Projekt nowelizacji zakłada wprowadzenie zasadniczego zakazu tworzenia nowych placówek opiekuńczo-wychowawczych typu socjalizacyjnego, interwencyjnego oraz specjalistyczno-terapeutycznego, a także regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych i interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych. Pozostawiono możliwość przekształcenia tych placówek w ramach nie zwiększania liczby miejsc w instytucjonalnych formach w danym powiecie lub odpowiednio w województwie.

Wiceminister rodziny i polityki społecznej Barbara Socha zaznaczyła, że nowelizacja ustawy ma na celu m.in. przyspieszenie procesu deinstytucjonalizacji, czyli odejścia od umieszczania dzieci w domach dziecka na rzecz pieczy zastępczej. – Chcemy ten proces przyspieszyć, dlatego proponujemy większe bariery w tworzeniu nowych domów dziecka, wprowadzamy zakaz tworzenia nowych - podkreśliła.

Socha zaznaczyła, że nie spodziewa się „zawirowań parlamentarnych”, gdyż w jej opinii projekt ten jest pozytywnie oceniany przez wszystkie siły polityczne w parlamencie oraz stronę społeczną. – Nowelizacja ma stworzyć dzieciom warunki zbliżone do tych w rodzinach naturalnych - dodała.

W projekcie nowelizacji ustawy zaproponowano także wprowadzenie systemu teleinformatycznego obejmującego wykaz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej oraz osób, które osiągnęły pełnoletność, przebywając w pieczy zastępczej. Rejestr ten będzie zawierał również m.in. wykaz osób posiadających negatywną oraz pozytywną wstępną kwalifikację do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wykaz kandydatów zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wykaz rodzin zastępczych, wykaz rodzinnych domów dziecka.

– To będzie narzędzie dla sądów rodzinnych, które pozwoli się łatwo zorientować, jakie są miejsca w pobliżu danego powiatu, jeśli w danym powiecie nie będzie miejsc w pieczy zastępczej - podkreśliła.

Wiceszefowa resortu rodziny i polityki społecznej dodała, że derejonizacji ma sprzyjać także rozwiązanie, według którego starostowie nie będą mieli prawa odmówić przyjmowania dzieci z innego powiatu. Wyjątkiem jest sytuacja, w której liczba dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej spoza powiatu przekroczyła 25 proc.

– Chodzi o zapobieżenie sytuacji wykorzystywania przez inne samorządy tego, że dany samorząd świetnie współpracuje z rodzinami zastępczymi i pozyskuje nowe, a inne, które tego nie robią, przychodzą na gotowe – wyjaśniła.

W nowelizacji ustawy zawarto także zgłaszaną w trakcie konsultacji społecznych kwestię możliwości powrotu do dotychczasowej rodziny zastępczej, rodzinnego domu dziecka, placówki opiekuńczo wychowawczej albo regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej osoby, która opuściła już te formy pieczy i rozpoczęła proces usamodzielniania, jednak z różnych powodów chciałaby tam wrócić. – Dajemy możliwość jednokrotnego powrotu do rodziny zastępczej czy placówki – zaznaczyła wiceminister.