Po inwazji Rosji na Ukrainę światowa sytuacja geopolityczna uległa zmianie. Od półtora roku Polska jest państwem, przy którego granicy toczy się otwarty konflikt o charakterze militarnym. W związku z powyższym zainteresowanie służbą w Wojskach Obrony Terytorialnej znacznie się zwiększyło. Formacja sukcesywnie dostosowuje proces szkolenia do potrzeb współczesnego pola walki. Terytorialsi intensywnie się szkolą i rozwijają posiadane kompetencje. Dbają również o bezpieczeństwo swoich „małych Ojczyzn” i całego państwa.

- Żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej wspierają służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo granicy już od ponad 700 dni. Główny ciężar odpowiedzialności wzięły na siebie 1 Podlaska Brygada OT oraz 2 Lubelska Brygada OT, których Stałe Rejony Odpowiedzialności (obszar, w których działają) graniczą z terytorium Białorusi. Należy podkreślić, że ponad połowa żołnierzy WOT służyła na granicy polsko-białoruskiej, wspierając Straż Graniczną, Policję, wojska operacyjne, ale także lokalną społeczność, tym samym realizując zadania doktrynalne WOT i potwierdzając skuteczność przyjętych rozwiązań - mówi Dowódca Terytorialsów, gen. bryg. Maciej Klisz.

Jak przypomina ge. Klisz, zgodnie z decyzją Ministra Obrony Narodowej w dniu 3 września 2021 roku Terytorialsi weszli do działań na terenie wówczas objętym stanem wyjątkowym. Od tego czasu, nieprzerwanie, zaangażowani są w ochronę polskiej granicy państwowej. Celem rozpoczętej wtedy operacji pk. „Silne Wsparcie” było wzmocnienie odporności mieszkańców regionu przygranicznego na zagrożenia o charakterze hybrydowym. W działania od początku zaangażowani są żołnierze 1 Podlaskiej Brygady OT oraz 2 Lubelskiej Brygady OT. Z biegiem czasu, wraz ze wzrostem liczby nielegalnych przekroczeń granicy, w działania wspierające zaangażowani zostali również żołnierze pozostałych brygad OT. Każdej doby, w systemie zmianowym, żołnierze WOT wspólnie z funkcjonariuszami Straży Granicznej prowadzą patrole piesze i kołowe. Wykorzystują do obserwacji sprzęt optoelektroniczny, w tym noktowizory oraz termowizję. Po zmierzchu, na wybranych odcinkach granicy, pracują maszty oświetleniowe obsługiwane przez Terytorialsów. Ponadto, ze względu na specyfikę strefy przygranicznej na Lubelszczyźnie, żołnierze prowadzą dodatkowo patrole konne oraz patrole wodne na rzece Bug. Do obserwacji w dzień i w nocy używane są również Bezzałogowe Statki Powietrzne Fly Eye. Obecnie Terytorialsi zaangażowani są w ochronę całej polskiej, wschodniej granicy. Stale w terenie przygranicznym przebywa blisko 1000 żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej, którzy są w pełnej gotowości do natychmiastowego działania.

Ponadto od 2023 roku w pasie przygranicznym odbywają się planowe szkolenia zintegrowane i rotacyjne Terytorialsów. Ich głównym celem, jest szkolenie żołnierzy oraz rozwijanie ich umiejętności w działaniu. Dzięki tak zorganizowanym szkoleniom żołnierze mają okazję poznawać specyfikę działań w rejonie przygranicznym.

Żołnierze 1 Podlaskiej Brygady OT i 2 Lubelskiej Brygady OT zaangażowani są również w operację pk. „Bezpieczne Podlasie”. Operacja ta jest demonstracją gotowości Sił Zbrojnych RP oraz zdolności do natychmiastowej odpowiedzi na próby destabilizacji sytuacji na granicy RP oraz potencjalne zagrożenia. Żołnierze WOT wspierają i zabezpieczają działania 12 Brygady Zmechanizowanej i 17 Wielkopolskiej Brygady Zmechanizowanej. Ponadto zadaniem żołnierzy 1 Podlaskiej Brygady Obrony Terytorialnej, wykorzystujących znajomość własnego terenu, jest przyjęcie patroli złożonych m.in. z Kołowych Transporterów Opancerzonych ROSOMAK. Poza realizacją zadań taktycznych żołnierze odwiedzają także miejscowości leżące na trasach patroli, spotykając się z ich mieszkańcami informują o bieżącej sytuacji.

Ważnym elementem budowania zdolności operacyjnych i wzmacniania bezpieczeństwa Państwa jest również rozwój Komponentu Obrony Pogranicza. 24 września 2022 roku w Kolnie, Minister Obrony Narodowej Pan Mariusz Błaszczak zatwierdził koncepcje utworzenia w ramach Wojsk Obrony Terytorialnej – Komponentu Obrony Pogranicza. W myśl koncepcji utworzone zostały 19 Nadbużańska Brygada OT, 20 Przemyska Brygady OT oraz po dwa bataliony z 1 Podlaskiej Brygady OT i 4 Warmińsko-Mazurskiej Brygady OT. Głównymi zadaniami utworzonych jednostek będzie przede wszystkim współpraca i wsparcie lokalnych Straży Granicznej w zapewnieniu bezpieczeństwa wschodniej granicy państwa.

Celem wszystkich wysiłków podejmowanych w przeciągu ostatnich dwóch jest utrzymanie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, stałe monitorowanie potencjalnych zagrożeń i budowanie systemu szybkiego reagowania na wszelkie incydenty. Terytorialsi od lat, z dumą bronią swoich „małych Ojczyzn”. Są oni także niezawodni podczas realizowania działań o charakterze lokalnym.