Rok szkolny 2018/2019 był drugim, w którym w szkołach i placówkach obowiązywała zmiana strukturalna i programowa.W mijającym roku szkolnym mieliśmy większą liczbę nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych, a także więcej etatów. Było też więcej przedszkoli i przedszkolaków. Zgodnie z naszymi przewidywaniami wzrosła liczba etatów i zatrudnionych nauczycieli. 

Po raz pierwszy absolwenci ośmioletniej szkoły podstawowej obowiązkowo przystąpili do egzaminu ósmoklasisty. Wyniki są jednym z kryteriów rekrutacji do szkoły ponadpodstawowej. Ten rok szkolny był ostatnim, w którym przeprowadzony został egzamin gimnazjalny. Od 1 września 2019 r. w systemie będą funkcjonować tylko ośmioletnie szkoły podstawowe. 

Przygotowany został pakiet przepisów prawnych, dzięki którym będzie możliwe organizowanie szkolnictwa zawodowego, by było ono dostosowane do realiów rynku pracy. 

Wspieraliśmy samorządy, przekazując środki na dostosowanie szkół do nowego systemu. Samorządy otrzymałyśrodki na doposażenie świetlic w sprzęt szkolny i pomoce dydaktyczne, a także pomieszczeń do nauki, remonty sanitariatów, zakup ławek, krzeseł oraz wyposażenie nowych szkół, usuwanie skutków zdarzeń losowych i dodatkowe zadania szkolne.

Dbamy o dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Pracujemy nad jakością edukacji włączającej. Wzmacniamy pomoc psychologiczno-pedagogiczną w szkołach.

Stopniowo podwyższamy wynagrodzenia nauczycieli. Obecnie procedowana jest w parlamencie ustawa, która pozwoli już od września wypłacić kolejną transzę podwyżki. 

Realizujemy rządowe programy, m.in.: „Posiłek w domu i w szkole”, program pomocy dzieciom z terenów dotkniętych żywiołami, program „Aktywna Tablica”, „Wyprawka szkolna” czy „Dobry Start”. 

Wprowadzamy nowe technologie do szkół. Wyposażamy szkoły w sprzęt multimedialny, tworzymy e-zasoby i e-materiały edukacyjne. Szkolimy nauczycieli,      jak wykorzystywać w pracy z uczniem technologie informacyjno-komunikacyjne.

Reagujemy na postulaty uczniów, rodziców, środowisk oświatowych. Dyskutujemy o edukacji w ramach „Okrągłego stołu” edukacyjnegozainicjowanego przez Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego. Już czterokrotnie spotkaliśmy się w gronie ekspertów, aby rozmawiać na temat kolejnych zmian w edukacji. Dyskusje były prowadzone w ramach sesji plenarnych oraz stolików tematycznych: „Nauczyciel w systemie edukacji”, „Jakość edukacji”, „Nowoczesna szkoła”, „Uczeń w systemie edukacji” oraz „Rodzic w systemie edukacji”. Kolejna tura „Okrągłego stołu” edukacyjnego jest planowana po wakacjach. 

Najważniejsze zmiany w edukacji w roku szkolnym 2018/2019

Szkolnictwo zawodowe

W listopadzie 2018 r. została przyjęta ustawa, której przepisy pozwolą na odbudowę prestiżu kształcenia zawodowego. Poprawi się jakość i efektywność kształcenia w szkołach i placówkach. Zdecydowana większość rozwiązań to konkretne instrumenty, które posłużą powiązaniu edukacji z rynkiem pracy. Przyczynią się one przede wszystkim do rozwoju szkolnictwa odpowiadającego potrzebom poszczególnych branż. Firmy, stowarzyszenia, przedsiębiorstwa będą miały większy wpływ na funkcjonowanie kształcenia zawodowego.

