Prokuratorzy chętnie korzystają z nowych przepisów

Możliwość szerszego zabezpieczenia majątku sprawców przestępstw już na etapie postępowania przygotowawczego została wprowadzona ustawą z 23 marca 2017 roku o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r., poz. 768), która obowiązuje od 27 kwietnia 2017 roku.

- Minęło kilka miesięcy od wprowadzenia tych przepisów w życie, ale już możemy mówić o dużym sukcesie. W I półroczu 2017 roku prokuratorzy dokonali zabezpieczeń majątkowych o wartości prawie 0,5 miliarda złotych. Od marca 2016 roku, a więc od zmian ustrojowych w prokuraturze, zabezpieczono majątek sprawców o wartości ponad 1 miliarda złotych. To pięć razy więcej niż w analogicznym okresie w latach 2013 – 2015. To pokazuje jakościową zmianę w zakresie działań prokuratury – mówił Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro.

Dane zebrane przez Prokuraturę Krajową pozwalają na stwierdzenie, że nowe rozwiązania prawne przyjęły się w praktyce prokuratorskiej. Według szacunków Prokuratury Krajowej do końca tego roku na podstawie przepisów o tzw. konfiskacie rozszerzonej zostanie zajęty majątek sprawców o wartości około 400 milionów złotych.

- Prokuratorzy często sięgają po nowe narzędzia w walce z przestępczością, pozbawiając sprawców korzyści osiągniętych z przestępstw. W I półroczu 2013 roku zabezpieczono majątek sprawców o wartości niespełna 100 milionów złotych. W analogicznym okresie 2014 i 2015 roku zabezpieczono majątek o wartości ok. 160 milionów złotych. Natomiast w I półroczu 2017 roku zabezpieczono majątek sprawców o wartości 0,5 miliarda złotych – wyliczała prokurator Violetta KowalskaZastępca Dyrektora Departamentu do Spraw Przestępczości Gospodarczej Prokuratury Krajowej.

Prokurator Violetta Kowalska dodała, że w porównaniu z wcześniejszymi latami w I półroczu 2017 roku w poszczególnych jednostkach prokuratury odnotowano także wzrost liczby zastosowanych zabezpieczeń majątkowych od 20 proc. do 190 proc. Taki sam wzrost odnotowano w stosunku do liczby podejrzanych, wobec których zastosowano zabezpieczenia majątkowe.   

Podejrzani tracą luksusowe składniki majątku

W śledztwie prowadzonym przez Prokuraturę Okręgową we Włocławku, dotyczącym wyłudzeń w ramach karuzeli VAT-owskiej na kwotę przekraczającą 12 milionów złotych, wobec podejrzanego Pawła K. prokurator skorzystał z instytucji konfiskaty rozszerzonej, dokonując zabezpieczenia poprzez zajecie ruchomości w postaci samochodu osobowego marki Mercedes AMG S63 Mansory rok produkcji 2015, zarejestrowanego na firmę niemiecką, a używanego faktycznie przez podejrzanego, o wartości około 3 milionów złotych.

W innym śledztwie prowadzonym przez Prokuraturę Okręgową w Olsztynie, dotyczącym działania zorganizowanej grupy przestępczej zajmującej się wyłudzaniem podatku VAT związanego z obrotem paliwem, prokurator zabezpieczył między innymi awionetkę o wartości ok. 200 tysięcy złotych. W toku tego śledztwa ustalono, że korzyści z popełnionych przestępstw sprawcy transferowali na spółkę formalnie nie należącą do głównego sprawcy. Pomimo tego prokuratorzy, stosując nowe rozwiązania prawne, zabezpieczyli pieniądze z rachunku tej spółki w kwocie 500 tysięcy złotych, nieruchomości i ruchomości, o łącznej wartości prawie 1 milion 500 tysięcy złotych.

Z instytucji konfiskaty rozszerzonej skorzystali również między innymi prokuratorzy z Prokuratury Regionalnej w Warszawie prowadzący śledztwo dotyczące wyłudzeń w ramach karuzeli VAT-owskiej na kwotę przekraczającą 60 milionów złotych. Prokuratorzy dokonali zabezpieczenia 86 000 udziałów o łącznej nominalnej wartości 4 milionów 300 tysięcy złotych w jednej ze spółek z siedzibą w Tchórzowej. Udziały te zostały nabyte przez podejrzanych Leszka P. i Jacka Ż. ze środków pochodzących z przestępstw za pośrednictwem podstawionych osób.

Co mówią przepisy obowiązujące od końca kwietnia

- Dane statystyczne i przykłady spraw pokazują, że konfiskata rozszerzona to bardzo dobre narzędzie do walki z przestępczością zorganizowaną, z przestępczością gospodarczą i skarbową. Wprowadzenie tych skutecznych narzędzi nie byłoby możliwe, gdyby nie determinacja obecnego Rządu i kierownictwa Ministerstwa Sprawiedliwości – mówił dziś Wiceminister SprawiedliwościMarcin Warchoł.

Ułatwienia dotyczą zwłaszcza możliwości zastosowania uproszczeń dowodowych, tzw. domniemań wejścia w posiadanie majątku pochodzącego z przestępstw, w sprawach dotyczących przestępstw: związanych z mieniem znacznej wartości (powyżej 200 tysięcy złotych), przestępstw popełnianych w zorganizowanych grupach lub związkach przestępczych oraz przestępstw zagrożonych karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi nie mniej niż 5 lat, a z których to przestępstw sprawcy osiągnęli bezpośrednio lub pośrednio korzyść majątkową, przyjmuje się założenie, że korzyścią tą jest mienie, które sprawca objął we władnie - np. korzystał z rzeczy ruchomej, jeździł samochodem itp., lub uzyskał jakikolwiek tytuł, np. umowa najmu - w okresie od 5 lat przed popełnieniem przestępstwa do wydania wyroku.

Nie jest konieczne wykazanie sprawcy własności takiego mienia. Domniemanie powyższe może zostać obalone przez sprawcę lub osobę zainteresowaną, np. formalnego właściciela rzeczy, ale to na nich spoczywa ciężar dowodu przeciwnego. Podobne rozwiązanie przyjęto w kodeksie karnym skarbowym.

Nowe przepisy wprowadzają także obowiązek zwrotu na rzecz Skarbu Państwa korzyści uzyskanych przez osoby fizyczne, ale także prawne lub jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, w związku z popełnieniem czynu zabronionego na szkodę Skarbu Państwa, państwowych lub samorządowych jednostek organizacyjnych lub spółek prawa handlowego z większościowym udziałem Skarbu Państwa.