Polska 3 kwietnia – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 03-04-2024, 08:00
Artykuł
facebook.com

Tego dnia reprezentacja awansowała do finału Mistrzostw Świata w piłce nożnej; NKWD rozpoczęło likwidację obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku; ukazał się pierwszy numer „Tygodnika Solidarność”; w Magdalence uzgodniono podział mandatów w przyszłym Sejmie; w bazylice św. Piotra wystawiono na widok publiczny ciało Jana Pawła II. Urodzili się m. in. Stanisław Jan Jabłonowski, Maciej Sieczka, Władysław Tatarkiewicz, Stefan Okrzeja, Marian Januszajtis-Żegota, Józef Czapski, Stanisława Walasiewicz, Aleksandra Zawieruszanka, Marek Perepeczko, Tadeusz Drozda, Romuald Lipko. Zmarli natomiast: Jędrzej Kitowicz, Juliusz Słowacki, Jan Reszke, Daniel Konarzewski, Walery Sławek, Aleksander Ścibor-Rylski, Bogusław Zych, Aleksy Antkiewicz, Marian Pankowski oraz Jerzy Wójcik.

1173 - Zmarł książę Bolesław IV Kędzierzawy.

1243 - Książę pomorski Barnim I lokował Szczecin na prawie magdeburskim.

1440 – Tolkmicko przystąpiło do antykrzyżackiego Związku Pruskiego.

1634 - W Łuczy koło Jabłonowa na Pokuciu urodził się Stanisław Jan Jabłonowski, hetman wielki koronny, uczestnik wojny polsko-szwedzkiej (1655-1660), bitwy chocimskiej (1673) i odsieczy wiedeńskiej (1683). Zmarł 3 kwietnia 1702 r. we Lwowie.

1804 - W Rzeczycy zmarł Jędrzej Kitowicz, ksiądz, pamiętnikarz, historyk, uczestnik konfederacji barskiej, autor „Opisu obyczajów za panowania Augusta III”.

1824 - W Zakopanem urodził się Maciej Sieczka, jeden z pierwszych przewodników tatrzańskich, autor wielu pierwszych wejść na tatrzańskie szczyt, m.in. na Świnicę, Mnicha i Mięguszowiecki Szczyt.

1849 - W Paryżu zmarł Juliusz Słowacki - poeta, dramaturg, jeden z najwybitniejszych twórców polskiego romantyzmu; autor m.in. dramatów „Kordian”, „Balladyna”, „Sen srebrny Salomei”, „Mazepa”, „Samuel Zborowski”, a także poematów „Beniowski”, „Anhelli”, „Król-Duch”.

1886 - W Warszawie urodził się Władysław Tatarkiewicz - historyk filozofii i sztuki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; jego najważniejsze dzieła to "Historia filozofii", "Historia estetyki", traktat "O szczęściu".

1886 - Urodził się Stefan Okrzeja, działacz socjalistyczny, współtwórca Organizacji Bojowej PPS; w 1905 r. aresztowany podczas zamachu na oberpolicmajstra Karla Nolkena; stracony na stokach warszawskiej Cytadeli.

1887 - W Hołowli na Wołyniu urodził się Stefan Frankowski, komandor, w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowódca Morskiej Obrony Wybrzeża.

1889 - W Mirowie koło Częstochowy urodził się Marian Januszajtis-Żegota, organizator Polskich Drużyn Strzeleckich, żołnierz Legionów Polskich, generał Wojska Polskiego; uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, w czasie kampanii 1939 r. dowódca Korpusu Ochotniczego Obrony Lwowa.

1896 - W Pradze urodził się Józef Czapski, malarz, krytyk sztuki, pisarz, współzałożyciel i współredaktor paryskiej „Kultury”; uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. i kampanii polskiej 1939 r.; więzień sowieckich łagrów (1939-41); żołnierz Armii Polskiej w ZSRS tworzonej przez gen. Władysława Andersa i II Korpusu Polskiego; autor książki „Na nieludzkiej ziemi”.

1911 - W Wierzchowni koło Grudziądza urodziła się Stanisława Walasiewicz, lekkoatletka, sprinterka, mistrzyni olimpijska z Los Angeles (1932) i wicemistrzyni olimpijska z Berlina (1936); wielokrotna rekordzistka świata i medalistka mistrzostw Europy.

