Konsultacje KPRP z MSZ są nieprzypadkowe. Wysokie państwowe odznaczenie zostało bowiem przyznane na wniosek tego właśnie ministerstwa. Miało to miejsce w 1996 r., za czasów prezydentury Aleksandra Kwaśniewskiego. Prof. Gross otrzymał państwowe wyróżnienie za "wybitne osiągnięcia w nauce".

Działania podjęte przez prezydenta Dudę odzwierciedlają postulaty zawarte w petycji, którą w październiku ubiegłego roku skierowała do niego fundacja Reduta Dobrego Imienia, kierowana przez Macieja Świrskiego. W piśmie czytamy:

"Szanowny Panie Prezydencie, zwracamy się do Pana z prośbą o pozbawienie Jana Tomasza Grossa Krzyża Kawalerskiego Orderu Zasługi RP (...). Antypolska działalność propagandowa  Jana Tomasza Grossa (...) prowadzi do obniżenia polskiej pozycji międzynarodowej, utrudnia działania polskiej dyplomacji, a co najważniejsze – od lat J. T. Gross szkaluje Polskę i Polaków w międzynarodowych mediach przypisując nam odpowiedzialność za Holocaust, czego kulminacją był nagłośniony przez niemiecką prasę tekst, w którym Gross stwierdził, że „Polacy zabili więcej Żydów niż Niemców” podczas II wojny światowej".

Polskie prawo przewiduje możliwość odebrania państwowego odznaczenia. Art. 36 ust. 1 ustawy o orderach i odznaczeniach stanowi, że prezydent może podjąć́ decyzję o pozbawieniu orderów z własnej inicjatywy, po zasięgnięciu opinii wnioskodawcy, jeżeli odznaczony dopuścił się czynu, wskutek którego stał się niegodny tego wyróżnienia.