Tego dnia na rynku w Krakowie Tadeusz Kościuszko złożył przysięgę rozpoczynając Insurekcję; rząd rosyjski wydał ukaz o karnym wcielaniu dzieci polskich do armii; rozpoczęła się ewakuacja Armii Polskiej ze Związku Sowieckiego; niemieccy żandarmi zamordowali rodzinę Ulmów; dąb „Chrobry” uznano za pomnik przyrody. Urodzili się m. in. Leopold Kronenberg, Igor Newerly, Krystyna Krahelska, Czesław Nowicki, Ryszard Zub, Jerzy Kukuczka, Marek Niedźwiedzki, Wiesław Weis, Filip Łobodziński, Marek Kamiński. Zmarli natomiast: Karol Olszewski, Władysław Ślewiński, Marian Januszajtis-Żegota, Eugeniusz Kaszyński, Ryszard Białous oraz Zdzisław Krzyszkowiak.
1568 - Król Zygmunt II August powołał Komisję Morską, będącą zaczątkiem polskiej admiralicji.
1651 – W kościele jezuitów w Warszawie odbyła się instalacja i koronacja obrazu Matki Bożej Łaskawej – Patronki Warszawy.
1794 - Na rynku w Krakowie został odczytany przez byłego posła na Sejm Wielki Aleksandra Linowskiego „Akt powstania obywatelów mieszkańców województwa krakowskiego, ogłaszający rozpoczęcie insurekcji przeciw i carycy Katarzynie II”. Na mocy aktu, Tadeuszowi Kościuszce powierzono funkcję Najwyższego Naczelnika i polecono mu zorganizować rząd powstańczy – Radę Najwyższą Narodową. W trakcie uroczystości Kościuszko złożył następującą przysięgę: „Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna Jego”.
1812 - W Warszawie urodził się Leopold Kronenberg, finansista, przemysłowiec, polityk, jeden z najwybitniejszych działaczy gospodarczych na ziemiach polskich w XIX w.; budowniczy Kolei Warszawsko-Terespolskiej i Kolei Nadwiślańskiej, założyciel Banku Handlowego i Szkoły Handlowej w Warszawie; w 1861 r. współtwórca obozu „białych” i jeden z jego przywódców w Powstaniu Styczniowym.
1822 - W nocy z 23 na 24 marca pożar zniszczył ponad połowę zabudowań Mrągowa.
1831 - Rząd rosyjski wydał ukaz o karnym wcielaniu dzieci polskich do armii Imperium Rosyjskiego. Chodziło o dzieci (chłopców w wieku od 7 do 16 lat) osób biorących udział w powstaniu listopadowym miały być traktowane jako tzw. kantoniści i wcielane do specjalnych batalionów wojsk rosyjskich.
1839 - W Paryżu uroczyście otwarta została Biblioteka Polska.
1844 - W Kopenhadze zmarł Bertel Thorvaldsen, rzeźbiarz, autor m.in. warszawskich pomników księcia Józefa Poniatowskiego i Mikołaja Kopernika.
1849 - We Lwowie urodził się Tadeusz Barącz, rzeźbiarz, autor m.in. lwowskiego pomnika króla Jana III Sobieskiego.
1900 - W Krakowie w Teatrze Miejskim odbyła się prapremiera „Snu srebrnego Salomei” Juliusza Słowackiego.
1903 - W Białowieży urodził się Igor Newerly, pisarz, autor książek „Chłopiec z Salskich Stepów”, „Pamiątka z Celulozy” i „Zostało z uczty bogów”, więzień niemieckich obozów Majdanek, Auschwitz, Bergen-Belsen, sygnatariusz Listu 34 z 1964 roku.
1914 - W Mazurkach nad Szczarą na Ziemi Nowogródzkiej urodziła się Krystyna Krahelska, harcerka, poetka, żołnierz ZWZ-AK „Danuta”; autorka jednej z najpopularniejszych piosenek Polski Walczącej „Hej chłopcy, bagnet na broń!”.
1915 - W Krakowie zmarł Karol Olszewski, chemik, fizyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; wspólnie z prof. Zygmuntem Wróblewskim jako pierwsi na świecie w 1883 r. dokonali skroplenia tlenu, a następnie azotu.
