Tego dnia wybuchło III Powstanie Śląskie; początek formowania Brygady Strzelców Karpackich; początek produkcji samochodów ciężarowych „Star”; premiera filmu „Jak rozpętałem II wojnę światową”; zniesiona została godzina milicyjna; Zgromadzenie Narodowe przyjęło nową Konstytucję RP. Urodzili się m. in. Andrzej Zamoyski, Stanisław Lam, Wacław Kowalski, Joanna Chmielewska, Marek Nowakowski, Bogusław Kaczyński, Wojciech Pszoniak, Krzysztof Krauze, Małgorzata Ostrowska. Zmarli natomiast: Antoni Malczewski, Delfina Potocka, Adam Skwarczyński, Jan Krawczyk, Juliusz Dąbrowski, Tacjana Wysocka, Feliks Stamm, Stefan Kieniewicz, Karol Wojtyła, Barbara Sass oraz Andrzej Trzos-Rastawiecki.
999 – Gerbert z Aurillac został wybrany na papieża i przybrał imię Sylwester II. W czasie swojego pontyfikatu stworzył arcybiskupstwo w Gnieźnie i trzy inne biskupstwa w Polsce (Kołobrzeg, Kraków, Wrocław), dokonał kanonizacji biskupa Wojciecha.
1479 - Król Węgier Maciej Korwin i król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk zawarli pokój w Budzie. Węgierski władca zgodził się wycofać poparcie dla zakonu krzyżackiego i biskupa warmińskiego Mikołaja Tungena, z którym polski król toczył tzw. wojnę popią. W zamian za te ustępstwa Kazimierz IV Jagiellończyk dał wolną rękę królowi Węgier w polityce wobec Czech.
1640 - W Warszawie zmarł Maciej Kazimierz Sarbiewski, poeta, teolog, teoretyk literatury; nadworny kaznodzieja króla Władysława IV Wazy.
1729 - W Szczecinie urodziła się Zofia Augusta Anhalt-Zerbst, przyszła cesarzowa Rosji Katarzyna II, panująca w latach 1762-1796.
1792 - W Warszawie na Woli założono cmentarz ewangelicko-augsburski.
1800 - W Wiedniu urodził się Andrzej Zamoyski, działacz gospodarczy i polityczny, założyciel i prezes Towarzystwa Rolniczego oraz Spółki Żeglugi Parowej.
1813 - Broniące Jasnej Góry oddziały armii Księstwa Warszawskiego skapitulowały przed wojskami rosyjskimi.
1826 - W Warszawie, wieku 33 lat, zmarł Antoni Malczewski, poeta, autor „Marii” (1825), pierwszej powieści poetyckiej w literaturze polskiej. Powieść zaczyna się słowami: „Ej, ty na szybkim koniu, gdzie pędzisz, kozacze?”.
1846 - W Warszawie urodził się Zygmunt Noskowski, kompozytor, dyrygent, pedagog, krytyk muzyczny.
1866 - W Żarkach urodził się Franciszek Hodur, twórca i przywódca Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego w Stanach Zjednoczonych.
1877 - W Paryżu zmarła Delfina Potocka, przyjaciółka Fryderyka Chopina, muza Zygmunta Krasińskiego.
1891 - Urodził się Stanisław Lam, dziennikarz, wydawca, w latach 1924-39 redaktor naczelny wydawnictwa Trzaska, Evert i Michalski, od 1944 kierownik Księgarni Polskiej w Paryżu.
1892 - W Łodzi wybuchł strajk powszechny, w którym wzięło udział 70 tys. robotników. Został on krwawo stłumiony, około 200 osób zostało zabitych.
1899 - W Karniewku koło Pułtuska urodził się Dobiesław Damięcki, aktor, reżyser; prezes ZASP (1945-48).
1911 - W Warszawie urodził się Zygmunt Zintel, aktor teatralny i filmowy, znany m.in. z filmów „Niewiarygodne przygody Marka Piegusa”, „Wyspa złoczyńców”, „Pociąg”, „Matka Joanna od Aniołów”.
1916 - W Gżatsku (obecnie Gagarin) w Rosji urodził się Wacław Kowalski, aktor, niezapomniany Pawlak z komedii „Sami swoi” i dozorca Popiołek z serialu „Dom”.
1919 - Powstało Polskie Towarzystwo Matematyczne.
1921 - W nocy z 2 na 3 maja na Górnym Śląsku wybuchło III Powstanie Śląskie. Na jego czele stanął Wojciech Korfanty.
1928 - Straż Celna została przekształcona w Straż Graniczną.
1930 – We Wrocławiu otwarto dom handlowy „Wertheim” (obecnie „Renoma”).
1932 - W Warszawie urodziła się Joanna Chmielewska, pisarka, scenarzystka, autorka popularnych powieści sensacyjnych, kryminalnych - m.in. „Lesio”, „Wszystko czerwone”, „Nawiedzony dom” - a także utworów dla dzieci i młodzieży.
