Polska 24 maja – co wydarzyło się tego dnia

Tego dnia w Raszynie uruchomiono najsilniejszą w Europie stację radiową; rzeź wołyńska: 170 osób zostało zamordowanych przez UPA we wsi Niemodlin; KRN przyjęła dekret o odbudowie stolicy; podczas ME w boksie Polacy zdobyli pięć złotych medali; odkryto drugą część tzw. skarbu średzkiego; podczas drugiej tury wyborów prezydenckich wygrał Andrzej Duda pokonując Bronisława Komorowskiego. Urodzili się m. in. Helena Mniszkówna, Irena Kirszenstein-Szewińska, Grażyna Torbicka. Zmarli natomiast: Michał Gedeon Radziwiłł, Aleksander Brückner, Michał Choromański, Stanisława Perzanowska, Marek Rostworowski, Józef Szaflik oraz Krzysztof Kąkolewski.

1013 - W Merseburgu cesarz Henryk II Święty i Bolesław Chrobry zawarli traktat pokojowy kończący wojnę polsko-niemiecką.

1609 - Król Zygmunt III Waza wspólnie z rodziną i dworem opuścił ostatecznie Zamek na Wawelu i przeniósł się do Warszawy.

1800 – W Kielcach pożar strawił większość budynków mieszkalnych w centrum miasta oraz ratusz.

1829 - W Warszawie odbyła się koronacja cara Mikołaja I na króla Polski.

1850 - W Warszawie zmarł Michał Gedeon Radziwiłł, generał, uczestnik Powstania Kościuszkowskiego i wojen napoleońskich; senator Królestwa Polskiego; w czasie Powstania Listopadowego członek Rady Najwyższej Narodowej i wódz naczelny polskiej armii (luty-marzec 1831).

1878 - W Kurczycach na Wołyniu urodziła się Helena Mniszkówna, pisarka, autorka powieści „Trędowata”, „Ordynat Michorowski”.

1889 - W „Kurierze Codziennym” ukazał się ostatni odcinek powieści Bolesława Prusa „Lalka”; pierwszy odcinek ukazał się 29 września 1887 roku.

1905 - W Warszawie kilkusetosobowa zorganizowana grupa robotników zaatakowała na ul. Krochmalnej kryminalistów, którzy terroryzowali okolicę; walki robotników z kryminalistami trwały dwa dni, przenosząc się do Śródmieścia oraz na Stare i Nowe Miasto.

1923 - Powstał rząd Wincentego Witosa, tworzony przez koalicję PSL „Piast”, Związek Ludowo Narodowy i Chrześcijańską Demokrację.

1931 - W Raszynie uruchomiono najsilniejszą w Europie stację radiową o mocy 120 kW, dwa maszty o wysokości 280 metrów każdy, pomiędzy którymi rozpięto antenę. Jeden z masztów został wysadzony w 1939 roku, aby uniemożliwić korzystanie z radiostacji przez Niemców. Stacja objęła swoim zasięgiem całe terytorium Polski.

1936 – Na Jasnej Górze z udziałem 20 tysięcy studentów odbyło się Wielkie Ślubowanie Młodzieży Akademickiej w 280. rocznicę ślubów lwowskich.

1939 - W Berlinie zmarł prof. Aleksander Brückner, polski filolog slawista, historyk kultury, autor „Dziejów literatury polskiej w zarysie”, „Dziejów kultury polskiej”, „Dziejów języka polskiego” i „Encyklopedii Staropolskiej”.

1943 - Ambasador Wielkiej Brytanii przy rządzie RP Owen O'Malley przesłał do ministra spraw zagranicznych Anthony'ego Edena tajny raport na temat Zbrodni Katyńskiej, w którym wskazał na wysokie prawdopodobieństwo popełnienia zbrodni przez ZSRS.

1943 - Rzeź wołyńska: 170 osób zostało zamordowanych przez UPA we wsi Niemodlin w powiecie kostopolskim.

