W Kościele 3 maja przypada uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski – głównej patronki Polski. Aktu oddania państwa pod opiekę Matki Bożej dokonał w roku 1656 w katedrze lwowskiej król Jan Kazimierz. Odbyło się to po zwycięstwie odniesionym nad Szwedami i obronie Jasnej Góry. Zwycięstwo przypisywano wstawiennictwu Maryi.
Król Jan Kazimierz 1 kwietnia 1656 roku w katedrze lwowskiej przed cudownym obrazem Matki Bożej Łaskawej obrał Maryję za Królową swoich państw, a Królestwo Polskie polecił jej szczególnej obronie. Przyrzekł wówczas szerzyć jej cześć, ślubował wystarać się u Stolicy Apostolskiej o pozwolenie na obchodzenie jej święta, jako Królowej Korony Polskiej, zająć się losem ciemiężonych pańszczyzną chłopów i zaprowadzić w kraju sprawiedliwość społeczną.
„Choć ślubowanie króla odbyło się przed obrazem Matki Bożej Łaskawej we Lwowie, to jednak szybko przyjęło się przekonanie, że najlepszym typem obrazu Królowej Polski jest obraz Pani Częstochowskiej. Koronacja obrazu papieskimi koronami 8 września 1717 roku ugruntowała przekonanie o królewskości Maryi. Była to pierwsza koronacja wizerunku Matki Bożej, która odbyła się poza Rzymem” - czytamy w Liturgii Godzin (Brewiarzu).
Uroczystość Najświętszej Maryi Panny, Królowej Polski#BibliaNaDziś: "Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: «Niewiasto, oto syn Twój». Następnie rzekł do ucznia: «Oto Matka twoja»" (J 19, 25-27). pic.twitter.com/Lwy2BmS7xy
— EpiskopatNews (@EpiskopatNews) May 3, 2021
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Episkopat Polski zwrócił się do Stolicy Apostolskiej o wprowadzenie święta dla Polski pod wezwaniem „Królowej Polski”. Biskupi zaproponowali papieżowi dzień 3 maja, by podkreślić nierozerwalną łączność tego święta z Sejmem Czteroletnim, zwłaszcza z uchwaloną 3 maja 1791 roku pierwszą polską Konstytucją.
Po II wojnie światowej w roku 1945, Episkopat Polski pod przewodnictwem kard. Augusta Hlonda odnowił na Jasnej Górze akt poświęcenia się i oddania Bożej Matce. Ponowiono wówczas złożone przez króla Jana Kazimierza śluby.
Ponowne oddanie się pod opiekę Najświętszej Maryi odbyło się w czasie „Wielkiej Nowenny” będącej przygotowaniem do tysięcznej rocznicy chrztu Polski.
26 sierpnia 1956 roku Episkopat Polski dokonał aktu odnowienia ślubów jasnogórskich. Uwięzionego Prymasa Polski symbolizował pusty tron i wiązanka biało-czerwonych kwiatów. 5 maja 1957 r. wszystkie diecezje i parafie oddały się pod opiekę Maryi.
Kard. Stefan Wyszyński 3 maja 1966 roku, w obecności Episkopatu Polski i tysięcznych rzesz oddał w macierzyńską niewolę Maryi, za wolność Kościoła, nowe tysiąclecie Polski.
???????????????? Obchodzimy dziś Uroczystość Najświętszej Maryi Panny, Królowej Polski.
— Diecezja Wwa-Praga (@Diecezja_DWP) May 3, 2021
Polecajmy opiece Maryi nasze rodziny i Ojczyznę.
???? O godz. 11:00 na Jasnej Górze Mszę Świętą sprawować będzie bp Romuald Kamiński. Transmisja w mediach jasnogórskich. pic.twitter.com/HsoJ8vWyo7
W roku 1962 papież Jan XXIII ogłosił Maryję Królową Polski „główną patronką kraju i niebieską Opiekunką naszego narodu”.
Jako pierwszy utwór w języku polskim podaje się hymn Bogarodzica, napisany według większej części krytyków w wieku XIII, a według niektórych wywodzący się nawet z czasów św. Wojciecha.
Najdawniejsze polskie wizerunki Matki Bożej spotykamy już od wieku XI (Ewangeliarz Emmeriański, Ewangeliarz Pułtuski i Sakramentarium Tynieckie; figury i płaskorzeźby w kościołach romańskich).
Największym i szczytowym arcydziełem rzeźby poświęconym Maryi jest ołtarz Wita Stwosza z lat 1477-1489, wykonany dla głównego ołtarza kościoła Mariackiego w Krakowie, zatytułowany Zaśnięcie Matki Bożej.
