– To wyjątkowe dokumenty, które rzucają nowe światło na dotychczasowe nasze ustalenia badawcze. Po raz pierwszy w historii udostępniono nam dokumentację operacyjną, która pokazuje kuchnię pracy sowieckiej bezpieki zwalczającej polskie podziemie niepodległościowe tuż pod koniec drugiej wojny światowej – powiedział dr Rafał Leśkiewicz, dyrektor Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN.

Dokumentacja trafiła do archiwów IPN od strony ukraińskiej. Wymiana dokumentów (kopii elektronicznych materiałów archiwalnych) miała miejsce na początku grudnia w Kijowie zgodnie z zawartą w 2009 r. umową z kierownictwem Wydzielonego Archiwum Państwowego Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU). W jej ramach IPN przekazał Ukraińcom 5229 kart dokumentów wytworzonych zarówno przez OUN oraz UPA, a także organy bezpieczeństwa komunistycznej Polski dotyczące problematyki stosunków polsko-ukraińskich.

Przekazane do IPN archiwalia to dokładnie 5256 kart dokumentów dotyczących spraw karno-śledczych oraz rozpracowań agenturalnych o kryptonimach "Młyn" oraz "Sejm". W ocenie Instytutu, mają one "niebagatelne znaczenie dla badań naukowych poświęconych analizie skali represji stosowanych przez sowiecki aparat terroru wobec polskiego podziemia antykomunistycznego".

– Dokumentacja ta wciąż jest przez nas badana, więcej szczegółów na jej temat będziemy mogli podać w późniejszym czasie – powiedział Leśkiewicz.

Dokumentacja ta – jak zapewnił szef pionu archiwalnego IPN – zostanie udostępniona badaczom na początku przyszłego roku po zakończeniu procesu opracowania. Nowe dokumenty dotyczące działań operacyjnych sowieckiej bezpieki mają być również opublikowane w wydawanej przez IPN serii "Polska i Ukraina w latach trzydziestych – czterdziestych XX wieku".

Operacja "Sejm" dotyczy likwidacji polskiego podziemia niepodległościowego w południowo-wschodnich województwach przedwojennej Polski przez sowieckie służby bezpieczeństwa do 1946 roku.

W publikacji IPN pt. "Operacja "Sejm" 1944-1946" można znaleźć m.in. protokoły przesłuchania ze spraw prowadzonych przeciwko żołnierzom AK i organizacji "Nie" i przedstawicielom Delegatury Rządu na Kraj. IPN przedstawił tam również rozkaz zastępcy ludowego komisarza spraw wewnętrznych ZSRS Bogdana Kobułowa, nakazujący opracowanie i realizację planu pracy agenturalno-operacyjnej wobec polskiego podziemia oraz instrukcję ludowego komisarza bezpieczeństwa państwowego USRS Siergieja Sawczenki w sprawie wszczęcia operacji "Sejm".