1918 - W Krakowie urodził się Jacek Stwora, dziennikarz, pisarz, reporter, żołnierz kampanii wrześniowej 1939 roku i francuskiej w roku 1940; autor książek „Dzielnica szwarckopów”, „Co jest za tym murem?”, „Kataryniarz i złoty tron”.
1918 - W Paryżu zmarł Władysław Ślewiński, malarz okresu Młodej Polski.
1920 - Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę O nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, jeden z najstarszych, obowiązujących do dziś aktów prawnych.
1922 - Sejm Ustawodawczy przyjął do wiadomości uchwałę Sejmu Wileńskiego o wcieleniu Wileńszczyzny do Polski i wezwał rząd RP, „aby niezwłocznie objął sprawowanie władzy państwowej w Ziemi Wileńskiej”.
1924 - Rada Ligi Narodów przyznała Czechosłowacji Jaworzynę Spiską.
1924 - Z inicjatywy Centralnego Wydziału Kobiecego PPS po raz pierwszy w Polsce zorganizowano obchody Dnia Kobiet.
1928 - W Wilnie urodził się Czesław Nowicki, dziennikarz, prezenter pogody programach Telewizji Polskiej, popularny „Wicherek”.
1934 - W Gołogórach urodził się Ryszard Zub, szermierz, szablista, trzykrotny medalista igrzysk olimpijskich (1956, 1960, 1964), czterokrotny mistrz świata.
1936 - W Boksyckiej urodził się Władysław Baka, ekonomista, polityk, członek władz PZPR, dwukrotny prezes Narodowego Banku Polskiego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.
1938 - Polska i Litwa nawiązały stosunki dyplomatyczne. Nastąpiło to w wyniku ostrego kryzysu politycznego, którego bezpośrednią przyczyną było zastrzelenie na granicy przez strażników litewskich polskiego żołnierza Korpusu Ochrony Pogranicza.
1941 - Zarządzenie niemieckiego gubernatora dystryktu lubelskiego Ernsta Zoernera o utworzeniu getta żydowskiego w Lublinie.
1942 - Ze Związku Sowieckiego rozpoczęła się ewakuacja Armii Polskiej pod dowództwem gen. Władysława Andersa; do listopada 1942 r. wysłano do Iranu ponad 115 tys. osób, w tym około 78,5 tys. żołnierzy oraz 37 tys. cywilów; wśród ewakuowanych były tysiące dzieci.
1942 - Personel i mieszkańcy Żydowskiego Domu Starców i Sierot w Lublinie zostali zamordowani przez Niemców.
1944 - Z niemieckiego obozu dla lotników Stalag Luft III w Żaganiu (niem. Sagan) w nocy z 24 na 25 marca uciekło 76 jeńców, m.in. 41 Brytyjczyków i sześciu Polaków; ucieczka zakończyła się tragicznie, tylko trzej jeńcy odzyskali wolność - dwóch Norwegów i Holender, pozostałych 73 schwytano; pięćdziesięciu z nich, w tym sześciu Polaków, na specjalny rozkaz Adolfa Hitlera zostało rozstrzelanych.
1944 - W Markowej k. Łańcuta na Podkarpaciu niemieccy żandarmi zamordowali ośmioro Żydów z rodzin Didnerów, Grunfeldów i Goldmanów oraz ukrywających ich Józefa Ulmę oraz będącą w ostatnim miesiącu ciąży jego żonę Wiktorię; zabili też szóstkę dzieci Ulmów; najstarsza z rodzeństwa Stasia miała osiem lat, a najmłodsze dziecko zaledwie 1,5 roku.
1944 – W Bełzu oddział UPA dokonał masakry ponad 100 Polaków.
1945 - Armia Czerwona zajęła miasta: Głubczyce, Pruszcz Gdański i Żory.
1945 - W Krakowie ukazał się pierwszy numer „Tygodnika Powszechnego”.
1946 - W Warszawie urodził się Andrzej Titkow, reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych i fabularnych, autor filmów „Z pamięci”, „Mniej niż zero”, „Turniej”, „Walterowcy” i serialu „kład krążenia”.
