System „WISŁA” będzie jednym z głównych elementów tworzących system Obrony Powietrznej kraju. Jego podstawowym zadaniem będzie zwalczanie taktycznych rakiet balistycznych krótkiego zasięgu (w tym manewrujących), rakiet samosterujących oraz pilotowanych środków napadu powietrznego w całym zakresie prędkości i wysokości lotu, wykorzystywanych przez lotnictwo taktyczne, jak również zwalczanie bezpilotowych statków powietrznych. 

System IBCS/PATRIOT, dostarczony do Polski w ramach programu WISŁA sprawi, że nasz kraj uzyska bardzo wysoką odporność na ataki z powietrza. System będzie monitorować przestrzeń powietrzną przez 24 godziny na dobę, samodzielnie rozpozna zagrożenie, np. rakietę lub wrogi samolot i będzie w stanie go unieszkodliwić w ciągu kilkunastu sekund.
System pozwoli Siłom Zbrojnym RP na osiągnięcie zdolności operacyjnej do zapewnienia osłony ważnych obiektów, centrów administracyjno-gospodarczych, wojsk w rejonach operacyjnego rozwinięcia i w trakcie połączonej operacji obronnej, w układzie narodowym i sojuszniczym.

Skuteczność Patriotów

Sercem systemu Wisła będzie system IBCS, który zintegruje sygnały o sytuacji powietrznej z różnych części Polski i wyeliminuje zagrożenie w najbardziej skuteczny sposób, zanim niebezpieczny obiekt uzyska informację o namierzeniu.
Nowatorska koncepcja systemu kierowania i dowodzenia wprowadzająca zdolność do budowy sieciocentrycznego ugrupowania bojowego (jedno z kluczowych wymagań operacyjnych dla systemu WISŁA) pozwala w pełni wykorzystać potencjał bojowy systemu. Na wyposażeniu systemu PATRIOT, pozyskiwanego przez Polskę znajdują się najnowocześniejsze i najbardziej zaawansowane technologicznie rakiety PAC-3MSE zdolne między innymi do zwalczania rakiet balistycznych krótkiego zasięgu (SRBM), w tym manewrujących.
Szczegółowe parametry techniczne ww. rakiet oraz zdolność systemu do zwalczania określonej klasy zagrożeń są informacją niejawną.

Podpisanie umowy na elementy I fazy Programu „WISŁA”

We wrześniu 2016 roku rządowi USA przekazano zapytanie ofertowe (Letter of Request – LOR) w sprawie pozyskania 8 baterii przeciwlotniczego i przeciwrakietowego zestawu rakietowego średniego zasięgu PATRIOT w konfiguracji 3+ ze zintegrowanym systemem kierowania walką – IBCS. W marcu 2017 r. stronie amerykańskiej przesłano aktualizację LOR.
7 listopada 2017 r. amerykańska Agencja Współpracy Obronnej poinformowała Kongres USA o zamiarze sprzedaży stronie polskiej systemu rakietowego IBCS/PATRIOT, o maksymalnej wartości 10,5 mld USD. 6 grudnia 2017 r. strona amerykańska przekazała projekt umowy FMS (Foreign Military Sales) na zakup systemu „WISŁA”. Z uwagi na nieakceptowalny koszt umowy, podjęto decyzję o rozpoczęciu negocjacji ze stroną amerykańską. W grudniu i styczniu przedstawiciele strony polskiej, pod przewodnictwem Pełnomocnika MON ds. Pozyskania i Wdrożenia do SZ RP Systemu „WISŁA” przebywali w USA, w celu uzgodnienia zapisów umowy. W trakcie uzgodnień dokonano zmian (w I fazie) konfiguracji na typową dla US Army w zakresie IBCS i pozyskaniu poprzez umowę FMS jedynie kluczowych elementów systemu oraz ustalono że pozostałe elementy zostaną zakupione w ramach procedur krajowych od polskiego przemysłu obronnego. Działania te umożliwiły znaczącą redukcję kosztów umowy LOA oraz przyspieszenie dostaw – obie baterie trafią do Polski w 2022 r. 26 stycznia 2018 r. uzgodniono treść LOA, w tym przede wszystkim konfigurację pozyskiwanych zestawów oraz harmonogram płatności i dostaw. W marcu br. zakończono negocjacje ze stroną amerykańską.

