Przejdź do treści
14:16 Biały Dom: Trump spotka się z Zełenskim w czasie szczytu NATO
14:04 ZNP domaga się podwyżek wynagrodzeń nauczycieli o 10 proc. od 1 września 2025 r. i uchwalenia obywatelskiego projektu nowelizacji Karty nauczyciela
14:00 Prezydent USA Donald Trump: Izrael nie zaatakuje Iranu, zawieszenie broni jest w mocy
13:06 Premier Donald Tusk: ceny energii będą zamrożone do końca roku dla odbiorców indywidualnych
13:02 Białymstok: rozpoczął się proces 14 osób, w tym byłych funkcjonariuszy policji, oskarżonych m.in. o niedopełnienie obowiązków służbowych w czasie kontroli drogowych, podczas których odstępowali od karania za wykroczenia
12:21 Sekretarz generalny NATO Mark Rutte przed rozpoczęciem szczytu w Hadze: rosyjska gospodarka jest 25 razy mniejsza od gospodarki NATO, lecz Rosja w ciągu trzech miesięcy produkuje amunicję artyleryjską w ilościach, które Sojusz osiąga w rok
Wydarzenie Zapraszamy w piątek na spotkanie do Krosna, godzina 18:00, Hotel Nafta. W wydarzeniu weźmie udział europoseł Daniel Obajtek oraz poseł Piotr Babinetz
Wydarzenie W czwartek w Ostrołęce odbędzie się spotkanie z europosłem Danielem Obajtkiem oraz posłem Marcinem Grabowskim. Początek o 18:00 w Wyższej Szkole Administracji Publicznej
NBP NBP informuje: Było 509 ton, a jest już ponad 515 ton złota! Mamy więcej złota niż Europejski Bank Centralny, a Narodowy Bank Polski pod kierownictwem prof. Adama Glapińskiego, nadal zwiększa zasoby złota Polaków!
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!

Wigilia Bożego Narodzenia obrządków wschodnich. Święto prawosławnych i grekokatolików

Źródło: PAP/Darek Delmanowicz

W środę przypada wigilia Bożego Narodzenia według kalendarza juliańskiego, czyli według tzw. starego stylu. W tym terminie święta obchodzą prawosławni i wierni innych obrządków wschodnich, m.in. grekokatolicy i staroobrzędowcy.

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny (PAKP) formalnie używa kalendarza juliańskiego. Prawosławni duchowni zwracają uwagę, że to kalendarz o wiele starszy od gregoriańskiego (wprowadzonego w 1582 roku reformą papieża Grzegorza XIII) i był używany w pierwszych wiekach chrześcijaństwa.

Według danych soboru biskupów PAKP, ponad 90 proc. prawosławnych parafii w kraju stosuje w życiu religijnym właśnie kalendarz juliański. Stałe święta (z wyjątkiem Wielkanocy, której data wyliczana jest w obu obrządkach w nieco inny sposób) wypadają wtedy trzynaście dni po katolickich. Wigilia Bożego Narodzenia według tego kalendarza przypada więc 6 stycznia w kalendarzu gregoriańskim.

Święta chrześcijan wschodnich poprzedzał 40-dniowy post, bardzo ściśle przestrzegany, zwłaszcza przez ostatnie dni przed świętami i w samą wigilię. W wigilię niektórzy wierni powstrzymują się nawet od picia napojów, aż do spożycia uroczystej, postnej kolacji.

Wierni Kościołów wschodnich mają kilka nazw wigilii. W zależności od regionu i tradycji, mówią na nią np. nawieczerie, soczelnik lub swiaty wieczer. Nazwa soczelnik pochodzi od "socziwa", czyli gotowanej pszenicy polewanej miodem (według innych źródeł - soczystej kaszy), która była poprzednikiem współczesnej kutii robionej m.in. z maku i miodu, tradycyjnie zawsze obecnej na wigilijnym stole.

Posiłek wigilijny rozpoczyna się od modlitwy i dzielenia prosforą. Prosfora (od greckiego "prosphero" - przynoszę) to chleb liturgiczny używany w Kościele wschodnim do konsekracji i komunii. Współcześnie ma kształt małych, mieszczących się w dłoni krążków, po upieczeniu podobnych do malutkich bułeczek. Przygotowaniem i wypiekiem prosfor zajmują się np. mniszki z monasterów (klasztorów).

W Białymstoku, który jest stolicą regionu, gdzie są największe w kraju skupiska prawosławnych, organizowane są tradycyjnie spotkania dla osób, które z różnych względów nie mogą same przygotować lub nie mają z kim spożyć wigilijnej kolacji.

