Błędy w przeprowadzeniu inicjatywy "Świecka szkoła" powinny skutkować odmową nadania biegu projektowi ustawy przez Marszałka Sejmu Małgorzatę Kidawę-Błońską. O sprawie informuje Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris.
Inicjatywa „Świecka szkoła” (Komitet Inicjatywy Ustawodawczej ustawy o zmianie ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty) powiadomiła 29 września o zebraniu wymaganej liczby 100.000 podpisów pod inicjatywą ustawodawczą na rzecz niefinansowania lekcji katechezy w szkole ze środków publicznych. Wedle zapowiedzi pełnomocnika Komitetu, 5 października projekt ustawy wpłynie do Marszałka Sejmu Małgorzaty Kidawy-Błońskiej.
Zgłoszone dotychczas w przestrzeni publicznej zastrzeżenia dotyczące działalności Komitetu inicjatywy „Świecka szkoła” mają istotną wagę, dotyczą bowiem nieprawidłowości, które doprowadziły do naruszenia określonego ustawowo trzymiesięcznego terminu zbierania podpisów pod inicjatywami obywatelskimi.
Art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli (Dz.U. 1999, nr 62, poz. 688 ze zm.) stanowi, że komitet inicjatywy ustawodawczej zawiadamia Marszałka Sejmu o utworzeniu komitetu po zebraniu 1000 podpisów. W myśl art. 6 ust. 1 zd. 2 ustawy, właśnie te podpisy (1.000) stanowią część wymaganej liczby 100.000 podpisów osób popierających projekt.
Zbieranie dalszych podpisów, podobnie jak kampania promocyjna na rzecz inicjatywy, mogą rozpocząć się dopiero po doręczeniu komitetowi postanowienia Marszałka Sejmu o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu (art. 8 ust. 1 ustawy).
Z medialnych wypowiedzi pełnomocnika komitetu inicjatywy ustawodawczej wynika, że do dnia otrzymania postanowienia Marszałka Sejmu, zatem przed ustawowym terminem rozpoczęcia zbierania podpisów, Inicjatywa „Świecka szkoła” zgromadziła ich nawet 20.000. Zarówno kampania promocyjna jak i zbieranie podpisów trwały nieustannie od marca 2015 roku, o czym świadczą wpisy na stronie Inicjatywy w serwisie Facebook. Z późniejszych wypowiedzi pełnomocnika komitetu oraz wpisów na stronie Inicjatywy w serwisie Facebook wynika, że wszystkie podpisy zebranie przed ustawowym terminem zostały - z naruszeniem art. 6 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy - włączone do puli 100.000 podpisów wymaganych dla złożenia projektu w Sejmie.
Wątpliwości wymagające wyjaśnienia budzi także finansowanie Inicjatywy „Świecka szkoła”, której strona internetowa umieszczona została w domenie internetowej czasopisma Liberte! (liberte.pl). Liberte! informuje, że jego partnerami są polskie państwowe jednostki organizacyjne dysponujące środkami budżetu państwa (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowe Centrum Kultury) oraz podmiot nie mający siedziby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej (Friedrich Neumann Stiftung fur die Freihait).
Tymczasem, w myśl art. 16 ust. 1 i ust. 2 w zw. z ust. 3 ustawy z dnia 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli (Dz.U. 1999, nr 62, poz. 688 ze zm.) komitet inicjatywy ustawodawczej nie może otrzymywać środków finansowych, ani wartości niepieniężnych (takich jak nieodpłatne udostępnienie miejsca w domenie internetowej) pochodzących z budżetu państwa, od państwowych jednostek organizacyjnych, przedsiębiorców państwowych oraz osób prawnych i innych podmiotów nie mających siedziby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Oczywistym celem ustawowych ograniczeń jest uniemożliwienie wywierania wpływu na krajowy proces legislacyjny inicjatywy obywatelskiej przez podmioty zagraniczne, jak również zablokowanie możliwości wykorzystania inicjatywy obywatelskiej jako narzędzia krajowej władzy wykonawczej, która mogłaby w ten sposób realizować swą nieformalną politykę legislacyjną.
Udzielenie przez Liberte! prawa do korzystania z domeny liberte.pl na rzecz Komitetu inicjatywy „Świecka szkoła” może zatem stanowić w istocie obejście przepisów cytowanej ustawy i celu omówionych ograniczeń w finansowaniu komitetów, poprzez przekazanie Komitetowi wartości niematerialnych sfinansowanych ze środków budżetowych oraz pochodzących od podmiotu zagranicznego.
Powyższe zastrzeżenia, ze szczególnym uwzględnieniem zebrania nawet 20.000 podpisów przed ustawowym terminem rozpoczęcia kampanii Inicjatywy „Świecka szkoła”, rodzą uzasadnione wątpliwości co do prawidłowości złożenia pod projektem ustawy wymaganej liczby podpisów obywateli. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli, Marszałek Sejmu zwraca się w takiej sytuacji do Państwowej Komisji Wyborczej o stwierdzenie, czy złożono wymaganą liczbę podpisów. W konsekwencji, jeżeli wskutek zmieszania podpisów złożonych przed ustawowym terminem oraz po nim, nie jest możliwe ustalenie liczby podpisów złożonych w prawidłowym okresie, Marszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska winna odmówić nadania biegu projektowi ustawy.
