Święto Chrztu Pańskiego wprowadził papież Piusa XII dekretem Świętej Kongregacji Obrzędów z 23 marca 1955 r. pod nazwą "wspomnienie Chrztu Pana Jezusa". Początkowo obchodzone było 13 stycznia – w miejsce dawnej oktawy Epifanii. Posoborowa reforma kalendarza liturgicznego w 1969 r. przeniosła je na niedzielę po uroczystości Objawienia Pańskiego i zmieniła nazwę na święto Chrztu Pańskiego.

Kościół katolicki wspomina tego dnia wydarzenie, kiedy Chrystus jako dorosły mężczyzna (30 lat według zwyczaju żydowskiego)przyszedł nad brzeg Jordanu, aby przyjąć z rąk Jana Chrzciciela chrzest. Opis chrztu Jezusa jest u trzech Ewangelistów. Najszczegółowiej ujął je św. Mateusz. Czytamy u niego, że "gdy Jezus został ochrzczony otworzyły Mu się niebiosa i ujrzał Ducha Bożego zstępującego jak gołębicę i przychodzącego na Niego. A głos z nieba mówił: +Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie+".

"W tym wydarzeniu sam Bóg objawia się niejako w swej tajemnicy trynitarnej: Ojciec — początek i źródło życia i świętości; Syn, który przyszedł na świat, aby uwolnić go od grzechu i śmierci; Duch Święty, który swoją mocą podtrzymuje dzieło odkupienia" – powiedział papież Jan Paweł II 10 stycznia 1999 r. w czasie audiencji na placu Świętego Piotra.

Chrzest w Kościele jest jednym z siedmiu sakramentów, które Chrystus zostawił w celu przymnożenia łask wierzącym w Niego. Poprzez ten sakrament człowiek staje się synem Bożym i włączany jest do wspólnoty Kościoła.

"Od tego momentu celem jego egzystencji jest osiągnięcie w sposób wolny i świadomy tego, co od początku otrzymał w darze. (...) Chrześcijanin, zrodzony w chrzcie do nowego życia, rozpoczyna swoją drogę dojrzewania w wierze, dzięki której będzie świadomie wzywał Boga jako +Abbę — Ojca+, zwracał się do Niego z wdzięcznością i żył radością, że jest Jego synem" – wyjaśnił papież Benedykt XVI 10 stycznia 2010 r.

Zwrócił uwagę, że chrzest jest także podstawą tworzenia wspólnoty. "W innych widzimy braci i siostry dzięki pokornej, lecz głębokiej świadomości, że jesteśmy dziećmi jednego Ojca Niebieskiego" – powiedział papież Benedykt XVI.

Obrzęd chrztu w Kościele katolickim polega na zanurzeniu kandydata w wodzie lub polaniu nią jego głowy z równoczesnym wezwaniem Trójcy Świętej, czyli znaczy Ojca, Syna i Ducha Świętego.

Zgodnie z nauką Kościoła katolickiego ten sakrament odpuszcza grzech pierworodny i wszystkie grzechy osobiste, "rodząc człowieka do nowego życia, przez które staje się przybranym synem Ojca, członkiem Chrystusa, świątynią Ducha Świętego". "Przez fakt przyjęcia tego sakramentu ochrzczony jest włączony w Kościół – Ciało Chrystusa, i staje się uczestnikiem kapłaństwa Chrystusa" – wskazuje Katechizm Kościoła Katolickiego (KKK).

"Chrzest wyciska w duszy niezatarte duchowe znamię, +charakter+, który konsekruje ochrzczonego do uczestniczenia w chrześcijańskim kulcie religijnym" – czytamy w Katechizmie. W związku z tym, nie może być on powtórzony.

Sakrament chrztu uznało wzajemnie siedem Kościołów w Polsce. Wspólną deklarację w tej sprawie podpisały one w Warszawie 23 stycznia 2001 r. Sygnatariuszami dokumentu było sześć Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej: Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Ewangelicko-Metodystyczny, Kościół Ewangelicko-Reformowany, Kościół Polskokatolicki, Kościół Starokatolicki Mariawitów, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, a także niezrzeszony w Radzie Kościół katolicki (obrządku łacińskiego, czyli rzymskokatolicki, i ukraińsko-bizantyjskiego, czyli greckokatolicki),

W deklaracji zaznaczono, że chrzest jednoczy "ochrzczonego z Chrystusem", jak też "chrześcijan między sobą". "Wprowadza do Kościoła i stanowi początek życia w Chrystusie, którego celem jest +uwielbianie chwały+" – czytamy w dokumencie.

Dokumentu nie podpisał tylko jeden członek PRE, Kościół Chrześcijan Baptystów, bo nie uznaje on chrztu osób nieświadomych (np. niemowląt). Chrzest tylko osób dorosłych uznają także inne wspólnoty, m.in. Kościół Zielonoświątkowy (i inne należące do Aliansu Ewangelicznego w Polsce) i Kościół Adwentystów Dnia Siódmego. Nie należą one jednak do Polskiej Rady Ekumenicznej.

W Kościele katolickim chrzest przeważnie udzielany jest dzieciom, ponieważ "jest łaską i darem Bożym, które nie zakładają ludzkich zasług".

W razie konieczności każda osoba ochrzczona może udzielić chrztu świętego "z wody", pod warunkiem że ma intencję uczynienia tego, co czyni Kościół. W tym celu należy polać wodą głowę kandydata, mówiąc: "Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego".

Święto Chrztu Pańskiego zamyka w Kościele katolickim liturgiczny okres Bożego Narodzenia.

W Polsce jednak, zgodnie z dawnym zwyczajem, zachowuje się szopki w świątyniach i śpiewa kolędy do obchodzonego 2 lutego święta Ofiarowania Pańskiego.

Kościół katolicki obchodzi dzisiaj święto Chrztu Pańskiego#PAPInformacje https://t.co/6rmpyIbb3q

— PAP (@PAPinformacje) January 7, 2024