Polska 31 marca – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 31-03-2024, 08:00
Artykuł
facebook.com

Tego dnia otwarto nowe ujście Wisły; rząd Bułgarii zakupił 42 samoloty PZL.43 Czajka; prof. Wiktor Bross przeprowadził pierwszą próbę transplantacji nerki; rozwiązane zostały wojskowe struktury Układu Warszawskiego; Polska rozpoczęła negocjacje akcesyjne z UE; zakończył się proces zabójców Krzysztofa Olewnika; zamknięto ostatnią w Europie regularną linię (Wolsztyn-Leszno) ruchu pasażerskiego obsługiwaną przez parowozy. Urodzili się m. in. Tadeusz Kotarbiński, Stanisław Maczek, Zbigniew Burzyński, Mieczysław Porębski, Marek Piestrak, Andrzej Fidyk, Borys Lankosz. Zmarli natomiast: Anna Konstancja Cosel, Antoni Tyzenhauz, Henryk Wieniawski, Paul Landowski, Aleksandra Piłsudska oraz Jerzy Serczyk.

1241 - Wycofujące się wojska mongolskie spaliły Kraków. Ocalały tylko kościół św. Andrzeja i zamek na Wawelu. Zginęło około 3 tysięcy mieszkańców.

1765 - Na zamku Stolpen koło Drezna zmarła Anna Konstancja Cosel, hrabina, faworyta Augusta II Mocnego, króla Polski i elektora Saksonii; więziona w Stolpen od 1716 r.; bohaterka powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego „Hrabina Cosel”, sfilmowanej w 1968 r. przez Jerzego Antczaka, tytułową rolę zagrała w filmie Jadwiga Barańska.

1785 - W Warszawie zmarł Antoni Tyzenhauz, podskarbi nadworny litewski, starosta grodzieński; zarządca litewskich ekonomii króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; założyciel licznych manufaktur, które okazały się jednak nieopłacalne.

1831 - Powstanie Listopadowe: Ofensywa wojsk polskich, zwycięskie bitwy pod Wawrem i Dębem Wielkim.

1832 - W Warszawie zmarł Antoni Brodowski, malarz, przedstawiciel klasycyzmu.

1880 - W Moskwie zmarł Henryk Wieniawski, wirtuoz skrzypiec i kompozytor wykorzystujący w twórczości motywy poloneza, mazurka czy kujawiaka; jego najsłynniejsze kompozycje to m.in. Polonez D-dur, Polonez A-dur, Koncert skrzypcowy d-moll, Fantazja faustowska, Scherzo-tarantela, Etiudy, Wariacje; patron organizowanego od 1935 r. Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego.

1886 - W Warszawie urodził się Tadeusz Kotarbiński - filozof, logik, etyk, twórca prakseologii, czyli teorii sprawnego działania.

1892 - W Szczercu pod Lwowem urodził się gen. Stanisław Maczek, dowódca 1 Polskiej Dywizji Pancernej, wsławionej walkami pod Falaise podczas inwazji sił alianckich w Normandii w 1944 r. i wyzwoleniem holenderskiej Bredy.

1895 - Otwarto nowe ujście Wisły - sztuczne ujście, między Świbnem a Mikoszewem, powstałe w latach 1891–1895 przez wykopanie nowego koryta rzeki na odcinku od Przegaliny do Zatoki Gdańskiej. Dotychczasowe ujście Leniwki od przekopu do ujścia w Gdańsku nazwano Martwą Wisłą.

1902 - W Żółkwi urodził się Zbigniew Burzyński, pilot, konstruktor balonowy, rekordzista świata i dwukrotny zdobywca pucharu Gordona Bennetta.

1912 - W Krakowie otwarty został „Park Gier Klubu Sportowego Cracovia”; na inaugurację rozegrano mecz piłkarski pomiędzy Cracovią a Pogonią Lwów.

1921 - W Gnieźnie urodził się Mieczysław Porębski, krytyk i historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, więzień niemieckich obozów Gross-Rosen i Sachsenhausen.

1937 - Minister spraw wewnętrznych Felicjan Sławoj Składkowski rozwiązał zdominowaną przez lewicę Radę Miejską Łodzi.

1938 - W Krakowie urodził się Marek Piestrak, reżyser, scenarzysta; twórca filmów „Test pilota Pirxa”, „Wilczyca”, „Klątwa Doliny Węży”, a także serialu telewizyjnego „Przyłbice i kaptury”.

1938 – Rząd Bułgarii zakupił 42 samoloty rozpoznawczo-bojowe PZL.43 Czajka.