1915 - W Warszawie zmarł Icchok Lejb Perec, poeta, prozaik, dramaturg, tworzący w języku jidysz, działacz społeczny, prawnik; autor „Opowiadań chasydzkich” i „Opowiadań ludowych”, dramatów „Nocą na starym rynku” i „Złoty łańcuch”, a także książki „Moje wspomnienia”.

1925 - W Nicei zmarł Jan Reszke, śpiewak operowy, gwiazda Metropolitan Opera.

1927 - Inauguracja pierwszego sezonu rozgrywek piłkarskich o mistrzostwo Polski w systemie ligowym - Liga Piłki Nożnej; wcześniej w latach 1920-1926 mecze rozgrywano w formule pucharowej.

1935 - W Warszawie zmarł gen. Daniel Konarzewski, prawnik, archeolog, pułkownik armii rosyjskiej, następnie w I Korpusie Polskim w Rosji (1917-18); od 1918 r. w Wojsku Polskim; w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Wielkopolskiej Grupy Operacyjnej.

1935 - W Krakowie zmarł Wacław Sobieski, historyk, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego.

1937 - W Bielsku-Białej urodziła się Aleksandra Zawieruszanka, aktorka, znana z filmów „Mąż swojej żony”, „Walkower”, „Z tamtej strony tęczy”, „Rzeczpospolita babska”; przez ponad 30 lat występowała na scenie Teatru Narodowego w Warszawie.

1938 - W rewanżowym meczu eliminacyjnym do III Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej we Francji reprezentacja Polski przegrała w Belgradzie z Jugosławią 0:1. W pierwszym meczu w Warszawie wygrali Polacy 4:0 dzięki czemu po raz pierwszy w historii awansowali do turnieju finałowego.

1939 - Samobójstwo Walerego Sławka - czołowy polityk obozu sanacyjnego, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego, współtwórca Organizacji Bojowej PPS, żołnierz Legionów Polskich, członek Komendy Naczelnej POW, oficer WP, twórca BBWR, 3-krotny premier II Rzeczypospolitej, marszałek Sejmu, jeden z głównych twórców założeń konstytucji kwietniowej, strzelił sobie w usta z rewolweru w swoim warszawskim mieszkaniu.

1939 - Naczelne dowództwo niemieckich sił zbrojnych przedstawiło Hitlerowi projekt dyrektywy w sprawie gotowości bojowej armii na lata 1939-40; jej część, tzw. Wariant Biały (Fall Weiss) dotyczył ewentualnego ataku na Polskę; dokument został podpisany 11 kwietnia 1939 r.

1940 - Zbrodnia katyńska: NKWD rozpoczęło likwidację obozu w Kozielsku, a w kolejnych dniach - obozów w Ostaszkowie (4 kwietnia) i Starobielsku (5 kwietnia); z Kozielska 4 404 jeńców przewieziono do Katynia i zamordowano strzałami w tył głowy; 3 896 jeńców ze Starobielska zabito w pomieszczeniach NKWD w Charkowie, a ich ciała pogrzebano na przedmieściach miasta w Piatichatkach; 6 287 jeńców z Ostaszkowa rozstrzelano w gmachu NKWD w Kalininie, obecnie Twer, a pochowano w miejscowości Miednoje.

1940 – W Krakowie zakończył się trzydniowy, zwołany przez banderowców konspiracyjny II Wielki Kongres Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, który doprowadził do jej oficjalnego rozłamu na dwie zwalczające się frakcje: OUN-R (OUN-B, tzw. frakcja rewolucyjna, banderowcy) i OUN-M (frakcja melnykowska, melnykowcy).

1941 - W Radomiu Niemcy utworzyli getto dla ludności żydowskiej.

1942 - W Teheranie powstała Delegatura Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej Polskiego Rządu, której celem było niesienie pomocy m.in. polskim uchodźcom z ZSRS, którzy ewakuowali się wraz z Armią Polską na Wschodzie.

1942 - W Warszawie urodził się Marek Perepeczko, aktor, odtwórca roli Janosika w filmie Jerzego Passendorfera, wystąpił także w „Polowaniu na muchy”, „Panu Wołodyjowskim”, „Brzezinie”, „Weselu” i „Panu Tadeuszu” Andrzeja Wajdy.