W związku z obostrzeniami wynikającymi z pandemii koronawirusa, w tym roku takiej możliwości jednak nie ma. Dlatego wczesnym popołudniem w jadłodajni prowadzonej w mieście przez Prawosławny Ośrodek Miłosierdzia "Eleos" wydawane będą świąteczne paczki dla potrzebujących. Wcześniej organizacja przekazała też pomoc do prawosławnych domów opieki m.in. w Hajnówce, Trześciance i Grabarce.

Boże Narodzenie według tzw. starego stylu rozpoczynają też grekokatolicy mieszkający m.in. na Podkarpaciu.

Jak przypomina dziekan sanocki i proboszcz parafii greckokatolickiej w Komańczy w Bieszczadach ks. Andrzej Żuraw, podobnie jak w Kościele zachodnim, również u wiernych obrządków wschodnich wieczerza wigilijna składa się z dwunastu dań. Na stole będą m.in.: ryby, kilka rodzajów pierogów, żurek czy barszcz z uszkami. "Nie może zabraknąć także kutii" – dodał ks. Żuraw.

W nocy wierni Kościołów wschodnich udadzą się do cerkwi na świąteczne uroczystości. W należności od lokalnej tradycji, najczęściej zaczynają się one o północy lub o godz. 2.00 nad ranem; w tym roku odbywają się z zachowaniem zasad związanych z pandemią.

Nie ma dokładnych danych co do liczby prawosławnych w kraju. Hierarchowie polskiej Cerkwi szacują, że wiernych jest 450-500 tys. W ostatnim spisie powszechnym, które to dane uznawane są jednak przez duchownych za niemiarodajne, przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało 156 tys. osób.

Według danych GUS, grekokatolików jest w Polsce ok. 33 tys. Mieszkają m.in. w województwach: podkarpackim, małopolskim, warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim, lubuskim i dolnośląskim. W latach 40. ubiegłego wieku Kościół greckokatolicki został zdelegalizowany przez władze komunistyczne; reaktywowano go na początku lat 90.

Staroobrzędowcy, którzy również według kalendarza juliańskiego świętują Boże Narodzenie, to jedna z najmniejszych w kraju grup religijnych. Ocenia się, że jest ich 1-2 tys. Mieszkają głównie na Suwalszczyźnie.

PAP

Wiadomości

TVP Info do likwidacji! Berkowicz: jakim prawem nadal ściągacie haracz z Polaków na ten chłam, którego nikt nie ogląda?!

Rodzina Golec ma powody do dumy. Córka jednego z braci właśnie skończyła studia

Przewodniczący KRRiT alarmuje: państwo prawa jest zagrożone

Matka doprowadzona w kajdankach zespolonych na pogrzeb dziecka. Służba Więzienna mówi o "nieprawidłowościach"

Trump z jasnym przesłaniem: „Nie zrzucajcie bomb”

Maciej Zakościelny świętuje Dzień Ojca z synami. Pokazał wyjątkowe kadry z Borysem i Aleksem

Kamiński o działaniach prokuratury Bondara: „Traktuję to jako represję”

Szef NATO ostrzega: Rosja odbudowuje się z prędkością, która jest naprawdę oszałamiająca i przerażająca

Bodnar i Giertych walczą o przetrwanie! Przekroczyli czerwoną linię?

Hołownia burzy marzenia Giertycha: „To jest bardzo kreatywny umysł”

Donald Tusk: ceny energii będą zamrożone do końca roku dla odbiorców indywidualnych

Poseł Konfederacji o deklaracjach prezydenta elekta w Radio Republika

Straż Graniczna wozi migrantów do Caritasu i zakonnic! W ośrodkach nie ma dla nich miejsc

Zandberg ostro krytykuje podważanie wyborów prezydenckich przez Giertycha i jego kompanię. Mówi o "szurskich teoriach"

Izrael i Iran zatrzymują ogień! Czy to koniec eskalacji?

Najnowsze

TVP Info do likwidacji! Berkowicz: jakim prawem nadal ściągacie haracz z Polaków na ten chłam, którego nikt nie ogląda?!

Trump z jasnym przesłaniem: „Nie zrzucajcie bomb”

Maciej Zakościelny świętuje Dzień Ojca z synami. Pokazał wyjątkowe kadry z Borysem i Aleksem

Kamiński o działaniach prokuratury Bondara: „Traktuję to jako represję”

Szef NATO ostrzega: Rosja odbudowuje się z prędkością, która jest naprawdę oszałamiająca i przerażająca

Rodzina Golec ma powody do dumy. Córka jednego z braci właśnie skończyła studia

Przewodniczący KRRiT alarmuje: państwo prawa jest zagrożone

Matka doprowadzona w kajdankach zespolonych na pogrzeb dziecka. Służba Więzienna mówi o "nieprawidłowościach"