Wiele osób niesie różnej wielkości krzyże, które we własnych intencjach zamierzają postawić na Świętej Górze.

Na Grabarkę zdążają też pielgrzymi z innych miast, m.in. z Warszawy a także z monasteru w Jabłecznej (Lubelskie), gdzie jest inne prawosławne sanktuarium. W piątek wyruszą w trasę pieszo pielgrzymi z Hajnówki (Podlaskie) oraz na rowerach - z Płocka.

Święta Góra Grabarka k. Siemiatycz, z małą cerkwią i założonym w 1947 roku żeńskim klasztorem, to najważniejsze prawosławne sanktuarium w Polsce. Dla prawosławnych ma takie znaczenie, jak Częstochowa dla katolików.

Tradycja pielgrzymowania w to miejsce sięga 1710 roku. Wówczas jeden z okolicznych mieszkańców doznał objawienia, że wszyscy, którzy tam dotrą i napiją się wody ze źródła, zostaną uratowani od panującej epidemii cholery. Kiedy cudowne uzdrowienia miały miejsce, zbudowano tam kaplicę, a potem cerkiew.

Od tamtej pory datuje się też zwyczaj ustawiania na wzgórzu drewnianych krzyży. Wśród drzew porastających wzgórze stoją ich obecnie tysiące, niektóre źródła mówią o 10 tys. takich krzyży.

Najliczniejsze pielgrzymki zaczęły przybywać na Grabarkę po II wojnie światowej, gdy główne sanktuaria prawosławne (Poczajew, Żyrowice) znalazły się w granicach Związku Radzieckiego.

Rokrocznie 2-dniowe uroczystości Przemienienia Pańskiego gromadzą na Grabarce tysiące wiernych. W tym roku weźmie w nich udział delegacja mnichów z greckiej Góry Athos, która w sobotę przyleci do Polski z relikwiami św. Marii Magdaleny.

Przedstawiciele polskiej Cerkwi liczbę wiernych w kraju szacują na 450-500 tys. osób. Według danych GUS z ostatniego spisu powszechnego, ale uznawanych przez hierarchów za niemiarodajne, przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało 156 tys. osób.

Województwo podlaskie uważane jest za centrum prawosławia w Polsce.