1934 - W Warszawie zmarł Adam Skwarczyński, działacz PPS, żołnierz I Brygady Legionów, członek Komendy Głównej POW oraz Konwentu Organizacji A; założyciel i redaktor naczelny pisma „Droga”, ideolog obozu piłsudczykowskiego.
1935 - W Warszawie urodził się Marek Nowakowski, pisarz, scenarzysta, publicysta; opisywał powojenną Warszawę i świat ludzi żyjących na marginesie społeczeństwa; autor zbiorów opowiadań „Ten stary złodziej”, „Benek Kwiaciarz”, „Układ zamknięty”, „Książę Nocy”, „Wesele raz jeszcze”, „Raport o stanie wojennym”, „Notatki z codzienności”, a także książek „Homo Polonicus”, „Grecki bożek”, „Nekropolis” oraz felietonów „Moja Warszawa. Powidoki”.
1940 - Początek formowania w Syrii Brygady Strzelców Karpackich.
1940 - W odwecie za zabicie dwóch żołnierzy niemieckich rozstrzelano w Palmirach około 100 osób (w tym 27 kobiet), przywiezionych z Pawiaka i więzienia mokotowskiego; wśród nich proboszcza parafii Wilanów księdza Jana Krawczyka oraz harcmistrza Juliusza Dąbrowskiego „Bema”, który sam zgłosił się do gestapo, aby ratować aresztowanych zamiast niego: ojca, matkę, brata, siostrę i żonę.
1940 - Z więzienia na Pawiaku Niemcy wysłali pierwszy transport do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Wśród około 1,5 tys. wywiezionych mężczyzn było wielu przedstawicieli polskich elit.
1941 - W Pińczowie urodził się Andrzej Barański, reżyser, scenarzysta; autor filmów „Kobieta z prowincji”, „Kramarz”, „Nad rzeką, której nie ma”, „Dwa Księżyce”, „Parę osób, mały czas”.
1942 - W Warszawie ukazało się pierwsze wydanie konspiracyjnego czasopisma „Sztuka i Naród”, z którym współpracowali m.in. Wacław Bojarski, Tadeusz Gajcy, Zdzisław Stroiński i Andrzej Trzebiński.
1942 - W Krakowie urodziła się Janina Paradowska, dziennikarka, publicystka; związana m.in. z tygodnikiem „Polityka” i radiem Tok Fm.
1942 - W Białej Podlaskiej urodził się Bogusław Kaczyński, popularyzator opery, operetki i muzyki poważnej, krytyk i publicysta muzyczny, konferansjer, teoretyk muzyki i pianista.
1942 - We Lwowie urodził się Wojciech Pszoniak – aktor, związany m.in. ze Starym Teatrem w Krakowie, Teatrem Narodowym w Warszawie i warszawskim Teatrem Powszechnym, występował również w kabarecie „Pod Egidą”; od 1978 r. grał w teatrach francuskich, a także na scenach londyńskich; w latach 80. wyjechał do Francji i zamieszkał w Paryżu; wystąpił m.in. w filmach „Wesele”, „Ziemia obiecana”, „Danton”, „Korczak”, „Piłat i inni” „Austeria”, „Czarny Czwartek. Janek Wiśniewski padł” i „Mała Matura 1947”.
1943 - W wyniku ran odniesionych w akcji pod Arsenałem zmarł Tadeusz Krzyżewicz „Buzdygan”, podharcmistrz, plutonowy podchorąży AK.
1945 - Centralne Kierownictwo Ruchu Ludowego podjęło decyzję o ujawnieniu Batalionów Chłopskich.
1946 - Funkcjonariusze UB w odwecie za pomoc oddziałom podziemia niepodległościowego dokonali pacyfikacji wsi Wąwolnica w powiecie puławskim.
1947 - Rudolf Höß (Hoess), komendant niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau w latach 1940-43, został skazany przez Najwyższy Trybunał Narodowy w Warszawie na karę śmierci; wyrok przez powieszenie wykonano na terenie b. obozu 16 kwietnia 1947 r.
1947 - Władze komunistyczne aresztowały Kazimierza Pużaka i innych działaczy związanych z PPS-WRN pod zarzutem organizowania podziemnej partii socjalistycznej.
1951 - Początek seryjnej produkcji samochodów ciężarowych „Star” w Starachowicach.
1952 - W Warszawie rozpoczęła się budowa Pałacu Kultury i Nauki.
1952 - Wprowadzono reglamentowaną sprzedaż mydła i proszków do prania.
1952 - Ukazało się pierwsze wydanie tygodnika „Motor”.
1953 - We Wrocławiu urodził się Lech Janerka, wokalista, gitarzysta, kompozytor.
