Przejdź do treści
Ciągle żywy chachłacki mikrojęzyk
Pixabay

Kiedy zamieszkałem na pograniczu Podlasia i Polesia, zadziwiło mnie to, że język chachłacki (zwany też tutejszym, swoim, prawosławnym lub zachodniopoleskim) jest tu ciągle żywy a dla niektórych jest wręcz językiem ojczystym. – pisze Klaudiusz Wesołek w kolejnym felietonie dla portalu telewizjarepublika.pl

 

 

Kiedy jako malec jeździłem do swojej rodziny pod Hrubieszowem, czasem słyszałem starszych ludzi, mówiących "po chachłacku". Do dziś pamiętam ostrzeżenie starszej pani -"niuniu, ni liź dó bajóry bo chliupnisz", co oznaczało by dziecinka (czyli ja) nie wchodziła do kałuży, bo się skąpie. Dziś tamci staruszkowie, gdyby żyli, mieliby grubo ponad 120 lat.  Obecnie chachłackie gwary są tam już w zaniku. Wielu ludzi mówi z charakterystycznym wschodnim akcentem, ale to już nie chachłacka mowa.

 

Kiedy zamieszkałem na pograniczu Podlasia i Polesia, zadziwiło mnieto, że język chachłacki (zwany też tutejszym, swoim, prawosławnym lub zachodniopoleskim) jest tu ciągle żywy a dla niektórych jest

 

wręcz językiem ojczystym. Różni się od tego, który słyszałem kilkadziesiąt lat temu, kilkaset kilometrów na południe od Czeremchy. Gwara, którą słyszałem niegdyś w okolicach Hrubieszowa była opartaednak na języku polskim, tylko ze znacznymi naleciałościami ukraińskimi i lokalnymi. W Czeremsze i okolicach to jest coś bardziej przypominającego język ukraiński, z licznymi naleciałościami białoruskimi, polskimi, rosyjskimi i lokalnymi. Na północ od Czeremchy tutejsze gwary zbliżają się do białoruskiego, ale i od ego języka (w wersji standardowej) pozostają dalekie.

 

Językoznawcy, etnolodzy itp. lubią rysować mapki, pokazujące granice pomiędzy gwarami polskimi, ukraińskimi i białoruskimi i toczą ostre spory o to, gdzie te granice przebiegają. Przeważnie w tle tych sporów są spory polityczne ...

 

Myślę, że to rysowanie granic nie ma sensu. Języki to twory żywe, stale rozwijające się. Tym bardziej gwary, które nie zostały nigdy skodyfikowane, które "samokodyfikują się" w codziennych rozmowach na wiejskich ławeczkach. Dlatego nie przekonują mnie mapki, przedstawiające sztywne linie podziału na gwary, należące do tego anie innego języka. Przekonują mnie raczej mapki, przedstawiające krąg gwar etnicznego pogranicza, które są czymś pośrednim,pomiędzy poszczególnymi "skodyfikowanymi" językami. Niektórzy językoznawcy wyodrębnili na tej bazie mikrojęzyk zachodniopoleski (zwany popularnie chachłackim lub tutejszym) jako mikrojęzyk (grupa podobnych gwar) etnicznego pogranicza. Próbowano nawet stworzyć standardowy "język chachłacki" ale były to raczej nieudane próby.

 

 

 

 

 

MAPKA PRZEDSTAWIAJĄCA ZASIĘG MIKROJĘZYKA ZACHODNIOPOLESKIEGO:

 

 

Usunięto obraz.

portal TelewizjaRepublika.pl

Wiadomości

Netanjahu może lecieć do Argentyny. Milei kontestuje wyrok MTK

Demonstracje na Kubie. Dramatyczne hasła protestujących

Kanada aresztuje Netanjahu. Trudeau jasno przeciw Izraelowi

Kobieta prokuratorem generalnym USA. Kartele mają problem

Nazwał decyzję MTK "antysemickim posunięciem"

Sejm debatował nad projektem w sprawie dodatkowego urlopu

Zełenski: Atak nową rakietą to eskalacja wojny. CO na to NATO?

Niemieckie SPD idzie w zaparte. Upadł Scholz! Niech żyje Scholz!

Zmiany w życiu potencjalnego kandyata PiS na Prezydenta RP

Czarnek: Hołownia szaleje, nie uznaje Sądu Najwyższego, który zatwierdził go jako posła na Sejm

Bronią swoich! Sejm odrzucił wniosek o uchylenie immunitetu Frysztakowi

Radni chcą skontrolować klub piłkarski WKS Śląsk Wrocław

Ostre słowa Kowalskiego: chce, żeby ten tchórz minister Kierwiński w końcu wyszedł!

Gwiazda NBA LeBron James zawiesza konta w mediach społecznościowych

Ponad 800 osób może zostać zwolnionych w Raciborzu. Rafako dziś podjęło decyzję!

Najnowsze

Netanjahu może lecieć do Argentyny. Milei kontestuje wyrok MTK

Nazwał decyzję MTK "antysemickim posunięciem"

Sejm debatował nad projektem w sprawie dodatkowego urlopu

Zełenski: Atak nową rakietą to eskalacja wojny. CO na to NATO?

Niemieckie SPD idzie w zaparte. Upadł Scholz! Niech żyje Scholz!

Demonstracje na Kubie. Dramatyczne hasła protestujących

Kanada aresztuje Netanjahu. Trudeau jasno przeciw Izraelowi

Kobieta prokuratorem generalnym USA. Kartele mają problem