Funkcjonariusze Wydziału Postępowań Kontrolnych Delegatury Centralnego Biura Antykorupcyjnego w Lublinie od 30 października 2019 r. do 20 kwietnia 2020 r. prowadzili kontrolę w Parku Naukowo-Technologicznym Energii Sp. z o.o., której przedmiotem była prawidłowość uzyskania i wykorzystania dofinansowania pozyskanego ze środków Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020 w ramach projektu „Platformy startowe dla nowych pomysłów - Platforma Idealist".
W wyniku przeprowadzonego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) konkursu, którego celem był wybór projektów do dofinansowania w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020, (oś priorytetowa 1: przedsiębiorcza Polska Wschodnia, działanie 1.1 Platformy startowe dla nowych pomysłów) poddziałanie 1.1.1 Platformy startowe dla nowych pomysłów, 14 listopada 2018 r. Park Naukowo-Technologiczny Energii Sp. z o.o. zawarła z PARP umowę o dofinansowanie projektu „Platforma Startowa - Idealist". Wartość projektu wynosiła blisko 20,2 mln zł, zaś dofinansowanie miało wynieść ponad 19,2 mln zł.
Projekt zakładał powstanie specjalistycznej platformy, której celem było wspieranie rozwoju młodych innowacyjnych przedsiębiorstw typu start-up, z terenu makroregionu Polski Wschodniej. Kompleksowy program wsparcia miał umożliwić wejście startupom na rynek. W czasie inkubacji platforma miała bezpłatnie dostarczać podstawowe i specjalistyczne usługi, dopasowane do indywidualnych potrzeb wspieranych podmiotów. Projekt miał być realizowany przy współudziale partnerów, którymi były uczelnie wyższe oraz prywatni przedsiębiorcy. Zgodnie z założeniem co najmniej 150 z 300 podmiotów, które uzyskały wsparcie w ramach projektu po zakończeniu procesu inkubacji powinno być gotowe do wejścia na rynek z innowacyjnym produktem lub usługą.
W toku kontroli CBA ustalono m.in., że przedstawiciele spółki we wniosku o dofinansowanie podali nieprawdziwe informacje w zakresie posiadanych środków finansowych (w kwocie 2 mln zł) na pokrycie kosztów niekwalifikowanych projektu. Na potrzeby złożonego w PARP wniosku spółka je wykazała w postaci umowy pożyczki, która nigdy nie została wypłacona. Z ustaleń kontroli wynika więc, że zarówno w dniu składania wniosku o dofinansowanie, jak również w dniu podpisania umowy z PARP spółka nie posiadała środków własnych na realizację projektu.
Ponadto stwierdzono naruszenie umowy o dofinansowanie w zakresie miejsca realizacji projektu. W toku oględzin ustalono, że wskazane we wniosku o dofinansowanie miejsce realizacji projektu to w rzeczywistości pustostan w znacznej części bez zamontowanych okien, mediów i jakiejkolwiek infrastruktury, który nie był i nie jest użytkowany na potrzeby realizacji projektu. Należy podkreślić, że procedura naboru projektów o dofinansowanie opierała się na pisemnych oświadczeniach wnioskodawców, składanych pod rygorem odpowiedzialności karnej za składnie fałszywych oświadczeń.
Nierzetelne i nieprawdziwe informacje zawarte we wniosku o dofinansowanie wprowadziły Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w błąd, co do spełniania kryteriów oceny wniosku i w efekcie doprowadziły do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 1,3 mln zł stanowiącej pierwszą transzę dofinansowania o łącznej wartości 19,2 mln zł.
W związku z powyższym Centralne Biuro Antykorupcyjne skierowało zawiadomienie do Prokuratury Okręgowej w Lublinie o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa oszustwa związanego z wyłudzeniem oraz usiłowaniem wyłudzenia dofinansowania pochodzącego ze środków unijnych oraz składania nieprawdziwych i nierzetelnych oświadczeń.
Jeszcze w trakcie kontroli został powołany nowy zarząd Spółki, który podjął działania naprawcze. M.in. ustalono nowy harmonogram rzeczowo-finansowy, w wyniku którego obniżono ilość podmiotów przyjętych do inkubacji z 300 do 190, PARP zmniejszył dofinansowanie projektu do kwoty 14,2 mln zł, przy pozostawieniu wskaźnika dotyczącego liczby startupów, które zakończą wsparcie z sukcesem na dotychczasowym poziomie wynoszącym 150 startupów.