Przygotowaliśmy pakiet sześciu rozporządzeń związanych ze szkolnictwem zawodowym. Dotyczą one podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego, doradztwa zawodowego, ramowych statutów, celów i zadań kształcenia w zawodach, klasyfikacji zawodów, praktycznej nauki zawodu, kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych. Większość zmian wejdzie w życie 1 września 2019 r. 

Po raz pierwszy MEN przygotowało i ogłosiło obwieszczenie w sprawie prognozy zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i  wojewódzkim rynku pracy. Podobne obwieszczenia będą ukazywały się co roku. Minister edukacji będzie ustalał prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa zawodowego na rynku krajowym i wojewódzkim. 

Obowiązkowa współpraca szkół z pracodawcami. Przed rozpoczęciem kształcenia w danym zawodzie obie strony będą musiały zawrzeć ze sobą porozumienie lub umowę. 

Wprowadziliśmystaż uczniowskiu pracodawcy na podstawie umowy. Staż będzie wliczany do okresu zatrudnienia, a pracodawca wliczy świadczenia wypłacane uczniowi w koszty uzyskania przychodu.

Pracodawca otrzyma 10 tys. zł dofinansowania na kształcenie młodocianego pracownika. Firma może również odliczyć od dochodu darowiznyprzekazane na rzecz szkoły zawodowej. 

Obowiązkowe doradztwo zawodowe.Wprowadziliśmy obowiązkowe zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego. Zmieniliśmy finansowanie szkół. Subwencja jest uzależniona od kosztochłonności kształcenia w danym zawodzie. Więcej pieniędzy przeznaczonych będzie na zawody potrzebne na rynku pracy i tzw. zawody unikatowe – o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa narodowego.

Nowe technologie w szkołach

Z rządowego programu „Aktywna tablica” w roku szkolnym 2018/2019 skorzystało 3690 szkół. Otrzymały one finansowanie na łączną kwotę 51,2 mln zł. W ramach otrzymanych środków szkoły mogą kupić urządzenia multimedialne zastępujące tradycyjne tablice w klasach lekcyjnych, projektory, głośniki. Program jest zaplanowany na 3 lata (2017-2019), a na jego realizację z budżetu państwa przeznaczono 224 mln zł.

Bezpłatne e-zasoby edukacyjne i e-materiały

Na portalu edukacyjnym epodreczniki.pl można już korzystać z nieodpłatnych zasobów edukacyjnych. Platforma jest systematycznie rozbudowywana. Docelowo będą na niej publikowane e-zasoby do kształcenia ogólnego i zawodowego. Tworzone są funkcjonalności, dzięki którym nauczyciele, uczniowie mogą gromadzić własne materiały, modyfikować istniejące, tworzyć nowe interaktywne treści edukacyjne, a także dzielić się nimi, komentować i recenzować.

Dodatkowo opracowywane są e-materiały do edukacji artystycznej, a także te służące rozwijaniu kompetencji kluczowych i zainteresowań uczniów.

W 2018 r. powstało w sumie: 

• 3570 e-materiałów z historii sztuki, edukacji artystycznej (muzyki i plastyki), abstrakty lekcji w języku angielskim, audiobooki oraz cykle krótkich filmów edukacyjnych do wykorzystania na lekcji dla 10 przedmiotów (matematyka, informatyka, geografia, fizyka, chemia, biologia, przyroda, język polski, historia, wiedza o społeczeństwie);
• 150 e-zasobów do kształcenia zawodowego z zakresu podejmowania działalności gospodarczej oraz z języka obcego ukierunkowanego zawodowo.

Ponadtoogłosiliśmy konkurs na opracowanie 10 125 e-materiałów dydaktycznychw zakresie podstawowym i rozszerzonym dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum do: fizyki, chemii, biologii, geografii, języka polskiego, historii, filozofii, wiedzy o społeczeństwie, matematyki, informatyki. 

