List jest reakcją na wypowiedz szefa FBI Jamesa Comeya, w której obciążył Polaków współodpowiedzialnością za Holocaust. Comey dwukrotnie odnosił się do tych słów wyrażając żal, jednak wciąż nie padło najważniejsze słowo: przepraszam.

Twórcy filmu o Janie Karskim zachęcają szefa FBI do zorganizowania pracownikom tej służby seansu filmu „Karski i władcy ludzkości”, aby dowiedzieli się jaka była rola Polaków w ratowaniu Żydów i co zrobił Zachód, kiedy dowiedział się o strasznych zbrodniach popełnianych na tym narodzie.

Poniżej prezentujemy pełną treść listu:

Szanowny Pan
James B. Comey
Dyrektor FBI

Warszawa, 24 kwietnia 2015 r.

Szanowny Panie,

Jako twórcy polsko-amerykańskiego filmu dokumentalnego „Karski i władcy ludzkości” przekazujemy Panu - za pośrednictwem Ambasady USA - kopię filmu, który dziś, w 101. rocznicę urodzin Jana Karskiego, wchodzi na ekrany polskich kin. [ZWIASTUN https://youtu.be/R2irw3re_LY]

Z tego filmu dowie się Pan, co w sprawie mordowania przez Niemców milionów polskich Żydów w czasie II wojny światowej zrobiło Polskie Państwo Podziemne. Polski rząd nie podjął kolaboracji z Niemcami, co było jednym z niewielu wyjątków w okupowanej Europie.

Historia Jana Karskiego opowie Panu, co robili Polacy, by pomóc swoim sąsiadom Żydom. Karski został wyznaczony przez Polskie Podziemne Państwo, by przekraść się przez okupowaną Europę i przekazać na Zachód pierwszą informację o planowej zagładzie Żydów, dokonywanej przez Niemców.  Z narażeniem życia z własnej woli dwukrotnie wszedł do getta w Warszawie, a potem do obozu koncentracyjnego w Izbicy Lubelskiej, by zobaczyć nazistowskie zbrodnie na własne oczy i dać światu świadectwo Zagłady.

Karski wykonał zadanie i opowiedział o tym wszystkim przywódcom wolnego świata, w tym przede wszystkim prezydentowi USA Franklinowi Delano Rooseveltowi, błagając ich o pomoc dla polskich Żydów. Z naszego filmu, z ust Karskiego dowie się Pan, co zrobili wtedy przywódcy. Niewiele.

Jan Karski po wojnie został uznanym Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata, jednym z 6 532 Polaków odznaczonym przez państwo Izrael za ratowanie Żydów z rąk hitlerowskich oprawców. Polacy stanowią 26% wszystkich odznaczonych, będąc najliczniejszą narodową grupą w tym wspaniałym gronie. Prezydent Barack Obama w 2012 roku pośmiertnie uhonorował Karskiego Medalem Wolności. Jest bohaterem trzech narodów: Polski, Izraela i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.

W Polsce pod okupacją niemiecką za pomoc Żydom groziła kara śmierci. W innych krajach okupowanej Europy hitlerowskie prawo nie było aż tak surowe. Mimo to zarówno organizacje związane z władzami Podziemnego Państwa, jak i wielu zwykłych Polaków czynnie angażowało się w działania służące ocaleniu i przetrwaniu Żydów.

Nie wszyscy Polacy w tych strasznych czasach umieli pokonać strach, nie wszyscy zasłużyli na miano Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. Niektórzy z nich nie zdali egzaminu odwagi, współczucia i ludzkiej przyzwoitości. Tego nie należy ani usprawiedliwiać - ani uogólniać. Nie pozwala to nikomu nazywać Polaków wspólnikami Hitlera.

O polskiej historii szczerze - czasem do bólu - mówią  polscy historycy, wydane w Polsce książki, przedstawienia teatralne, polskie filmy, w tym i te, które zrobili niżej podpisani. Polska radzi sobie ze swoją niełatwą historią jak wolny i demokratyczny kraj powinien.

Doceniamy i popieramy Pańską intencję dokształcania obywateli na przykładzie tej straszliwej tragedii i zbrodni, jaką jest Holocaust. W związku z tym proponujemy, by zechciał Pan zorganizować dla wszystkich pracowników FBI projekcję filmu KARSKI I WŁADCY LUDZKOŚCI. Mamy nadzieję, że znajdzie Pan czas, by zobaczyć nasz film. Karski był u Roosevelta. Teraz jest u Pana.

Z poważaniem,

Sławomir Grunberg, reżyser, producent –Dziedzictwo Jedwabnego, Wyrzutki         

Dariusz Jabłoński, producent, reżyser – Fotoamator, Pokłosie