1953 - W Warszawie urodził się Krzysztof Krauze, reżyser, scenarzysta, operator; autor filmów „Gry uliczne”, „Dług”, „Mój Nikifor”, „Plac Zbawiciela”, „Papusza” - wspólnie z Joanną Kos-Krauze.
1954 - Programem „To idzie młodość” zainaugurował w Warszawie działalność Studencki Teatr Satyryków.
1957 - W Cannes rozpoczął się Międzynarodowy Festiwal Filmowy, na którym Nagrodę Specjalną Jury - „Srebrną Palmę” - otrzymał „Kanał” Andrzeja Wajdy.
1958 - W Szczecinku urodziła się Małgorzata Ostrowska, wokalistka, liderka zespołu Lombard w latach 1981-1991.
1969 - W Zawoi na Policy w paśmie Beskidu Żywieckiego rozbił się należący do PLL LOT samolot pasażerski An-24, w wyniku czego zginęły wszystkie 53 osoby znajdujące się na pokładzie.
1970 - Odbyła się premiera filmu „Jak rozpętałem II wojnę światową” w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego.
1970 - W Warszawie zmarła Tacjanna Wysocka, tancerka, choreograf, historyk baletu.
1976 - Kopalnia soli w Wieliczce została wpisana do rejestru zabytków.
1976 - W Warszawie zmarł Feliks Stamm, trener bokserski, wychowawca kilku pokoleń polskich pięściarzy, m.in. takich mistrzów ringu jak Antoni Polus, Jerzy Kulej, Józef Grudzień, Leszek Drogosz i Zbigniew Pietrzykowski; prowadził polską reprezentację na siedmiu igrzyskach olimpijskich i czternastokrotnie w zawodach Mistrzostw Europy.
1982 - Stan wojenny: Na terenie całego kraju zniesiona została godzina milicyjna.
1986 - Premiera filmu „Kochankowie mojej mamy” w reżyserii Radosława Piwowarskiego.
1988 - Premiera filmu „Kingsajz” w reżyserii Juliusza Machulskiego.
1988 - W Stoczni Gdańskiej ogłoszono strajk będący kontynuacją fali protestów rozpoczętych kilka dni wcześniej i rozprzestrzeniających się po całym kraju. Stoczniowcy wysuwali postulaty ekonomiczne i polityczne, głównie legalizacji „Solidarności”.
1992 - W Konstancinie zmarł Stefan Kieniewicz, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wieloletni przewodniczący Komitetu Nauk Historycznych PAN i redaktor „Przeglądu Historycznego”.
1997 - Zgromadzenie Narodowe przyjęło nową Konstytucję RP; po przyjęciu jej w referendum przez Polaków i podpisaniu przez prezydenta weszła w życie 17 października 1997 r.
1999 - W Warszawie zmarł Włodzimierz Sokorski, działacz komunistyczny, członek KPP, PPR i PZPR; w czasie II wojny światowej w 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki; w latach 1952-1956 minister kultury i sztuki, następnie przewodniczący Komitetu ds. Radia i Telewizji (1956-1972).
2004 - Leszek Miller złożył dymisję ze stanowiska premiera; prezydent Aleksander Kwaśniewski powołał Marka Belkę na szefa nowego rządu.
2005 - W Watykanie zmarł Karol Wojtyła; 16 października 1978 r. wybrany na papieża, przyjął imię Jana Pawła II (1978-2005); arcybiskup metropolita krakowski, kardynał; beatyfikowany w 2011 r., kanonizowany 27 kwietnia 2014 r.
2005 - Po śmierci papieża Jana Pawła II prezydent Aleksander Kwaśniewski ogłosił żałobę narodową, która trwała od następnego dnia do pogrzebu 8 kwietnia.
2006 - Minister kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski podpisał akt powołania Muzeum Historii Polski w Warszawie.
2008 - We Wrocławiu zmarł Wojciech Dzieduszycki, aktor, śpiewak, działacz kulturalny; na początku 2006 r. przyznał się do współpracy z SB w latach 1949-1972.
2015 - W Warszawie zmarła Barbara Sass, reżyser m.in. filmów „Debiutantka”, „Krzyk”, „Dziewczęta z Nowolipek” i „Pokuszenie”.
2019 - W Warszawie zmarł Andrzej Trzos-Rastawiecki, reżyser filmów dokumentalnych, m.in. relacji z pielgrzymek Jana Pawła II do Polski („Pielgrzym” z roku 1979 i „Credo” z roku 1983) i fabularnych: „Śmierć w środkowym pokoju”, „Trąd”, „Zapis zbrodni”, „Skazany” i „Gdziekolwiek jesteś Panie Prezydencie...”. W roku 2001 wyreżyserował serial telewizyjny „Marszałek Piłsudski”.
2022 – We Wrocławiu zmarł Janusz Styczeń, poeta, dramatopisarz i prozaik. Należał do grupy literackiej Ugrupowanie 66.
Źródło: PAP
1714418802.jpg)