1946 - W Pleszewie urodziła się Hanna Suchocka, premier RP w latach 1992-93, minister sprawiedliwości (1997-2000); ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej i Zakonie Kawalerów Maltańskich w latach 2001-13, I wiceprzewodnicząca Komisji Weneckiej w latach 2015-16.

1946 - Pierwsze polskie okręty wojenne wpłynęły do portu wojennego w Świnoujściu.

1948 - Podczas wspólnego posiedzenia KC PPR i CKW PPS w sprawie zjednoczenia, podjęto decyzję o budowie Domu Zjednoczonej Partii Klasy Robotniczej Wspólny Dom.

1949 - W Brzegu Dolnym urodził się Tadeusz Drozda, satyryk, aktor, artysta kabaretowy.

1950 - W Lublinie urodził się Romuald Lipko, kompozytor, multiinstrumentalista, współzałożyciel zespołu Budka Suflera; autor przebojów Anny Jantar „Nic nie może wiecznie trwać” i Zdzisławy Sośnickiej „Aleja gwiazd”.

1953 – Założono Miejski Zakład Komunikacyjny w Opolu.

1967 - Ukazało się pierwsze wydanie „Wieczoru Wrocławia”.

1980 - Sejm PRL powołał rząd Edwarda Babiucha, który zastąpił na stanowisku Piotra Jaroszewicza.

1981 - W Warszawie ukazał się pierwszy numer „Tygodnika Solidarność” (w nakładzie 500 tys. egzemplarzy), niezależnego czasopisma społeczno-polityczno-gospodarczego, którego redaktorem naczelnym został Tadeusz Mazowiecki.

1981 - W Krakowie rozpoczął obrady I Ogólnokrajowy Zjazd Niezależnego Zrzeszenia Studentów, który wybrał władze organizacji; przewodniczącym Krajowej Komisji Koordynacyjnej został Jarosław Guzy.

1981 - W Brześciu nad Bugiem gen. Wojciech Jaruzelski i Stanisław Kania spotkali się z sowieckimi przywódcami.

1983 - W Warszawie zmarł Aleksander Ścibor-Rylski, pisarz, autor m.in. książek „Węgiel”, „Pierścionek z końskiego włosia”, scenarzysta (m.in. „Trąd”, „Człowiek z marmuru”, „Człowiek z żelaza”, „Lalka”), reżyser filmów: „Ich dzień powszedni”, „Jutro Meksyk”, „Wilcze echa”, „Morderca zostawia ślad”.

1989 - Podczas negocjacji w Magdalence osiągnięto porozumienie w sprawie kompetencji prezydenta PRL oraz relacji pomiędzy Sejmem i Senatem; uzgodniono także kwestię podziałów mandatów w przyszłym Sejmie.

1995 - W Naprawie, w wypadku na zakopiance, zmarł Bogusław Zych, szermierz, florecista, wielokrotny mistrz Polski, drużynowy brązowy medalista Igrzysk Olimpijskich w Moskwie, mistrz świata, brązowy medalista mistrzostw Europy.

2005 - W Gdańsku zmarł Aleksy Antkiewicz, pierwszy polski medalista olimpijski w boksie - na igrzyskach w Londynie (1948) zdobył brązowy medal; wicemistrz olimpijski z Helsinek (1952); mistrz Europy (1953).

2005 - W watykańskiej bazylice św. Piotra wystawiono na widok publiczny ciało Jana Pawła II.

2009 - Wprowadzono zakaz sprzedaży termometrów rtęciowych.

2011 - W Brukseli zmarł Marian Pankowski, pisarz, poeta, tłumacz, dramaturg, autor m.in. dramatu „Teatrowanie nad świętym barszczem”, powieści „Rudolf”, „Putto” i „W stronę miłości”; więzień niemieckich obozów Auschwitz, Gross-Rosen.

2016 - Niemiecki dziennik „Süddeutsche Zeitung” ujawnił aferę Panama Papers; w aferze później pojawiły się też polskie wątki.

2019 - W Warszawie zmarł Jerzy Wójcik, operator filmowy, współtwórca polskiej szkoły filmowej, autor zdjęć do najsłynniejszych polskich filmów lat 50, 60 i 70, między innymi „Popiołu i diamentu” (1958) Andrzeja Wajdy, „Matki Joanna od Aniołów” (1961) i „Faraona” (1966) Jerzego Kawalerowicza, „Westerplatte” (1967) Stanisława Różewicza i „Potopu” (1973) Jerzego Hoffmana.



Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy