"Dla mnie to był zawsze Andrzej Kononienko"

- Jak to jest możliwe, że człowiek, który w 2003 r. był podejrzewany o szpiegostwo, funkcjonuje w dalszym ciągu w naszym kraju, ma spółkę zarejestrowaną w Warszawie i przez nikogo nieniepokojony pali cygaro w jednym z warszawskich hoteli? Chodzi o Andrzeja Personę, którego podczas tajnego posiedzenia sejmowego szef ABW wskazał jako osobę podejrzewaną o szpiegostwo na rzecz Rosji - zastanawiał się Piotr Nisztor. 

- Dla mnie to jest zawsze Andrzej Kononienko, Persona jest nazwiskiem jego żony. To był modus operandi niektórych KSP-owców, czyli tych którzy występowali o kartę stałego pobytu, zwłaszcza z początku lat 90. Personą zajmowałem się do końca roku 1997 – powiedział płk Wroński. - Gdy pojawiłem się w kontrwywiadzie, siadłem sam w zespole, który miał się zajmować tzw. nieortodoksyjnymi miejscami przykrycia, czyli działalnością wywiadowczą krajów postradzieckich z pozycji pozaplacówkowej – nielegałowie, miejsca przykrycia itp. Musiałem stworzyć pewien model i akurat Kononienko do niego pasował – nie ukrywał, że miał do czynienia z KGB, opowiadał różne rzeczy o pobycie w Afganistanie, mocno interesował się polskimi resortami siłowymi, wchodził w różne środowiska – dodał.

- Na ogół było tak, że Rosjanie przyjeżdżali tutaj, brali sobie żonę, przyjmowali jej nazwisko, rozwodzili się, potem brali drugą żonę, przyjmowali jej nazwisko i gubili rosyjski ślad, przesuwając się bardziej na Zachód. Persona na Zachód się nie przesuwał. Przyjechał z żoną teoretycznie z Ukrainy. On funkcjonuje jako obywatel Ukrainy, ale nigdy z jego ust nie słyszałem ukraińskiego, tylko rosyjski. Poznałem go dość dobrze, miał bardzo ciekawe kontakty – w resortach siłowych w Moskwie i w Ukrainie – stwierdził były oficer służb specjalnych.

"Najpierw były kasyna, spa, salony masażu" 

- Persona starał się dotrzeć do decydentów związanych z obronnością. Jak wyglądało jego wejście w świat polskiej polityki? - pytał Piotr Nisztor.

- Najpierw były to kasyna. Kasyna były zdominowane wówczas przez zweryfikowanych negatywnie funkcjonariuszy „trójki”, „czwórki”. Były też różnego rodzaju SPA, salony masażu – masowo chodzili tam Rosjanie, ale chodził też Persona. Persona w pewnym momencie przez telefon zaczął mówić o planowanych przez nas krokach. Wtedy wiedziałem, że jest przez kogoś dobrze informowany. Wiedział bardzo szybko o paru podstawionych mu osobach. Przestał się nagle kryć z kontaktami w ambasadzie rosyjskiej, z kontaktami w Moskwie, Kijowie. Zaczęły coraz częściej padać słowa o remoncie broni postradzieckiej w polskiej armii i było widać, że wie, że go kontrolujemy i były to informacje wyraźnie dla nas. Wręcz proponował spotkanie, więc zaprosiłem go. Podczas spotkania nie chciał rozmawiać na żaden temat i wyskoczył z propozycją, że „oni”, czyli duże państwowe siły w Rosji, mogą remontować po korzystnych cenach polskie uzbrojenie – mówił płk Piotr Wroński. - Na moje pytania odpowiadał jakby wyuczoną legendą, więc podziękowałem mu i sporządziłem obszerny raport, że sami jako UOP nie poradzimy sobie z tą sprawą, więc albo zawiadamiamy służby wojskowe, albo trzeba doprowadzić do sytuacji, by Personę wyrzucić z kraju. Opracowałem na ten plan, jak to zrobić – dodał.

- Po tym wszystkim odebrano mi sprawę. Ówczesny dyrektor powiedział mi, że jest komórka 2A, bo to są sprawy gospodarcze, a nie czysto kontrwywiadowcze i sprawę mam oddać. Notabene mój kolega, który przyszedł wprost z opozycji, usiłował tę sprawę w 2002 r. wszcząć na nowo. Okazało się, że po przekazaniu ostatnim dokumentem był mój raport. Nikt nic nie zrobił, a mojego kolegę odsunięto całkowicie na boczny tor w 2002 czy 2003 r. - powiedział Wroński.

Kim był Czelski? 

- Dla mnie jest paranoją, że taka osoba jak Persona-Kononienko staje się bohaterem jakiejś debaty sejmowej. To jest nikt. Dziwi mnie, jak państwo nie może sobie z nim poradzić – zastanawiał się były oficer kontrwywiadu. - Ten człowiek służy infrastrukturze i pośrednictwu, to nie on podejmuje decyzje. To jest jeden z elementów rosyjskiej infrastruktury wywiadowczej i cały czas twierdziłem, że prawdziwa rezydentura i siły sprawcze nie są w ambasadzie, tylko poza nią – dodał Wroński.

- Persona zajmował się wszystkim – nie tylko bronią, ale też materiałami strategicznymi. Chciał dojść do Petrochemii, ale coś musiało wydarzyć się w Rosji, że zdecydowano się go odsunąć od tych spraw. W 1995 r. pojechał on do Londynu – poinformowaliśmy o tym służby brytyjskie - i tam spotkał się z Czelskim, czyli z Romanem Abramowiczem. Gdy wrócił, był nastawiony inaczej, zaczęły się konkretne rozmowy na temat strategicznych surowców, broni. Wrócił „nabuzowany”, potrafił 12 godzin spędzać przy telefonie i w kółko Kijów-Moskwa – podkreślił płk Piotr Wroński.