1944 - W odwecie za zastrzelenie Niemca w Szymbarku rozstrzelano 10 działaczy z Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”.

1945 - Utworzony został Korpus Bezpieczeństwa Publicznego (później Wewnętrznego), który podlegał MBP, jego zadaniem miała być walka z niepodległościowym podziemiem zbrojnym.

1945 - W Lesie Stockim na Lubelszczyźnie oddział mjr Mariana Bernaciaka „Orlika” stoczył zwycięską bitwę z pięciokrotnie większymi siłami NKWD, Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej.

1945 - Dekret Krajowej Rady Narodowej o odbudowie stolicy.

1945 - Dekrety o utworzeniu Politechniki Śląskiej, Uniwersytetu Łódzkiego, Politechniki Łódzkiej i przekształceniu Politechniki Gdańskiej w państwową szkołę akademicką.

1946 - W Leningradzie urodziła się Irena Kirszenstein-Szewińska, najlepsza lekkoatletka w dziejach polskiego sportu; siedmiokrotna medalistka olimpijska, rekordzistka Europy i świata; członek MKOl.

1953 - Podczas odbywających się w Warszawie X Mistrzostw Europy w Boksie stoczono walki finałowe. Polscy bokserzy zdobyli 5 złotych medali (trzykrotnie pokonując reprezentantów ZSRS): Henryk Kukier (musza), Zenon Stefaniuk (kogucia), Józef Kruża (piórkowa), Leszek Drogosz (lekkopółśrednia) i Zygmunt Chychła (półśrednia).

1959 - W Pszczynie urodziła się Grażyna Torbicka, dziennikarka, konferansjerka, prezenterka telewizyjna, prowadząca m.in. telewizyjny magazyn „Kocham Kino”.

1972 - W Warszawie zmarł Michał Choromański, pisarz i dramaturg, autor powieści „Biali bracia”, „Zazdrość i Medycyna”, „Schodami w górę, schodami w dół”, „Słowacki wysp tropikalnych”, „Skandal w Wesołych Bagniskach”.

1976 - Premiera filmu Con amore w reżyserii Jana Batorego.

1977 - Początek głodówki działaczy KOR w warszawskim kościele św. Marcina, której intencją było uwolnienie robotników skazanych za udział w protestach w Radomiu i Ursusie oraz członków i współpracowników KOR aresztowanych po śmierci Stanisława Pyjasa.

1982 - W Warszawie zmarła Stanisława Perzanowska, aktorka, reżyser, wieloletnia wykładowczyni warszawskiej PWST.

1988 - W Środzie Śląskiej odkryto drugą część tzw. skarbu średzkiego, m.in. złotą koronę ślubną z XIV w., biżuterię oraz kilka tysięcy monet.

1996 - W Krakowie zmarł prof. Marek Rostworowski, historyk sztuki, muzealnik, dyrektor Muzeum Czartoryskich w Krakowie, minister kultury i sztuki.

1996 - Premiera filmu „Gry uliczne” w reżyserii Krzysztofa Krauze.

2001 – Odsłonięto Pomnik Ofiar Katynia w Katowicach.

2002 - Na festiwalu w Cannes odbyła się prapremiera filmu „Pianista” w reżyserii Romana Polańskiego, opowiadającego historię Władysława Szpilmana.

2002 - Sejm RP przyjął ustawę o rozwiązaniu Urzędu Ochrony Państwa i powołaniu w jego miejsce Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu.

2008 - W Gliwicach zmarł Józef Szaflik, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

2015 - W Warszawie zmarł Krzysztof Kąkolewski, reportażysta, pisarz, autor m.in. reportaży-wywiadów ze zbrodniarzami III Rzeszy „Co u pana słychać”.

2015 - Odbyła się druga tura wyborów prezydenckich, w której Andrzej Duda zdobył 51,55 proc. głosów, pokonując Bronisława Komorowskiego (48,45 proc.). Frekwencja wyniosła 55,34 proc. uprawnionych.

Źródło: PAP