1939 - Premier Wielkiej Brytanii Neville Chamberlain podczas posiedzenia rządu, a następnie w Izbie Gmin, zadeklarował, że rząd Wielkiej Brytanii „będzie uważał się za zobowiązany do okazania rządowi polskiemu całkowitego poparcia, jakiegokolwiek będzie w stanie udzielić”.

1939 - Wincenty Witos powrócił do kraju z emigracji politycznej w Czechosłowacji.

1941 - Niemieckie zarządzenie o utworzeniu w Kielcach żydowskiego getta.

1944 - W Warszawie został zastrzelony przez żołnierzy oddziału 993/W Armii Krajowej płk Mychajło Pohotowko, szef kolaborującego z Niemcami Ukraińskiego Komitetu Centralnego. Podczas akcji zginęło też kilku innych działaczy ukraińskich.

1945 - Armia Czerwona zajęła Racibórz.

1945 - Wincenty Witos został aresztowany na 5 dni przez Rosjan w celu nakłonienia go do współpracy z Krajową Radą Narodową.

1953 - W Warszawie urodził Andrzej Fidyk, reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych, autor m.in. „Defilady” i „Snu Staszka w Teheranie”, wieloletni kierownik Redakcji Filmów Dokumentalnych TVP 1, autor programu „Czas na dokument”.

1961 - Zmarł Paul Landowski, francuski rzeźbiarz polskiego pochodzenia, syn powstańca styczniowego, autor m.in. pomnika Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro.

1963 - W Londynie zmarła Aleksandra Piłsudska z domu Szczerbińska - działaczka niepodległościowa PPS i POW, żona marszałka Józefa Piłsudskiego od 1921 r., działaczka polskiej emigracji niepodległościowej po drugiej wojnie światowej; w 1992 r. jej prochy sprowadzono na Cmentarz Powązkowski w Warszawie.

1964 - Premiera filmu Wandy Jakubowskiej „Koniec naszego świata”.

1965 - Prof. Wiktor Bross przeprowadził pierwszą w Polsce próbę transplantacji nerki pobranej ze zwłok.

1968 - W Krakowie zmarł Bolesław Drobner, działacz socjalistyczny, członek PPS i PZPR, pierwszy powojenny prezydent Wrocławia, poseł na Sejm PRL, trzykrotny marszałek-senior.

1970 - W Moskwie zmarł Siemion Timoszenko, sowiecki marszałek; w 1939 r. w czasie agresji Związku Sowieckiego na Polskę dowódca Frontu Ukraińskiego; ludowy komisarz obrony ZSRS w latach 1940-1941.

1970 – Założono Muzeum Historyczne Miasta Gdańska.

1973 - W Krakowie urodził się Borys Lankosz, reżyser, scenarzysta; twórca filmów „Rewers” i „Ziarno prawdy”.

1982 - Podziemny „Tygodnik Mazowsze” opublikował artykuł Jacka KuroniaTezy o wyjściu z sytuacji bez wyjścia”, wzywający do strajku generalnego, który zmusi władze komunistyczne do zawarcia kompromisu ze społeczeństwem.

1989 - Premiera filmu „Piłkarski poker” w reżyserii Janusza Zaorskiego.

1991 - Na podstawie protokołu podpisanego 25 lutego 1991 r. w Budapeszcie rozwiązane zostały wojskowe struktury Układu Warszawskiego.

1993 – Nadawanie zainaugurował kanał satelitarny TVP Polonia, kierowany do Polaków na świecie.

1998 – Polska rozpoczęła negocjacje akcesyjne z Unią Europejską.

2000 - Premiera komedii filmowej Operacja Koza w reżyserii Konrada Szołajskiego.

2000 - Wprowadzono nowe tablice rejestracyjne.

2006 - W Toruniu zmarł prof. Jerzy Serczyk, historyk.

2008 - Zakończył się proces zabójców Krzysztofa Olewnika. Za winnych zabójstwa zostali uznani: Robert P., ps. „Pedro” (ur. 1969, zm. 19 stycznia 2009 w Płocku) oraz Sławomir K. (ur. 1956, zm. 4 kwietnia 2008 w Płocku). Obaj zabójcy, a także osadzony na etapie postępowania prokuratorskiego (formalnie: podejrzany, a nie skazany) w tej samej sprawie domniemany szef grupy przestępczej Wojciech F., zmarli następnie w zakładach karnych, oficjalnie w wyniku samobójstw. Sprawa ta pośrednio stała się przyczyną dymisji ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ćwiąkalskiego (20 stycznia 2009).

2009 – Cała czteroosobowa załoga zginęła w katastrofie należącego do Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej samolotu Bryza na lotnisku wojskowym w Gdyni-Babich Dołach.

2014 – Zamknięto ostatnią w Europie regularną linię (Wolsztyn-Leszno) zwykłego ruchu pasażerskiego obsługiwaną przez parowozy.

 

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy