Przejdź do treści
Polska 3 czerwca – co wydarzyło się tego dnia
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia premierzy Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch złożyli deklarację o powstaniu państwa polskiego; pierwszy raz do niepodległej Polski przyjechała Maria Skłodowska-Curie; w wyniku niemieckiej pacyfikacji wsi Strużki koło Staszowa zginęły 74 osoby, w tym 18. dzieci w wieku od 1 do 10 lat; ranny w zamachu 13. maja papież Jan Paweł II opuścił klinikę Gemelli; wyemitowano pierwszy odcinek teleturnieju „Jeden z dziesięciu”. Urodzili się m. in. Antoni Malczewski, Juliusz Rómmel, Wiesław Michnikowski, Bronisław Chromy, Andrzej Garlicki, Marek Koterski, Jolanta Kwaśniewska, Joachim Halupczok, Łukasz Kamiński. Zmarli natomiast: Jan Zamoyski, Krzysztof Celestyn Mrongowiusz, Stanisław Iszora, Oskar Kolberg, Adolf Dygasiński, Emil Barchański, Tadeusz Kotz oraz Robert Brylewski.

1458 – Prepozytem kapituły warmińskiej został Arnold Datteln bratanek kanonika Arnolda Dattelna. Odtąd stale rezydował przy katedrze we Fromborku. Latem 1465 r. sporządził testament, w którym część sumy otrzymanej od stryja przeznaczył na szpital św. Ducha we Fromborku. Z prałatury zrezygnował w 1472 r.; zmarł w listopadzie tego roku.

1524Mikołaj Kopernik napisał list zatytułowany „O ruchu ósmej sfery przeciw Wernerowi” do Bernarda Wapowskiego, swego przyjaciela z czasów studiów w Krakowie, w którym – na prośbę Wapowskiego – wyraża swoją opinię o głośnym traktacie norymberskiego astronoma Jana Wernera. Ocena traktatu była zdecydowanie krytyczna, lecz Kopernik nie wyjawiał w niej swojej teorii heliocentrycznej.

1605 - Zmarł kanclerz i hetman wielki koronny Jan Zamoyski, założyciel Zamościa, humanista, filolog i mówca.

1726 – Założono Wyższe Seminarium Duchowne w Kielcach.

1793 - Urodził się Antoni Malczewski, poeta, autor „Marii”, pierwszej powieści poetyckiej w literaturze polskiej.

1855 - W Gdańsku zmarł Krzysztof Celestyn Mrongowiusz, pastor, pisarz religijny, obrońca polskości na Warmii i Mazurach, autor podręczników do nauki języka polskiego.

1863 - Powstanie styczniowe: w Wilnie został rozstrzelany ks. Stanisław Iszora, pierwsza ofiara terroru nowego generał-gubernatora wileńskiego Michaiła Murawjowa.

1881 - W Grodnie urodził się Juliusz Rómmel - generał WP, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r., w czasie kampanii polskiej w 1939 r. dowódca Armii „Łódź”, a następnie Armii „Warszawa”; w okresie wojny w niewoli niemieckiej.

1890 - W Krakowie zmarł Oskar Kolberg, etnograf, folklorysta, kompozytor, autor przełomowej dla polskiej etnografii pracy „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzęd, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”.

1902 - W Grodzisku Mazowieckim zmarł Adolf Dygasiński, publicysta, pisarz, pedagog; uczestnik powstania styczniowego.

1905 - W Weiden w Górnym Palatynacie urodził się Martin Gottfried Weiss, nazistowski zbrodniarz, SS-Sturmbannfuehrer, komendant niemieckich obozów koncentracyjnych Neuengamme, Majdanek i Dachau; w 1946 r. skazany przez amerykański trybunał wojskowy na karę śmierci, wyrok wykonano.

1915 - I wojna światowa: Wojska austriackie wkroczyły do Twierdzy Przemyśl.

1918 - W Wersalu pod Paryżem premierzy Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch złożyli deklarację, że powstanie państwa polskiego jest warunkiem trwałego pokoju w Europie. Deklaracja przewidywała utworzenie „zjednoczonego i niepodległego państwa polskiego z wolnym dostępem do morza”.

1922 - W Warszawie urodził się Wiesław Michnikowski, aktor filmowy i teatralny, znany m.in. z Kabaretu Starszych Panów, jako wykonawca piosenek „Wesołe jest życie staruszka”, „Jeżeli kochać” czy „Addio pomidory”; odtwórca roli Jej Ekscelencji w „Seksmisji” Juliusza Machulskiego, wystąpił również w filmach „Gangsterzy i filantropi”, „Upał”, „Hydrozagadka”, a także w serialu „Jan Serce”.

1925 - W Leńczach koło Lanckorony urodził się Bronisław Chromy, rzeźbiarz, medalier, malarz i rysownik.

1925 - Po raz pierwszy do niepodległej Polski przyjechała Maria Skłodowska-Curie.

1932 - Na lotnisku Okęcie dokonano oblotu samolotu RWD-6.

1935 - W Warszawie urodził się Andrzej Garlicki, historyk, publicysta, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; znawca dziejów II Rzeczypospolitej, autor książek „U źródeł obozu belwederskiego”, „Przewrót majowy”, „Od maja do Brześcia”, „Od Brześcia do maja”, „Józef Piłsudski 1867-1935”, „Piękne lata trzydzieste”.

1937 – Transatlantyk MS Batory został poważnie uszkodzony w wyniku pożaru (uszkodzeniu uległa instalacja elektryczna w maszynowni) w odległości 800 mil morskich od brzegów amerykańskich. Mimo poważnych uszkodzeń statek dotarł do Nowego Jorku o własnych siłach.