1948 - W Katowicach urodził się Jerzy Kukuczka, himalaista, drugi człowiek na świecie, po Reinholdzie Messnerze, który zdobył Koronę Himalajów i Karakorum; zginął w 1989 r. podczas wejścia na Lhotse (8516 m) nową drogą, przez niezdobytą wówczas południową ścianę.
1954 - W Sieradzu urodził się Marek Niedźwiedzki, dziennikarz muzyczny, wieloletni prezenter, prowadzący m.in. „Listę Przebojów Programu Trzeciego”.
1956 - W Warszawie urodził się Wiesław Weiss, dziennikarz muzyczny, redaktor naczelny miesięczników „Tylko Rock” i „Teraz Rock”, autor „Rock. Encyklopedii” i książek o tematyce muzycznej m.in. „Pink Floyd. Szyderczy śmiech i krzyk rozpaczy”.
1959 - W Warszawie urodził się Filip Łobodziński, dziennikarz, tłumacz, muzyk Zespołu Reprezentacyjnego; w latach 70. aktor dziecięcy, znany m.in. z filmów „Stawiam na Tolka Banana” i „Podróż za jeden uśmiech”.
1959 - W Żorach urodził się Marek Probosz, aktor teatralny i filmowy, znany m.in. z filmów „Niech cię odleci mara”, „Czas dojrzewania”, „Śmierć rotmistrza Pileckiego”.
1962 - W gdańskim klubie „Żak” odbył się pierwszy koncert zespołu Niebiesko-Czarni.
1964 - W Gdańsku urodził się Marek Kamiński, polarnik, podróżnik, żeglarz, pisarz, fotograf; jako pierwszy człowiek na świecie zdobył w jednym roku (1995) dwa bieguny Ziemi.
1967 - Rosnący od około 1250 roku w pobliżu dzisiejszego rezerwatu przyrody Buczyna Szprotawska w Borach Dolnośląskich dąb Chrobry został uznany za pomnik przyrody.
1969 - W Raciborzu urodził się Ryszard Wolny, zapaśnik, trener; pięciokrotny olimpijczyk, mistrz olimpijski z Atlanty (1996), medalista mistrzostw świata i Europy.
1973 - W Royal Tunbridge Wells w Anglii zmarł Marian Januszajtis-Żegota, generał, dowódca Legionu Wschodniego i I Brygady Legionów Polskich; współautor nieudanego zamachu stanu, mającego na celu obalenie rządu Jędrzeja Moraczewskiego (1919); wojewoda nowogródzki w latach 1924-26.
1976 - W Londynie zmarł mjr Eugeniusz Kaszyński „Nurt”, cichociemny, w latach 1943-44 zastępca dowódcy, a następnie dowódca Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” na Kielecczyźnie.
1980 - Premiera filmu „Dyrygent” w reżyserii Andrzeja Wajdy.
1980 - Premiera filmu „Paciorki jednego różańca” w reżyserii Kazimierza Kutza.
1992 - W Neuquen w Argentynie zmarł Ryszard Białous, ps. Jerzy, kapitan Armii Krajowej, harcmistrz, żołnierz kampanii polskiej 1939 r., powstaniec warszawski, dowódca Oddziału Specjalnego „Jerzy”, batalionu „Zośka” i brygady dywersji „Broda 53” zgrupowania „Radosław”, więzień obozów Bergen-Belsen i Sandbostel żołnierz 1 Brygady Spadochronowej; od 1946 roku przebywał na emigracji w Argentynie.
1992 - Dokonano zmian skrótu TP na TVP oraz logotypów Telewizji Polskiej.
2003 - W Warszawie zmarł Zdzisław Krzyszkowiak, lekkoatleta, mistrz olimpijski z Rzymu w biegu na 3000 m z przeszkodami (1960), mistrz Europy i rekordzista świata.
2006 - Arcybiskup metropolita krakowski Stanisław Dziwisz został mianowany kardynałem przez papieża Benedykta XVI.
2012 - W Warszawie otwarto Most Marii Skłodowskiej-Curie.
2012 – Założono partię polityczną Solidarna Polska, której prezesem został Zbigniew Ziobro. W 2023 r. partia została przemianowana na Suwerenną Polskę.
Źródło: PAP
1714042346.jpg)