Planujemy przygotować multimedialne zasoby wspierające doradztwo dla wszystkich grup wiekowych (danych o zawodach i kwalifikacjach, filmów zawodoznawczych, statystyk dotyczących uczniów i absolwentów, narzędzi oraz materiałów wzbogacających warsztat pracy doradców zawodowych, zasobów możliwych do wykorzystania bezpośrednio przez uczniów, ich rodziców, a także innych dorosłych użytkowników systemu).

Powstanie również 800 e-zasobów do kształcenia zawodowego.

Budujemy kompetencje cyfrowe u nauczycieli 

Prawie 17 tys. nauczycieliw 2018 r. w ramach programu e-Twinning wzięło udział w seminariach kontaktowych, warsztatach szkoleniowych w regionach, warsztatach doskonalenia zawodowego i kursach on-linew zakresie nauczania programowania uczniów klas I-III szkół podstawowych.

Ponad 800 nauczycielizostało przeszkolonych z zakresu wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych i cyberbezpieczeństwa.

Aby wesprzeć nauczycieli, Ośrodek Rozwoju Edukacji przygotował publikację „Ramowy program szkoleń dla nauczycieli z zakresu nauki programowania na I i II etapie edukacyjnym w szkole podstawowej”, scenariusze zajęć z nauki programowania na I i II etapie edukacyjnym w szkole podstawowej, a także 30 scenariuszy zajęć.

W ramach Programu Polska Cyfrowa zostanie przeszkolonych 75 tys. nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących(w tym nauczycieli matematyki) z wykorzystywania i tworzenia własnych e-materiałów. Projekt o wartości 50 mln zł będzie trwał do 2023 r. 

Wzmocniliśmy innowacje w szkołach

W porozumieniu z Ministerstwem Przedsiębiorczości i Technologii pracujemy nad pilotażem dla szkół pn. „Szkoła dla innowatora”. Chcemy wypracować modelowe rozwiązania dotyczące programu kształcenia innowatora.

Rok szkolny 2018/2019 był drugim, w którym obowiązywały zmienione po reformie regulacje prawne dotyczące innowacji w szkole. Polegają one przede wszystkim na odformalizowaniu procedury zgłaszania innowacji. Organ prowadzący nie musi już zgłaszać innowacji do właściwego kuratorium oświaty. Innowacje są przygotowywane przez nauczycieli danej szkoły i po zatwierdzeniu przez dyrektora są włączane do szkolnego zestawu programów nauczania. Ich efektywność oraz celowość jest oceniana w procesie nadzoru pedagogicznego. Służy on również inspirowaniu nauczycieli do poprawy istniejących rozwiązań (lub wdrożenia nowych) w procesie kształcenia, przy zastosowaniu innowacyjnych działań programowych, organizacyjnych lub metodycznych. Ich głównym celem jest rozwijanie kompetencji uczniów. To proces realizowany na bieżąco na poziomie szkoły.

Dzięki tym rozwiązaniom prawnym dyrektorzy szkół mają jeszcze większą swobodę w doborze innowacyjnych metod oraz materiałów dydaktycznych w procesie kształcenia. Nauczyciele oraz dyrektorzy szkół mogą również urozmaicać proces dydaktyczny oraz kreować rzeczywistość szkolną, tak aby zainteresowała ona uczniów i zachęciła ich do nauki w sposób dostosowany do potrzeb oraz potencjału uczniów oraz środowiska, w którym żyją. 

Wdrażanie Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE)

Rok szkolny 2018/2019 to kolejny rok podłączania w szkołach szerokopasmowego internetu w ramach Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej. Szkół zgłoszonych do OSE jest 8,9 tys. W tym roku planowane jest podłączenie ok. 12 tys. szkół.

Przypomnijmy, że OSE to program publicznej sieci telekomunikacyjnej dającej szkołom dostęp do szybkiego, bezpłatnego i bezpiecznego internetu, zaprojektowany przez Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej.