1939 - W Warszawie na Torze Wyścigów Konnych na Służewcu rozegrano pierwszą gonitwę.

1942 - W Krakowie urodził się Marek Koterski, reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, aktor i dramatopisarz. Twórca takich filmów jak „Nic śmiesznego”, „Dzień świra”, „Wszyscy jesteśmy Chrystusami”.

1943 - W wyniku niemieckiej pacyfikacji wsi Strużki koło Staszowa w województwie świętokrzyskim zginęły co najmniej 74 osoby. Podczas ataku napastnicy spalili niemal wszystkie zabudowania oraz zamordowali 18 dzieci w wieku od 1 do 10 lat.

1945 - W nocy z 3 na 4 czerwca oddział żołnierzy podziemia niepodległościowego, zaatakowała Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Mławie uwalniając 40 więźniów reżimu komunistycznego, głównie żołnierzy AK, NSZ i BCh.

1947 - Powstał Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.

1953 - W Warszawie urodził się Krzysztof Jaroszyński, satyryk, aktor kabaretowy.

1955 - W Gdańsku urodziła się Jolanta Kwaśniewska, małżonka Aleksandra Kwaśniewskiego prezydenta w latach 1995-2005; prawnik, prezes fundacji „Porozumienie bez barier”.

1955 – Na Kasprowym Wierchu zalegało 160 cm śniegu.

1963 - W Watykanie zmarł papież Jan XXIII; zwolennik ruchu odnowy w Kościele; w 1962 r. zwołał Sobór Watykański II.

1968 - W Niwkach na Opolszczyźnie urodził się Joachim Halupczok, kolarz szosowy, mistrz świata w wyścigu indywidualnym amatorów (1989), srebrny medalista olimpijski w wyścigu drużynowym na igrzyskach w Seulu; zmarł w 1994 r.

1973 - We Wrocławiu urodził się Łukasz Kamiński, historyk specjalizujący się w najnowszej historii Polski. W latach 2009-2011 dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN, w latach 2011-2016 prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Od 2017 r. szef Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia.

1981 - Ranny w zamachu z 13. maja papież Jan Paweł II opuścił rzymską Poliklinikę Gemelli i wrócił do Watykanu.

1982 - Stan wojenny: W niewyjaśnionych okolicznościach nad Wisłą zaginął 17-letni Emil Barchański, uczeń LO im. Mikołaja Reja w Warszawie; dwa dni później jego ciało wyłowiono z rzeki; Barchański uczestniczył w działalności opozycyjnej, zatrzymany w marcu 1982 r. przez SB był maltretowany i zmuszany do składania fałszywych zeznań, które odwołał przed sądem, informując jednocześnie o metodach stosowanych wobec niego w śledztwie.

1985 - W Czechowicach-Dziedzicach urodził się Łukasz Piszczek, piłkarz, reprezentant Polski; od 2010 r. zawodnik Borussi Dortmund, z którą dwukrotnie zdobył mistrzostwo Niemiec; w 2013 r. wystąpił na Wembley w finale Ligi Mistrzów, w którym Borussia przegrała 1:2 z Bayernem Monachium.

1992 – Otwarto Most Dmowskiego nad Odrą Południową we Wrocławiu.

1994 – Telewizja Polska wyemitowała pierwszy odcinek teleturnieju „Jeden z dziesięciu”, jednego z najdłużej emitowanych programów w dziejach polskiej telewizji.

1998 - Sieć komórkowa Plus uruchomiła usługę Simplus.

2005 - Papież Benedykt XVI mianował arcybiskupa Stanisława Dziwisza metropolitą krakowskim.

2008 - W Collingwood w Kanadzie zmarł płk Tadeusz Kotz (Tadeusz Koc), pilot, pułkownik WP; w czasie II wojny światowej m.in. dowódca Dywizjonu 303 (1943-1944).

2018 - W Warszawie w wyniku pobicia zmarł Robert Brylewski, muzyk rockowy, wokalista, gitarzysta, kompozytor i autor tekstów, lider i współzałożyciel zespołów punkrockowych Kryzys i Brygada Kryzys.



PAP

Wiadomości

Na Bałkanach najgorętsze lato od ponad 130 lat!

5 ofiar śmiertelnych rosyjskich ataków na Konstantyniwkę i Toreck

Powstrzymamy korporacje i Chiny. Trump zapowiada walkę o zdrowie

Jaki o Tusku: To opętany człowiek

Niedźwiedź zaatakował mężczyznę w parku!

Maliszewski: zamiast reformy sądownictwa, mamy chaos

Co będzie z subwencją dla Prawa i Sprawiedliwości?

Dyplomacja kulinarna na 16. Edycji Europejskiego Festiwalu Smaku

Dymisja Macrona? Demonstrowało 150 miast!

Ryba: nasz rząd zajmuje się wojną domową, a nie zewnętrzną

Bagiński: niewybudowanie CPK to zdrada gospodarcza

Co ciekawego można robić na Lubelszczyźnie?

85 lat temu skapitulowała polska załoga Westerplatte...

Express Republiki | 07.09.2024

Ratował syna, sam utonął! Co z dzieckiem?

Najnowsze

Na Bałkanach najgorętsze lato od ponad 130 lat!

Niedźwiedź zaatakował mężczyznę w parku!

Maliszewski: zamiast reformy sądownictwa, mamy chaos

Co będzie z subwencją dla Prawa i Sprawiedliwości?

Dyplomacja kulinarna na 16. Edycji Europejskiego Festiwalu Smaku

5 ofiar śmiertelnych rosyjskich ataków na Konstantyniwkę i Toreck

Powstrzymamy korporacje i Chiny. Trump zapowiada walkę o zdrowie

Jaki o Tusku: To opętany człowiek