Zakłada się, że całkowity koszt I fazy programu „WISŁA” wyniesie około 4,75 mld USD (16,6 mld PLN). W ramach tej wartości zawarte zostanie łącznie 10 umów: 5 umów z rządem USA (umowa główna dostawy, dwie umowy szkoleniowe, umowa na sprzęt kryptograficzny oraz umowa na elementy systemu LINK-16) oraz 5 umów krajowych (umowa na pojazdy JELCZ, umowa na Mobilne Węzły Łączności, umowa na pojazdy do transportu rakiet, umowa na kabiny F-OPS, umowa na kabiny C-OPS, E-OPS).

Elementy systemu WISŁA pozyskiwane w pierwszej fazie

Faza pierwsza dotyczy pozyskania dwóch baterii PATRIOT w konfiguracji 3+ z systemem IBCS. Na mocy podpisanej w dniu 28 marca 2018 r. umowy polska armia otrzyma: 4 radary AN/MPQ-65, 4 stanowiska kierowania walką ECS (Engagement Control Station), 16 wyrzutni M903, 208 rakiet PAC-3MSE, 6 stanowisk kierowania i dowodzenia EOC (Engagement Operation Center) oraz 12 radiolinii IBCS (IFCN Relay - Integrated Fire Control Network Relay). Umowa przewiduje dostarczenie stronie polskiej także elementów wyposażenia technicznego, logistycznego i szkoleniowego. Dodatkowo od polskiego przemysłu obronnego planuje się pozyskanie pojazdów JELCZ, Mobilnych Węzłów Łączności, pojazdów do transportu rakiet, kabiny kierowania i dowodzenia F-OPS, C-OPS, E-OPS.Zakłada się, że bateria systemu WISŁA w polskiej konfiguracji będzie obsługiwana przez około 200 żołnierzy.

Warunki umowy

Wynegocjowane warunki umowy, w tym jej wartość są wynikiem kilkumiesięcznych negocjacji prowadzonych przez przedstawicieli MON. W ich trakcie dokonano szczegółowej analizy przedstawionych rozwiązań i dokonano wyboru najbardziej korzystnych z punktu widzenia operacyjnego i ekonomicznego. Ponadto podjęto m.in. decyzje o zmianie (w I fazie) konfiguracji na typową dla US Army w zakresie IBCS i pozyskaniu poprzez program FMS jedynie kluczowych elementów systemu oraz, że pozostałe elementy zakupione zostaną w ramach procedur krajowych od polskiego przemysłu obronnego. Obniżenie wartości umowy nie wpływa na gotowość bojową pozyskiwanego systemu. Umowa na elementy I etapu systemu Wisła to olbrzymie osiągnięcie polskich negocjatorów.

Harmonogram płatności jest rozłożony na lata 2018-2022 (w sposób nierównomierny). Pierwsza płatność nastąpi niezwłocznie po podpisaniu umowy (tzw. Initial Deposit)

Harmonogram dostawy i gotowości systemu WISŁA – etap I

Dostawa obu baterii systemu IBCS/PATRIOT planowana jest do końca 2022 roku.Osiągnięcie wstępnej gotowości operacyjnej (Initial Operational Capability – IOC) planowane jest na przełomie 2023 i 2024 r.

Obecnie trwa systematyczne szkolenie językowe i techniczne w krajowych ośrodkach szkolenia.
Od 2020 roku planowane jest kierowanie personelu na kursy i szkolenia w USA, w tym specjalistyczne szkolenia językowe.

23 marca podpisano także umowy offsetowe do programu Wisła. Transfer technologii wyceniony na ok. 950 mln zł. (46 zobowiązań offsetowych) wzmocni możliwości polskiego przemysłu obronnego.
Beneficjentami offsetu są:
- Polska Grupa Zbrojeniowa S.A.
- Wojskowe Zakłady Uzbrojenia w Grudziądzu,
- Wojskowe Zakłady Elektroniczne w Zielonce,
- Wojskowe Zakłady Łączności w Zegrzu,
- PIT-Radwar w Warszawie,
- Huta Stalowa Wola,
- Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 1 w Łodzi,
- Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 2 w Bydgoszczy,
- MESKO
- Centrum Techniki Morskiej

II faza programu obejmuje pozyskanie pozostałych 6 baterii PATRIOT z IBCS, wraz z radarem dookólnym AESA oraz rakietami niskokosztowymi SkyCeptor. Ponadto planowane jest pozyskanie z PPO radarów wczesnego wykrywania P-18PL i radarów pasywnych PET/PCL.

Rozpoczęcie rozmów dotyczących drugiej fazy programu WISŁA planowane jest niezwłocznie po podpisaniu LOA. Pierwsze polsko-amerykańskie spotkanie planowane jest na 16 kwietnia br.