Zgodnie z ustawą o OSE w 2020 r. wszystkie szkoły w Polsce będą mieć bezpłatny, szybki i bezpieczny internet, a uczniowie i nauczyciele zyskają możliwości korzystania w pełni z nowych form edukacji cyfrowej. 

Unowocześniamy oświatowe bazy danych. Mamy nowoczesny System Informacji Oświatowej. Od 1 marca br. funkcjonuje tylko jeden system, tzw. nowe SIO. Likwidujemy niepotrzebne programy informatyczne. Usprawniamy proces obsługi egzaminów. Budujemy Krajowy System Danych Oświatowych. Dzięki niemu wyeliminujemy wielokrotne wprowadzanie tożsamych danych w różnych systemach, np. przez dyrektorów szkół czy pracowników okręgowych komisji egzaminacyjnych.

Wsparcie dla samorządów 

Dodatkowe pieniądze z rezerwy 0,4%.Na doposażenie pracowni przedmiotowych w szkołach podstawowych w 2018 r. przekazaliśmy 1 556 samorządom w sumie 66,4 mln zł. Ok. 2 tys. szkół otrzymało środki na doposażenie pracowni biologicznych, fizycznych, chemicznych i geograficznych. W 2019 r. dofinansujemy kolejne samorządy. Samorządy otrzymały środki również na doposażenie szkół i placówek w zakresie pomieszczeń do nauki (w nowo wybudowanych budynkach) o nowe pomieszczenia do nauki, uzyskane w wyniku adaptacji innych pomieszczeń szkolnych. W 2018 r. przekazaliśmy 472 samorządom w sumie 20,8 mln zł dla 713 szkół i placówek.To kryterium również będzie kontynuowane w 2019 r. W 2019 r. mamy do przekazania samorządom w ramach rezerwy 0,4% ponad 183 mln zł.

Środki w subwencji oświatowej, które mogą zostać wykorzystane na działania dostosowawcze, tj. dokonanie niezbędnych zmian w zakresie dostosowania budynków i ich wyposażenia do potrzeb nowej struktury szkół, w tym również na koszty administracyjne, zostały zaplanowane (w skali kraju). Wynoszą one kolejno: 2018 r. – 148 mln zł, 2019 r. – 243 mln zł, 2020 r. – 243 mln zł.

Doposażamy, remontujemy stołówki i jadalnie szkolne

W 2019 r. przekazaliśmy 481 samorządom dla 720 szkół w sumie 40 mln złna doposażenie, remont szkolnej stołówki lub jadalni w ramach Programu Rządowego „Posiłek w szkole i w domu”. Działania zaplanowane są na 4 lata. W każdym roku do przekazania samorządom będzie po 40 mln zł. 

Fundusze europejskie dla oświaty

W roku szkolnym 2018/2019 MEN zakończyło realizację 27 projektów na łączną kwotę 122,7 mln zł. Podpisanych zostało 41 umów otwierających nowe projekty w łącznej kwocie 175,3 mln zł. Łącznie z projektami w toku w kończącym się roku szkolnym MEN realizowało 134 projekty o łącznej wartości 626,5 mln zł.

Przykłady projektów:

Została podpisana umowa na wdrożenie Krajowego Systemu Danych Oświatowych(KSDO), którego celem jest umożliwienie wymiany danych pomiędzy systemami wykorzystywanymi przez instytucje do realizacji zadań oświatowych. Wdrażane rozwiązanie informatyczne eliminuje konieczność wielokrotnego wprowadzania tożsamych danych w różnych systemach/bazach danych.

Podpisano także 8 nowych umów na realizację projektów dotyczących powstania szkół ćwiczeńmających na celu rozwijanie u uczniów kompetencji kluczowych i umiejętności uniwersalnych. 

Podpisano10 umówna realizacją projektów mających na celu stworzenie wysokiej jakości łącznie 10 125 e-materiałówdydaktycznych z różnych przedm